Wypłatę bonusu dokumentuje się fakturą korygującą

Tym samym spełnia ona cechy rabatu i powinna być dokumentowana korektą faktury, a nie notą księgową.

Tak orzekł WSA w Łodzi 1 grudnia 2011 r. (I SA/Łd 1201/11).

We wniosku o interpretację przepisów podatkowych spółka opisała instrumenty motywacyjne stosowane wobec kontrahentów w postaci premii pieniężnych wypłacanych za osiągnięty poziom obrotu wszystkimi produktami spółki i rozliczanych w skali roku.

Premie są wypłacane jako procent albo stała kwota i zdaniem spółki nie są związane z jakimikolwiek usługami (np. marketingowymi) świadczonymi przez nabywców produktów na jej rzecz. Pytała ona, czy wypłata premii jest czynnością niepodlegającą VAT i czy jej przyznanie może być udokumentowane notą.

Izba Skarbowa w Poznaniu potwierdziła, że zasadniczo premie pieniężne „nie podlegają opodatkowaniu VAT jako świadczenie usług”. Dostrzeżono jednak powiązanie wypłaty premii z wartością dostaw, co sprawiło, że została ona zrównana w skutkach z rabatem i jako taka musi być udokumentowania fakturą korygującą.

Sąd oddalając skargę spółki przyznał, że to podatnik decyduje o przyjętej strategii gospodarczej, wybierając czy wypłaca rabat, czy wynagrodzenie motywacyjne w postaci premii. Jednak gdy premia jest wypłacana za osiągnięty poziom obrotu w skali roku, to jej wypłata jest powiązana z obrotem spółki.

Sąd skłonił się tym samym w kierunku orzecznictwa wskazującego, że o charakterze zastosowanego instrumentu nie decyduje jego nazwa, lecz cechy go wyróżniające. Zdaniem sądu, w tej sprawie premia ma charakter rabatu, gdyż ekonomicznie jej efektem będzie obniżenie wysokości obrotu, a więc ceny za dokonaną dostawę towaru. Tym samym wypłata premii pieniężnej powinna być udokumentowana fakturą korygującą, a nie notą księgową.

—Rafał Kwaśniewicz współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Monika Wachowiec

Monika Wachowiec menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Poznaniu)

W komentowanej sprawie zarówno skarżąca, jak i organ podatkowy przyznali, że udzielana przez spółkę premia nie jest wynagrodzeniem za usługę opodatkowaną VAT, skoro nabywcy towarów nie są zobowiązani do wykonywania na jej rzecz żadnych innych czynności, w tym np. marketingowych. Potwierdził to również sąd.

Sporne były natomiast klasyfikacja udzielanych premii oraz sposób ich dokumentowania.

Organ uznał bowiem, że skoro premia jest wypłacana z tytułu osiągnięcia przez nabywcę określonego pułapu obrotu, a obrót uprawniający do jej uzyskania ustalany jest na podstawie dokonanych w przyjętym okresie czasu zakupów towarów, to premię można przyporządkować do konkretnych dostaw. To oznacza, że jest ona rabatem wpływającym na obniżenie ich ceny.

Spółka z kolei uznała, że premia ta jest nagrodą (wynagrodzeniem motywacyjnym) i nie wiąże się wprost z konkretnymi dostawami towarów. Tym samym nie jest rabatem i nie podlega w ogóle przepisom o VAT (nie rodzi obowiązku korekty faktury, a wystarczające jest sporządzenie noty księgowej). Sąd przychylił się do stanowiska organu.

Należy podkreślić, że ta kwestia (tj. klasyfikacja wypłacanych premii jako rabatów lub alternatywnie jako gratyfikacji w ogóle niepodlegających VAT) nadal budzi w praktyce wiele wątpliwości. Wskazują na to również rozbieżności w orzeczeniach sądów administracyjnych, które nierzadko dokonują innej klasyfikacji premii.

Przykładowo, w wyroku z 2 września 2010 r. (I SA/Po 398/10) WSA w Poznaniu, odnosząc się do premii pieniężnej za uzyskanie określonej wysokości obrotu oraz za terminową płatność potwierdził, że powinna być ona dokumentowana fakturą korygującą jako rabat. NSA uchylając ten wyrok na podstawie skargi kasacyjnej podatnika (w wyroku z 16 listopada 2011 r., I FSK 1673/10), uznał, że inna jest istota premii pieniężnej a inna udzielenia rabatu.

Wypłacana nabywcy przez dostawcę premia pieniężna jedynie z tytułu osiągnięcia przez niego satysfakcjonującej dostawcę wielkości obrotów, nieodnosząca się do konkretnych transakcji, stanowi nagrodę za osiągnięcie tego rezultatu. Premia tego rodzaju ma charakter motywacyjny, a jej wielkość może być określona różnymi metodami (np. procentowo od obrotu za dany okres rozliczeniowy, czy kwotowo). Rabat natomiast to obniżenie ceny transakcyjnej towaru.