Żebrowska-Kucharzyk: Rewolucja, która dzieje się na naszych oczach

Z początkiem czerwca wejdzie w życie reforma legislacyjna europejskiego systemu patentowego i zacznie obowiązywać pakiet patentowy UE. Patent europejski o jednolitym skutku (PEJS) zapewni przedsiębiorcom możliwość rejestracji i utrzymywania w mocy przyznanego przez Europejski Urząd Patentowy (EUP) patentu europejskiego w umawiających się państwach członkowskich UE w postaci jednolitego prawa wyłącznego o niepodzielnym skutku.

Drugi element pakietu patentowego UE stanowi powołany do życia dla rozstrzygania sporów patentowych ponadnarodowy sąd cywilny, którym jest Jednolity Sąd Patentowy (JSP).

W umawiających się państwach, czyli państwach UE, które przystąpiły do pakietu patentowego EU, JSP jest sądem krajowym z przyznanym uprawnieniem do rozstrzygania wszelkich, poza kwestią prawa do patentu, spraw dotyczących patentów przyznawanych przez EUP.

Czytaj więcej:

ABC Firmy

Jak przygotować się na nadejście Jednolitego Sądu Patentowego?

Faktem jest, że Polska w najbliższej, dającej się przewidzieć, przyszłości nie przystąpi do Porozumienia w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego. Czy to zatem oznacza, że polscy przedsiębiorcy mogą kompletnie zignorować fakt zmiany systemu patentowego w krajach Unii Europejskiej?

Pro

Jednolita ochrona

Pakiet patentowy UE ma na celu ujednolicenie utrzymania ochrony patentowej po uzyskaniu patentu przyznanego decyzją EUP. Jednak unifikacja ta jest ograniczona. Przyznany decyzją EUP patent obejmuje 39 państw, spośród których jedynie 27 jest członkami UE. Po wejściu w życie pakietu patentowego UE patent europejski będzie mógł być utrzymywany we wszystkich 39 lub też wybranych spośród nich państwach jako klasyczny patent europejski albo też w części z nich będzie mógł obowiązywać jako PEJS. Aktualnie, w przypadku decyzji uprawnionego o objęciu jego udzielonego patentu jednolitym skutkiem, taki patent będzie obowiązywał jedynie na terytorium 17 krajów: w Austrii, Belgii, Bułgarii, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Niemczech, we Włoszech, na Łotwie i Litwie, w Luksemburgu, Malcie, Niderlandach, Portugalii, Słowenii i Szwecji. Chcąc utrzymać prawo w mocy w pozostałych 22 jurysdykcjach, podmiot uprawniony, nawet przy skorzystaniu z PEJS, będzie zobligowany do podejmowania analogicznych do dotychczasowych czynności zapewniających skutek takiego patentu w danym państwie.

Po wejściu w życie pakietu patentowego UE, PEJS będzie stanowił alternatywną, względem klasycznej walidacji, drogę utrzymania patentu europejskiego na terytorium umawiających się państw. Jednak aby przyznane po 1 czerwca 2023 r. prawo znalazło się pod jurysdykcją JSP i było objęte PEJS, uprawniony będzie musiał w terminie upływającym miesiąc po opublikowaniu przez EUP wzmianki o udzieleniu patentu zażądać przed EUP dla swego patentu jednolitego skutku. W siedmioletnim okresie przejściowym dla zarejestrowania PEJS wymagane będzie również złożenie tłumaczenia opisu patentowego na jeden z języków państw członkowskich obejmujących język polski.

A co z jurysdykcją Jednolitego Sądu Patentowego? W przypadku aktualnie udzielonych patentów wszystkie pozostające w mocy na terytoriach umawiających się państw patenty europejskie zostaną automatycznie objęte pakietem patentowym EU, podlegając pod jurysdykcję JSP. I choć Polska pozostaje wciąż poza systemem patentu i sądu jednolitego, to stanowi to istotne zagrożenie również dla polskich przedsiębiorców, którzy prowadząc swoją działalność oraz posiadając prawa niewyłączone spod jurysdykcji JSP, mogą stać się stroną sporu przed tymże sądem.

Procedura „opt-out”

Ponieważ domyślnym rozwiązaniem jest wspólna jurysdykcja JSP i sądów krajowych w rozpoczynającym się 1 czerwca 2023 r. okresie przejściowym uprawnieni z patentu i zgłaszający mają możliwość wyłączenia swoich patentów spod jurysdykcji JSP poprzez skorzystanie z procedury „opt-out”.

Za takim wyborem przemawia między innymi możliwość ponownego włączenia patentu pod jurysdykcję JSP poprzez wycofanie klauzuli „opt-out”, co może być zablokowane jedynie poprzez wszczęcie wobec takiego patentu przez osoby trzecie postępowania przed organami krajowymi takimi jak sądy lub urzędy patentowe.

Oświadczenie o wyłączeniu spod jurysdykcji JSP patentu przyznanego przed wejściem w życie pakietu patentowego UE będzie można składać przez cały okres przejściowy, najpóźniej na miesiąc przed jego upływem, a więc do 30 kwietnia 2030 r. Jednakże już 1 marca udostępniony został przez JSP system CMS (Case Management System) umożliwiający zarządzanie w rejestrze tego sądu przyznanymi oraz udzielanymi przez EUP patentami oraz rozpatrywanymi przez ten urząd zgłoszeniami. Tym samym uprawnieni mogą jeszcze przed rozpoczęciem działalności JSP wyłączyć swoje prawa spod jego jurysdykcji. Jednakże aby zostało one uznane za prawidłowe, nie może względem prawa, którego ono dotyczy, toczyć się w chwili rejestracji oświadczenia przed JSP jakiekolwiek postępowanie.

Dlatego też, jeśli istnieje obawa, że względem pozostającego w mocy patentu może zostać ono wszczęte, należy rozważyć złożenie stosownego oświadczenia w trwającym, a poprzedzającym wejście w życie pakietu patentowego UE okresie przygotowawczym zwanym fazą „sunrise”. Dodatkowo należy podkreślić, iż rezygnacja z pakietu patentowego EU zaczyna obowiązywać dopiero z chwilą jej wpisu do rejestru JSP. W przypadku złożenia oświadczenia w okresie przygotowawczym i uznania go za spełniające wszystkie wymogi rezygnacja taka będzie oczywiście obowiązywała już od 1 czerwca 2023 r.