Koniec wiary w propagandę sukcesu

Rz: Po publikacji taśm „Wprost" mamy do czynienia z aferą czy jedynie męską rozmową dwóch polityków?

Rafał Matyja, politolog: Możemy mówić o skandalu politycznym. Niektórych poraża język, ale oczywiście najważniejszy jest obraz mechanizmów funkcjonowania władzy.

Co dokładnie?

Bardzo duży rozdźwięk pomiędzy tym, jak rzeczywisty stan państwa ocenia elita władzy, a propagandą sukcesu, którą już bez żadnego umiaru rząd funduje Polakom. Dosadnie ocenia to nie tylko minister spraw wewnętrznych Bartłomiej Sienkiewicz, lecz także były już wiceminister finansów Andrzej Parafianowicz, opowiadając o problemach z budową gazoportu. Z oceną Sienkiewicza, pomijając język, trudno się nie zgodzić.

A co z kwestią NBP?

Zarówno normy zawarte w konstytucji, jak i inne reguły definiujące funkcjonowanie państwa podkreślają niezależność, a zarazem apolityczność NBP. Tymczasem okazuje się, że ta niezależność jest towarem, o który można się targować. Marek Belka formułuje jednoznaczne oczekiwania polityczne dotyczące obsady urzędu ministra finansów. Nie odmawia rozmowy w kontekście scenariuszy politycznych, kreślonych przez Sienkiewicza, dotyczących przejęcia władzy przez PiS.

Dlaczego Belka rozmawiał o tym z Sienkiewiczem?

Rostowski z oczywistych względów nie mógł być dla niego partnerem. Szef MSW był właściwą osobą, dzięki której przekaz miał trafić do premiera. Tyle że Belka w ten sposób przekroczył delikatną granicę dotyczącą współpracy NBP z rządem i regułę apolityczności.

To powód do dymisji?

W wielu krajach, gdzie szanuje się przede wszystkim dobro instytucji, osoba, która doprowadziła do naruszenia jej prestiżu, ustępuje. Nie dlatego, że jest winna, ale żeby szybko odbudować zaufanie do firmy. Tu zaś mamy do czynienia nie tylko z prestiżem NBP, ale także z zaufaniem do państwa i porządku konstytucyjnego.

Premier nie dopatrzył się nieprawidłowości.

Bartłomiej Sienkiewicz sam zakomunikował, że nie ma już przed sobą przyszłości politycznej. Być może lepiej by to wyglądało, gdyby podał się do dymisji, a premier pozostawił go na stanowisku, dając mu określony czas na schwytanie osób odpowiedzialnych za nielegalne nagrywanie rozmów polityków.

Wobec Nowaka był za to stanowczy.

Tyle że to nie załatwia sprawy. Tusk był patronem jego politycznej kariery i bardzo długo go bronił, choć pojawiało się coraz więcej wątpliwości wokół osoby Nowaka. Ta druga rozmowa obnaża patologiczne mechanizmy świata władzy, za które Tusk ponosi odpowiedzialność.

Nie robił wrażenia osoby, która by się tym przejęła.

Bo w perspektywie krótkookresowej, przetrwał. Jednak, głównie za sprawą wypowiedzi Sienkiewicza, osłabiony został system propagandy rządu. Trudno będzie władzy przebić się z komunikatami o sukcesie, bo wszyscy będą mieli w pamięci rymowankę szefa MSW.

A co będzie się działo w dłuższej perspektywie?