Sikorski gra ostro

Amerykanie z dużym zdziwieniem zareagowali na zmianę polskiego stanowiska w sprawie tarczy antyrakietowej. Najwyraźniej wcześniejszych zapowiedzi polityków Platformy Obywatelskiej nie traktowali zbyt poważnie. Liczyli na to, że bezwarunkowa niemal miłość Warszawy do Waszyngtonu jest wieczna.

O tym zaskoczeniu świadczą wypowiedzi przedstawicieli amerykańskiej administracji, a także błyskawiczna wizyta w Warszawie podsekretarza stanu USA Daniela Frieda, który odwiedził nasze MSZ i prezydenta Kaczyńskiego chwilę po tym, jak Bogdan Klich przedstawił w Waszyngtonie polskie warunki. Tak szybka wizyta nie jest normalną praktyką.

Kiedy po raz pierwszy pojawił się amerykański pomysł tarczy antyrakietowej i polskiego w nim uczestnictwa, większość klasy politycznej, a w każdym razie jej postsolidarnościowej części, była mniej więcej przekonana, że powinniśmy wziąć udział w tym projekcie. Zwyciężył pogląd, że im bardziej będziemy wpleceni w międzynarodowy system bezpieczeństwa, im bardziej trwały będzie nasz związek z Waszyngtonem, tym lepiej dla naszego bezpieczeństwa. Proste zestawienie naszych doświadczeń historycznych z potęgą militarną Stanów Zjednoczonych podpowiada, że amerykańska infrastruktura militarna w naszym kraju może być czynnikiem zabezpieczającym nas.

Z tym przekonaniem ekipa PiS, kiedy doszła do władzy, bardzo ochoczo przystąpiła do rozmów z Waszyngtonem. Rząd PiS stawiał z jednej strony liczne warunki, ale z drugiej premier Jarosław Kaczyński, praktycznie zanim jeszcze rozpoczęły się negocjacje, zadeklarował, że Polska jest zainteresowana przystąpieniem do tego projektu. Amerykańska administracja wiedziała więc, że nie natrafi na specjalny opór w Warszawie, a polski rząd nie będzie upierał się przy wygórowanych warunkach.

Tusk musi zdecydować: ważniejsze jest dla niego bezpieczeństwo państwa czy popularność premiera i rządu

I ówczesny premier, i prezydent mają i mieli dość jasną wizję tego, gdzie są zagrożenia i na czym powinniśmy oprzeć nasze narodowe bezpieczeństwo. Ten jednoznaczny pogląd, bardzo jednoznaczny kurs proamerykański nie wywoływał zresztą specjalnych kontrowersji. Choć według rozmaitych pogłosek właśnie sposób prowadzenia rozmów z Amerykanami poróżnił braci Kaczyńskich z ówczesnym szefem MON Radosławem Sikorskim.

To odmienne podejście Sikorskiego okazało się bliskie poglądom polityków Platformy, którzy jeszcze będąc w opozycji, przyjęli otwarte stanowisko w tej sprawie, tzn. uzależnili swój stosunek do projektu od ostatecznego wyniku negocjacji i warunków, które przedstawią nam Amerykanie.

W tej akurat kwestii rząd Tuska zaczął działać zgodnie ze swoimi zapowiedziami. W Waszyngtonie spodziewano się jednak, że nowy rząd, podobnie jak poprzedni, oficjalnie będzie stawiał twarde warunki, ale w końcu przystanie na propozycje Waszyngtonu. Amerykańscy politycy po prostu nie przyjęli do wiadomości, że Warszawa może na poważnie zmienić swoje stanowisko.

Pierwszym zaskoczeniem dla Amerykanów było podjęcie decyzji w sprawie zakończenia misji w Iraku. Próby wpłynięcia na zmianę stanowiska Warszawy nie odniosły skutku. Teraz wizyta ministra Bogdana Klicha w Ameryce była tego potwierdzeniem i – zdaje się – wywołała lekki szok w stolicy USA.Rząd Donalda Tuska liczy na to, że administracja republikanów chce przed zakończeniem swojej kadencji odnieść sukces i nie pozwoli sobie na to, by ten najpewniejszy koalicjant z Europy Środkowej nagle odstąpił od projektu. Poza tym będąc u kresu swoich rządów, może być im łatwiej pójść na ustępstwa, bo rachunki płacić będą następcy.

Taktyka zaprojektowana przez Sikorskiego wydaje się właściwa, choć zawiera w sobie pewien element ryzyka. Bo po prostu możemy przelicytować. Negocjacje mogą przeciągnąć się do końca kadencji obecnego prezydenta, a co zrobią demokraci (jeśli to ich przedstawiciel wygra), tego do końca nie wiemy.

Dobrze, że domagamy się od Amerykanów wszelkich zabezpieczeń, militarnych i politycznych. Nie ma też niczego złego w tym, że polskie MSZ dopuszcza rozmowę na ten temat z Rosjanami. Nasze otwarcie na Moskwę Amerykanie zapewne przyjmują dobrze.