Przeciwdziałanie torturom, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu wymaga podejmowania przez instytucje praworządnego państwa działań ustawodawczych, administracyjnych, sądowych oraz innych (art. 2 konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania), które uczynią ten proces skutecznym. Oceny dokonują organy kontrolne krajowych i międzynarodowych organizacji.
Taką funkcję sprawuje też Rzecznik Praw Obywatelskich, który od 2008 r. spełnia funkcje Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KMPT). Jego mandat, wynikający z protokołu fakultatywnego do konwencji ONZ, upoważnia go do regularnego sprawdzania sposobu traktowania osób pozbawionych wolności. Ma to duże znaczenie, zwłaszcza gdy dochodzi do interwencji sił policyjnych.