Zobowiązanie podatkowe zostało zdefiniowane w Ordynacji podatkowej w art. 5 i jest to wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego". Zobowiązanie podatkowe jest zatem prawnym obowiązkiem zapłaty podatku wynikającego z ustawy podatkowej – co zapisane jest w art. 6 tej ustawy. Oczywistym wnioskiem jest to, że upływ terminu przedawnienia działa na niekorzyść budżetu państwa, a nie obywatela.
Funkcjonowanie przepisów o przedawnieniu uzasadnione jest przede wszystkim tym, że jest to najskuteczniejszy mechanizm, jaki do tej pory został wymyślony na świecie, aby wymuszać zgodne z prawem i nieopieszałe działanie administracji. Gdyby nie dochodziło do przedawnienia to urzędnicy mogliby prowadzić postępowania podatkowe w nieskończoność. Dezorganizowałoby to całkowicie funkcjonowanie administracji, a obywatelom utrudniałoby a wręcz uniemożliwiało skuteczną ochronę ich praw za bardzo odległe okresy rozliczeniowe. Dlatego przedawnienie nazywane jest konstytucyjnym prawem obywateli do świętego spokoju
Zaznaczyć należy, że organy mają wiele „wytrychów”, czyli instrumentów prawnych do nadużywania, aby z prawa obywatela do przedawnienia uczynić fikcję. To od lat ciągle nadużywane wszczęcie postępowania karnego skarbowego tylko po to aby zawiesić bieg terminu przedawnienia. Trudno np. zrozumieć, że dla NSA nadal -pomimo podjęcia Uchwały I FPS 1/21 - wyrok karny uniewinniający nie jest dowodem na to, że zawieszenie biegu przedawnienia wskutek wszczęcia postępowania karnego skarbowego stanowiło nadużycie prawa i nie wywołuje skutku w postaci zawieszenia biegu przedawnienia Więc do przedawnienia dochodzi jedynie w sytuacji urzędniczej rażącej „niestaranności”.
Czytaj więcej
Aby nie dopuścić do sytuacji, w której podatnik mógłby podnieść zarzut przedawnienia zobowiązania podatkowego, organy w dalszym ciągu wszczynają postępowania karne skarbowe, co prowadzi do zawieszenia biegu terminu przedawnienia.
Nieprawdziwy pogląd, że przedawnienie zobowiązania może chronić organ podatkowy
Nie może nie dziwić utrwalony pogląd prezentowany do tej pory przez orzecznictwo sądu administracyjnego, że przedawnienie zobowiązania może działać na niekorzyść obywatela/podatnika. Wyrażony on został tysiące razy, min w wyrokach II FSK 2438/20, I FSK 2300/15 I FSK 515/14 i wielu wyrokach WSA np. I SA/Gl 851/21, III SA/Wa 1439/20. Najczęściej przedawnia się wg sądu prawo obywatela do żądania zwrotu tego co państwo mu ukradło, czyli zwrotu eufemistycznie nazywanej nadpłaty.
