Jak liczyć VAT od odszkodowania za przejęcie gruntów

Przed 1 stycznia 2010 r. w razie przejęcia gruntów przez gminę pod budowę drogi publicznej obowiązek podatkowy powstawał z chwilą, gdy decyzja ustalająca wysokość odszkodowania stała się ostateczna bądź gdy strony zawarły porozumienie co do jego wysokości

Publikacja: 16.01.2012 07:22

Jak liczyć VAT od odszkodowania za przejęcie gruntów

Foto: Rzeczpospolita

Red

Tak wynika z wyroku WSA w Łodzi z 19 grudnia 2011 r. (I SA/Łd 1460/11, I SA/Łd 1461/11).

Skarżąca spółka akcyjna, będąca właścicielem nieruchomości gruntowej, podzieliła ją na działki przeznaczone do zagospodarowania przez inwestorów. Na mocy art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami gmina, na terenie której położona była nieruchomość, przejęła część działek, ponieważ zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego miała zostać na nich wybudowana droga publiczna. W zamian spółce przysługiwało stosowne odszkodowanie.

We wniosku o interpretację przepisów podatkowych pytała ona, kiedy powstanie obowiązek podatkowy w VAT z tytułu przeniesienia własności wspomnianych działek na rzecz gminy. W jej opinii powstanie on z chwilą faktycznego otrzymania odszkodowania, nie później niż z chwilą ustalenia jego wysokości lub z upływem terminu, w którym decyzja ustalająca odszkodowanie staje się ostateczna.

Organ podatkowy uznał takie stanowisko za nieprawidłowe. Powołał się na art. 19 ust. 4 ustawy o VAT, zgodnie z którym, jeżeli dostawa towaru powinna być udokumentowana fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż po 7. dniach, licząc od daty wydania towaru.

Sąd uchylił interpretację, uznając, że w tej sprawie do odpłatnej dostawy towarów doszło dopiero wtedy, kiedy mocą ostatecznej decyzji właściwego organu gminy została ustalona wysokość odszkodowania za zajęcie działek gruntowych przejętych pod budowę drogi. Obowiązek podatkowy powstał zatem z chwilą, z którą decyzja ustalająca wysokość odszkodowania stała się ostateczna bądź strony zawarły porozumienie co do wysokości odszkodowania.

—Krzysztof Węgrzyn współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Anna Kubala konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Katowicach)

Anna Kubala konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Katowicach)

Komentuje Anna Kubala konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Katowicach)

Rozpatrywany problem dotyczy momentu powstania obowiązku podatkowego oraz podstawy opodatkowania VAT w przypadku przejęcia przez gminy prawa własności nieruchomości (np. na cele dróg publicznych), w związku z regulacją, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Chodziło o okres sprzed 1 stycznia 2010 r.

Jest to o tyle istotne, że od tego dnia, w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Do końca 2009 r. brak było analogicznej regulacji. W związku z tym były wątpliwości, jak należy postąpić, jeżeli odszkodowanie było wypłacone już po przeniesieniu własności nieruchomości. W praktyce zdarza się, że pomiędzy dniem przeniesienia własności nieruchomości a dniem ustalenia czy też wypłaty odszkodowania, upływa znaczny okres czasu, nawet kilka lat. Na moment wydania nieruchomości, a także w ciągu siedmiu dni od dnia wydania, wysokość odszkodowania nie jest jeszcze zazwyczaj ustalona. W związku z tym powstawał problem, jak określić podstawę opodatkowania VAT.

W orzeczeniach, które zostały wydane na skutek przekazania sprawy przez NSA do ponownego rozpoznania, wskazano, że nie można wprost zastosować przepisów dotyczących momentu powstania obowiązku podatkowego. Dochodzi co prawda do dostawy towarów, jednak konieczne jest dodatkowo skonkretyzowanie innego, niezbędnego dla celów powstania obowiązku podatkowego, elementu (po przeniesieniu prawa do rozporządzania towarami jak właściciel), jakim jest ustalenie wysokości odszkodowania.

Dodatkowo, w wyroku I SA/Łd 1461/11 WSA wskazał, że podstawa opodatkowania nie będzie ustalana według wartości rynkowej (z uwagi na niemożność ustalenia ceny), ale powinna nią być kwota odszkodowania, ponieważ to ona dopiero tworzy obowiązek podatkowy wynikający z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Stanowisko, zgodnie z którym obowiązek podatkowy przed 1 stycznia 2010 r. powstawał z chwilą, gdy decyzja ustalająca wysokość odszkodowania staje się ostateczna bądź, gdy strony zawrą porozumienie co do wysokości odszkodowania nie jest odosobnione.

Przykładowo w wyroku NSA z 21 czerwca 2011 r. (I FSK 1702/10) wskazano, że wydanie nieruchomości skutkujące powstaniem obowiązku podatkowego nastąpi w momencie, w którym decyzja orzekająca o wysokości odszkodowania stała się ostateczna.

Tak wynika z wyroku WSA w Łodzi z 19 grudnia 2011 r. (I SA/Łd 1460/11, I SA/Łd 1461/11).

Skarżąca spółka akcyjna, będąca właścicielem nieruchomości gruntowej, podzieliła ją na działki przeznaczone do zagospodarowania przez inwestorów. Na mocy art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami gmina, na terenie której położona była nieruchomość, przejęła część działek, ponieważ zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego miała zostać na nich wybudowana droga publiczna. W zamian spółce przysługiwało stosowne odszkodowanie.

Pozostało 87% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów