Zacieranie przekazu

Jest wyraźna różnica między osobą, która poświęca życie, broniąc ojczyzny, a najeźdźcą, który na tej ziemi zginął – przekonuje historyk IPN

Publikacja: 16.08.2010 22:45

Jan Żaryn

Jan Żaryn

Foto: Fotorzepa, Seweryn Sołtys

Red

Nieudana próba odsłonięcia pomnika żołnierzy bolszewickich, którzy polegli w walkach pod Ossowem, zapoczątkowała dyskusję na temat tego, jak daleko można się posunąć, upamiętniając obcych żołnierzy, którzy najechali Polskę. Trudno się dziwić osobom, które zdecydowanie protestują przeciwko stawianiu im monumentów. Zwłaszcza że odsłonięcie pomnika miało nastąpić 15 sierpnia. A to dzień symboliczny – powinniśmy w nim czcić naszych bohaterów, którzy 90 lat temu uratowali Polskę i całą Europę przed zalaniem jej przez bolszewików.

Dlatego wybór akurat tego dnia na odsłonięcie pomnika uważam za mocno nietrafiony. Podobnie jak pomysł samego pomnika. Dziś debatuje się na temat tego, czy w Ossowie miał stanąć pomnik czy coś innego. To jest spór o słowa, a liczy się istota. Moim zdaniem wbrew temu, co teraz mówią osoby, które przygotowywały tę inicjatywę, mamy do czynienia właśnie z pomnikiem. Zresztą świadczą o tym także ranga, jaką nadano uroczystości jego odsłonięcia, i lista zaproszonych gości.

Inne pytania, jakie należy sobie postawić, to: jaki był cel tej inicjatywy? Co chciano w ten sposób osiągnąć? Czy był to kolejny gest na drodze poprawy obecnych stosunków polsko-rosyjskich? Na ten temat jednak władze nabrały wody w usta i zapewne trudno będzie uzyskać od nich odpowiedź.

Tymczasem trzeba się zastanowić nad skutkami takich działań. Obawiam się, że mogą one prowadzić do relatywizacji wydarzeń historycznych. Bo jak później wyjaśnimy w szkole uczniom, jaka była różnica między poległymi obrońcami ojczyzny a żołnierzami, którzy ją najechali. Przecież jedni i drudzy zginęli, jednym i drugim stawia się pomniki. To nie jest spójny przekaz.

Pamiętajmy jednak, że jest wyraźna różnica między osobą, która poświęca życie, broniąc ojczyzny, a najeźdźcą, który na tej ziemi zginął. Między żołnierzem, który broni tego, co jest dla niego najcenniejsze, a tym, który chce to zniszczyć.

To prawda, nie każdy żołnierz Armii Czerwonej był zły i świadomie chciał wyrządzić Polakom krzywdę. Ale faktem jest też i to, że służyli oni złej sprawie. Ich upamiętnianie jest więc pośrednio upamiętnianiem także Armii Czerwonej i komunizmu. Nie wydaje mi się, aby w Polsce, która doznała tylu bolesnych ran ze strony ideologii komunistycznej, było na to miejsce. W tym kontekście niezwykle ważne staje się unikanie takiej relatywizacji. Co oczywiście nie znaczy wcale, że nie powinniśmy mieć szacunku dla poległych.

Szacunek dla zmarłych jest wpisany w kult chrześcijański i polską tradycję. Ale właściwym miejscem do oddawania takiej czci są cmentarze. W ostatnich latach zrobiono wiele, by zadbać o mogiły, w których spoczywają także najeźdźcy. I bardzo dobrze, że tak się dzieje.

Czym innym jest jednak stawianie pomników. Jest to bowiem przenoszenie szacunku dla zmarłych na płaszczyznę pozytywną. A to już może prowadzić do zatarcia jasnego porządku historycznego. Mam nadzieję, że tak się jednak nie stanie. W przeciwnym razie wkrótce może się okazać, że powinniśmy stawiać pomniki także żołnierzom Wehrmachtu czy ukraińskim nacjonalistom z UPA. A za kilkadziesiąt lat nikt już nie będzie wiedział, kto walczył w słusznej sprawie, a kto był agresorem.

Mam nadzieję, że państwo polskie w najbliższym czasie zajmie się raczej upamiętnianiem swoich bohaterów, bo wielu z nich wciąż nie może się tego doczekać.

[i]-not. js[/i]

Nieudana próba odsłonięcia pomnika żołnierzy bolszewickich, którzy polegli w walkach pod Ossowem, zapoczątkowała dyskusję na temat tego, jak daleko można się posunąć, upamiętniając obcych żołnierzy, którzy najechali Polskę. Trudno się dziwić osobom, które zdecydowanie protestują przeciwko stawianiu im monumentów. Zwłaszcza że odsłonięcie pomnika miało nastąpić 15 sierpnia. A to dzień symboliczny – powinniśmy w nim czcić naszych bohaterów, którzy 90 lat temu uratowali Polskę i całą Europę przed zalaniem jej przez bolszewików.

Pozostało 85% artykułu
Opinie polityczno - społeczne
Konrad Szymański: Polska ma do odegrania ważną rolę w napiętych stosunkach Unii z USA
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Opinie polityczno - społeczne
Robert Gwiazdowski: Dlaczego strategiczne mają być TVN i Polsat, a nie Telewizja Republika?
Opinie polityczno - społeczne
Łukasz Adamski: Donald Trump antyszczepionkowcem? Po raz kolejny igra z ogniem
felietony
Jacek Czaputowicz: Jak trwoga to do Andrzeja Dudy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Opinie polityczno - społeczne
Zuzanna Dąbrowska: Nowy spot PiS o drożyźnie. Kto wygra kampanię prezydencką na odcinku masła?