Prawo cywilne: znoszenie współwłasności nieruchomości

Znosząc współwłasność, sąd rozstrzyga tylko o sporach wyraźnie wymienionych w kodeksie cywilnym. Inne muszą poczekać na wynik zwykłego procesu. To konkluzja ostatniego wyroku Sądu Najwyższego (sygnatura akt I CSK 138/11).

Każdy ze współwłaścicieli rzeczy, w szczególności nieruchomości, może żądać sądowego zniesienia współwłasności. Art. 618 § 1 kodeksu postępowania cywilnego stanowi, że w postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga też spory o prawo własności, a także wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Dodajmy, że po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności uczestnik nie może dochodzić tych roszczeń, chociażby ich nie zgłosił przy znoszeniu współwłasności.

Ta kumulacja rozliczeń w jednej sprawie ma na celu kompleksowe i ostateczne zniesienie wszelkich roszczeń i sporów wynikłych na tle wspólnego posiadania rzeczy. Tak sądzili małżonkowie Marta i Stanisław M. z Przemyśla, którzy nabyli od kuzynów połowę kamienicy z lokalami handlowymi w tym mieście, a po kilku latach dokonują sądowego jej podziału.

Podział fizyczny (mniej więcej po połowie), który sąd za biegłym ustanowił, nie budzi sporów. Spór wynikł o rozliczenie kosztów związanych z zarządzaniem nieruchomością. Przez kilka lat bowiem jeden z kuzynów (sprzedawców) pełnił funkcję zarządcy nieruchomości, ale M. mieli zastrzeżenia do jego pracy i sąd go odwołał. Chodziło o rozliczenia pożytków,  jakie posesja przynosiła, głównie w postaci czynszów.

W sumie M. domagają się od niego (też na podstawie wyliczeń biegłego) 180 tys. zł.

Sądy niższych  instancji oddaliły żądanie, uznając, że  tego rodzaju spornych roszczeń powinni dochodzić w odrębnym postępowaniu – procesowym. Mimo że przyznały owemu zarządcy wynagrodzenie (wyliczył je biegły).

Adwokat Andrzej Szufel, pełnomocnik M., przekonywał przed SN, że sądy niższych instancji wykazały daleko idącą niekonsekwencję. Z jednej bowiem strony przyznały zarządcy wynagrodzenie, z drugiej nie uznały roszczeń innych współwłaścicieli, jego klientów.

Nie przekonał Sądu Najwyższego. – Roszczenie o wysokość wynagrodzenia zarządcy ma charakter sporny, powinno zatem być rozstrzygane w innym (procesowym) postępowaniu – powiedział sędzia SN  Tadeusz Wiśniewski. – Natomiast postępowanie o zniesienie współwłasności ma charakter nieprocesowy (niesporny) i nie można tych postępowań łączyć. Chyba  że kodeks postępowania cywilnego wyraźnie na to pozwala. Art. 618 k.p.c. nie wymienia jednak roszczeń wobec zarządcy nieruchomości. Chodzi o to, by sąd rozpatrujący wniosek o zniesienie współwłasności mógł skupić się tylko na tej kwestii i wątkach ściśle z nią związanych. W konsekwencji SN utrzymał stanowisko niższych instancji.

Wyrok SN jest ostateczny.

Więcej w serwisie:

Prawo dla Ciebie