Senat RP w szeregu poprawek do ustawy o fundacji rodzinnej przegłosował wbrew stanowisku Ministerstwa Finansów zmianę art. 24j ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych. Polega ona na rozszerzeniu możliwości skorzystania z tzw. estońskiego CIT (dalej: CIT E) o tych podatników, którzy w wyniku wejścia w życie ustawy o fundacji rodzinnej mieliby w wśród swoich wspólników (lub udziałowców czy akcjonariuszy) fundacje rodzinne, fundatorów lub beneficjentów fundacji rodzinnych. Można się spodziewać, że resort finansów będzie rekomendować Sejmowi odrzucenie tej poprawki, motywując to brakiem odpowiednich analiz bądź niechęcią do tworzenia preferencji podatkowych.
Kilka negatywnych scenariuszy
Szanując racje Ministerstwa Finansów, posłowie powinni rozważyć jednak negatywne skutki odrzucenia poprawki Senatu w sprawie CIT E i utrzymania dotychczasowych przepisów. Wejście w życie ustawy o fundacji rodzinnej bez tej zmiany stworzy poważne ryzyka dla prowadzenia działalności gospodarczej i potencjalnie zdestabilizuje sytuację zarówno podatników CIT E, jak i ich udziałowców. Oto przykłady możliwych sytuacji, kiedy spółka ma kilku wspólników i obecnie spełnia kryteria korzystania z CIT E, a zadziałają rozwiązania wynikające z powstania fundacji rodzinnej bez wprowadzenia poprawki Senatu:
- fundator będący wspólnikiem bez wiedzy i zgody pozostałych wspólników (do czego ma pełne prawo) wnosi udziały w spółce do fundacji; w wyniku tego działania tak spółka, jak i pozostali wspólnicy bez własnej wiedzy i woli tracą status podatnika CIT E i nie tylko płacą podatki na mniej korzystnych warunkach, lecz jeszcze mogą mieć do zapłaty różnice w podatkach do czterech lat wstecz;
- ta sama sytuacja, lecz powstająca w wyniku ustanowienia fundacji poprzez testament; skutek powstający w wyniku śmierci jednego ze wspólników ten sam dla spółki i pozostałych przy życiu wspólników jak poprzednio;
- jeden ze wspólników dowiaduje się, że został beneficjentem fundacji rodzinnej; nie jest potrzebna w tym celu ani jego zgoda na to, ani jakiekolwiek działanie z jego strony. Wystarczy, że tak zdecyduje fundator lub tak zadziała statut fundacji rodzinnej. Automatycznie ten fakt powoduje negatywne skutki podatkowe u niego oraz w spółce i u pozostałych wspólników.
Czytaj więcej
Przedstawiany obecnie model opodatkowania dochodów beneficjentów fundacji w praktyce eliminuje zainteresowanie nim podatników CIT-E – wskazuje Tomasz Budziak, wiceprezes Stowarzyszenia Firm Rodzinnych.
Niestabilne warunki prowadzenia firmy
Ministerstwo Finansów ignoruje powyższe przykładowe sytuacje możliwe do zaistnienia jako rezultat stosowania ustawy o fundacji rodzinnej, kiedy to w wyniku działań niezależnych od woli i nawet świadomości podatnika korzystającego z CIT E traci on możliwość stosowania tego modelu opodatkowania. Jest to moim zdaniem fundamentalne naruszenie stabilności warunków prowadzenia działalności gospodarczej poprzez wadliwe otoczenie prawne. Model opodatkowania działalności gospodarczej powinien zależeć od świadomych wyborów podatników, a nie od zdarzeń losowych czy decyzji kompletnie obcych osób. Tym bardziej że utrzymanie obecnych przepisów grozić może zapłatą podatków wstecz wyłącznie z powodu zdarzeń mogących zaistnieć poza kontrolą podatników. Nawet jeśli zachowają oni szczególną ostrożność. Zgoda posłów na odrzucenie poprawki Senatu RP to zgoda na wpuszczenie wirusa do obiegu, który może zaatakować niczego nieświadomych przedsiębiorców.
