Pandemia Covid-19 pokazała, jak bezsilni jesteśmy wobec sił natury i jak globalny jest to problem, podobnie jak zmiany klimatyczne. Aby przezwyciężyć ten społeczno-gospodarczy kryzys, nie możemy powrócić do dawnych praktyk. Wyjście z pandemii i odbudowa po Covid-19 to cenna okazja, aby w działaniach na rzecz klimatu wykazać się jeszcze większą determinacją i ambicją. Pozwoli to na poprawę jakości życia, pobudzenie zielonej gospodarki i zbudowanie większej odporności społeczeństwa. Czyli realizację celów zgodnych z przesłaniem porozumienia paryskiego.

Z okazji piątej rocznicy podpisania porozumienia paryskiego Wielka Brytania, Francja i ONZ organizują jutro wirtualny Szczyt Ambicji Klimatycznych we współpracy z Włochami i Chile. Światowi liderzy będą mieli możliwość przedstawienia i ogłoszenia nowych, bardziej zaawansowanych zobowiązań ustalanych na szczeblu krajowym (NDC), długoterminowych strategii, zobowiązań dotyczących zerowej emisji netto, jak również nowych klimatycznych deklaracji finansowych i ambitnych planów adaptacyjnych.

Działając wspólnie

Porozumienie paryskie jest kamieniem milowym wyznaczającym początek nowego rozdziału, w którym wszystkie kraje wspólnoty międzynarodowej uzgodniły skoordynowany i solidarny plan pracy, aby stawić czoła wyzwaniom związanym ze zmianami klimatu. To również sukces w zakresie współpracy międzynarodowej, który umocnił na nowo ideę multilateralizmu. Porozumienie paryskie zakłada wspólne zobowiązanie do ograniczenia wzrostu średniej globalnej temperatury do 2 st. C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej i dążenie do ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 st. C powyżej tych poziomów.

Osiągnięcie tego historycznego kroku było wynikiem jednomyślnego przekonania, że zmianom klimatycznym można przeciwdziałać, tylko działając wspólnie. Wytrwałość i przywództwo Francji w prowadzeniu negocjacji pomogły osiągnąć tę delikatną równowagę, łączącą dążenie do rozszerzania działań na rzecz ochrony klimatu z uwzględnieniem zróżnicowanych możliwości i wewnętrznych uwarunkowań poszczególnych krajów.

W ciągu ostatnich pięciu lat poczyniono istotne postępy w walce ze zmianami klimatycznymi, wciąż jednak ambitne wysiłki w działaniach na rzecz ochrony klimatu nie są wystarczające. Coraz więcej krajów przyjmuje ambitniejsze założenia w zakresie redukcji emisji gazów i osiągnięcia neutralności węglowej. Warto podkreślić niedawne zapowiedzi w tym zakresie, między innymi Wielkiej Brytanii, Chin, Japonii, Korei Południowej.

Ze swojej strony Unia Europejska zapowiedziała osiągnięcie neutralności klimatycznej przed 2050 r., która zakłada objęcie w pełnym zakresie emisji gazów cieplarnianych. Ponadto, liczne banki, duże prywatne przedsiębiorstwa i sektor finansowy podjęły decyzję o skierowaniu swoich projektów i biznesu na sektory zielonej gospodarki, wspierające założenia zrównoważonego rozwoju. Jesteśmy świadkami rewolucji w zakresie energii odnawialnej, elektromobilności i zrównoważonego rozwoju miast w wielu krajach.

Zagrożenie dla ludzkości

Jednak oprócz założeń redukcji emisji, przyjętych przez kraje członkowskie i sektor prywatny, znaczącym osiągnięciem tych pięciu lat funkcjonowania porozumienia paryskiego jest pogłębienie zbiorowej świadomości, że zmiany klimatyczne stanowią realne zagrożenie dla istnienia ludzkości, czego pierwszymi efektami są występujące już teraz ekstremalne zjawiska pogodowe, susze, niszczenie ekosystemu i wzrost nierówności. Dzisiaj społeczeństwo jeszcze bardziej oczekuje mocnego zaangażowania rządu i sektora prywatnego w podjęcie zdecydowanych i ambitnych działań, aby stawić czoła temu globalnemu zagrożeniu.

Francja, Włochy, Chile i Wielka Brytania podjęły wyzwanie utrzymania tempa ustalonego w porozumieniu paryskim. Chile przewodniczyło szczytowi COP25 poświęconemu zmianom klimatycznym, a Wielka Brytania zorganizuje COP26 w Glasgow w 2021 r. we współpracy z Włochami. Wielka Brytania i Włochy będą ponadto odpowiedzialne za przewodniczenie wielostronnym wysiłkom jako kraje sprawujące prezydencję, odpowiednio na szczytach G7 i G20.

Droga prowadząca do pełnego przyjęcia porozumienia paryskiego została zbudowana dzięki zaangażowaniu wielu stron. Polska odegrała ważną rolę podczas szczytu COP24 w Katowicach, który stworzył podwaliny pod implementację tego międzynarodowego porozumienia.

Ambitne plany

Oprócz zobowiązania do nawiązania współpracy międzynarodowej nasze kraje uzgodniły ambitne cele w zakresie łagodzenia i adaptacji, w przekonaniu, że przywództwo musi być oparte na polityce i założeniach przyjętych na szczeblu krajowym. Chile ogłosiło ostatnio jeszcze ambitniejsze plany ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i osiągnięcia neutralności emisyjnej do 2050 r. Wielka Brytania ogłosiła plany ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 68 proc. w porównaniu z poziomem z roku 1990 do 2030 r. Jest to największa zapowiadana redukcja ze wszystkich większych gospodarek. We Francji w kwietniu 2020 r. została przyjęta w drodze uchwały nowa wersja krajowej strategii niskoemisyjnej w celu osiągnięcia założeń neutralności klimatycznej w 2050 r. Włochy są zdecydowane ogłosić długoterminową strategię wyznaczającą drogę prowadzącą do osiągnięcia zerowej emisji netto przed 2050 r. na poziomie krajowym.

Nauka wzywa nas do bardziej zdecydowanych i odważnych działań w kwestii zmian klimatycznych. Ostatnie raporty Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) pokazują, że nadal jesteśmy daleko od osiągnięcia podstawowych założeń porozumienia paryskiego. Nawet jeśli wszystkie zobowiązania w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych na szczeblu krajowym zostały spełnione, wysiłek byłby nadal niewystarczający do osiągnięcia wspólnego celu porozumienia paryskiego. Dlatego pilnie potrzeba jeszcze więcej ambicji.

Ma to także znaczenie ekonomiczne. Koszty energii odnawialnej są coraz niższe. Od 2010 r. koszt energii słonecznej spadł o 85 proc., a wiatrowej o 49 proc. Te źródła energii w dwóch trzecich krajów świata są obecnie tańsze niż nowe elektrownie węglowe lub gazowe.

Stwarza to również ogromne możliwości dla biznesu i inwestorów. Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA) szacuje, że transformacja systemu energetycznego zwiększyłaby globalny PKB o dodatkowe 2,4 proc. do 2050 r., w stosunku do obecnych założeń.

Mamy wielką nadzieję, że obchody tej rocznicy ponownie pobudzą wolę polityczną członków wspólnoty międzynarodowej do zwiększenia ich wysiłków i zaangażowania w działania na rzecz klimatu.

Aldo Amati, ambasador Włoch;
Frédéric Billet, ambasador Francji;
Anna Clunes, ambasador Wielkiej Brytanii;
Julio Bravo Yubini, ambasador Chile

Tytuł, lead i śródtytuły pochodzą od redakcji