Ursula von der Leyen: Nowy europejski Bauhaus

Niezbędna zmiana systemowa wymaga własnej estetyki: połączenia wzornictwa i trwałości – pisze przewodnicząca Komisji Europejskiej.

Aktualizacja: 15.10.2020 21:02 Publikacja: 15.10.2020 20:00

Ursula von der Leyen: Nowy europejski Bauhaus

Foto: AFP

Chicago, Tel Awiw, Ascona, Dessau, Kaliningrad. Paul Klee, Wassily Kandinsky, Anni Albers, László Moholy-Nagy, Iwao Yamawaki. „Państwowy Bauhaus", założony w Weimarze w 1919 r. przez Waltera Gropiusa i przyjaciół, szybko stał się międzynarodowym ruchem w architekturze, sztuce i wzornictwie.

Przez ponad 100 lat wpływał na kreatywne myślenie, zmieniał wygląd wyposażenia wnętrz i miejskiego krajobrazu na całym świecie. Łącząc sztukę i praktyczny wymiar rzeczywistości, genialna awangarda Bauhausu w dosłownym sensie przyczyniła się do ukształtowania przemian społecznych i gospodarczych w społeczeństwie przemysłowym XX wieku.

Zmieńmy sposób planowania

100 lat później stawiamy czoła nowym globalnym wyzwaniom, wśród których znajdują się: zmiana klimatu, zanieczyszczenia, cyfryzacja i eksplozja demograficzna, która zgodnie z przewidywaniami sprawi, iż do połowy stulecia liczba ludności na świecie wzrośnie do 10 miliardów. Powyższe zmiany idą w parze z pozornie nieograniczonym wzrostem gospodarczym odbywającym się kosztem naszego dobrostanu, naszej planety oraz naszych wyczerpujących się zasobów naturalnych.

Za emisję co najmniej 40 proc. wszystkich gazów cieplarnianych odpowiedzialne są budynki i infrastruktura. Współczesne konstrukcje są w przeważającej części oparte na cemencie i stali, do wytworzenia których potrzebna jest ogromna ilość energii. Ponadto w procesie produkcji bezpośrednio do atmosfery uwalnia się, w wyniku określonych reakcji chemicznych, dwutlenek węgla.

Wszystkie znaki wskazują na to samo: musimy zmienić nasz sposób myślenia i planowania. Europa może odegrać w tym procesie wiodącą rolę i powinna wziąć na siebie tę odpowiedzialność. Z tego powodu uczyniliśmy Europejski Zielony Ład naszym priorytetem. Stwarza on wiele nowych możliwości i stanowi naszą nową strategię wzrostu gospodarczego.

Cel nadrzędny to Europa jako pierwszy kontynent neutralny dla klimatu już w 2050 r. Wymaga to jednak więcej niż tylko ograniczenia emisji. Potrzebny nam jest model gospodarczy, który zwróci naszej planecie to, co zostało jej odebrane. Będzie to możliwe dzięki gospodarce o obiegu zamkniętym, zasilanej energią ze źródeł odnawialnych.

Pragnę jednak, aby było to coś więcej niż sam tylko projekt środowiskowy lub gospodarczy. Europejski Zielony Ład musi być również – jest to szczególnie istotne – nowym przedsięwzięciem kulturalnym dla Europy. Każdy ruch ma swój odrębny styl. Niezbędna zmiana systemowa wymaga własnej estetyki: połączenia wzornictwa i trwałości.

Dlatego też zainicjujemy nowy europejski ruch Bauhaus: wspólne wzornictwo i twórczą przestrzeń, w której architekci, artyści, studenci, naukowcy, inżynierowie i projektanci będą ze sobą współpracować, aby urzeczywistnić tę wizję.

Nowy europejski Bauhaus będzie siłą napędową, która pozwoli ożywić Europejski Zielony Ład w sposób atrakcyjny, innowacyjny i ukierunkowany na człowieka. Będzie to ruch oparty na zrównoważonym rozwoju, dostępności i estetyce. Pozwoli przybliżyć naszym obywatelom ideę Europejskiego Zielonego Ładu oraz sprawi, że recykling, odnawialne źródła energii i różnorodność biologiczna staną się oczywistością.

Naturalne materiały i formy architektoniczne

Każdy powinien móc poczuć, zobaczyć i doświadczyć, czym jest Europejski Zielony Ład. Dzięki przemysłowi budowlanemu wykorzystującemu naturalne materiały, takie jak drewno czy bambus. Dzięki architekturze, która przyjmie naturalne formy i zasady konstrukcji, od samego początku uwzględniając ekosystemy, umożliwiając i integrując w procesie planowania zrównoważony charakter i możliwość ponownego wykorzystania.

Nowy europejski Bauhaus powinien również skorzystać z innych rewolucyjnych i wiodących tendencji naszego stulecia. Na nasz sposób myślenia i działania w coraz większym stopniu wpływa cyfryzacja. Domy, osiedla i miasta będą w przyszłości lepiej funkcjonować dzięki swoim „cyfrowym bliźniakom". Symulacje komputerowe umożliwią doskonalenie decyzji związanych z projektami pod względem efektywnego gospodarowania zasobami, możliwości ponownego wykorzystania lub wpływu na środowisko i klimat lokalny. Celem jest osiągnięcie miast neutralnych dla klimatu, w których łatwiej będzie żyć.

Podobnie jak historyczny ruch Bauhaus, który powstał w Weimarze, aby rozprzestrzenić się na całym świecie, nowy europejski Bauhaus miałby być czymś więcej niż samą tylko szkołą architektury, która wykorzystuje nowe technologie i techniki. Przełomowy sukces ruchu Bauhaus nie byłby możliwy bez odniesienia do świata sztuki i kultury, bez nawiązania do wyzwań społecznych tamtych czasów.

Ruch Bauhaus udowodnił, że przemysł i odpowiednie wzornictwo mogą pozytywnie wpłynąć na codzienne życie milionów ludzi.

Nowy europejski Bauhaus powinien wyzwolić podobną dynamikę. Powinien udowodnić, że to, co jest niezbędne, może być jednocześnie piękne, że styl i zrównoważony charakter mogą iść ze sobą w parze. Musimy porzucić wydeptane ścieżki i zmienić naszą perspektywę. Nowy europejski Bauhaus stworzy potrzebną do tego celu przestrzeń.

Interdyscyplinarny i twórczy ruch

W ciągu najbliższych dwóch lat w pięciu różnych państwach Unii Europejskiej powstanie pięć pierwszych projektów europejskiego Bauhausu. Wszystkie z nich przyczynią się do zrównoważonego rozwoju, ale w różnym stopniu.

Ich zakres tematyczny może sięgać od naturalnych materiałów budowlanych, poprzez efektywność energetyczną, po demografię, mobilność zaadaptowaną, do potrzeb przyszłości czy innowacje cyfrowe oszczędne pod względem zasobów; w każdym przypadku połączone z kulturą i sztuką. Jako twórcze, eksperymentalne laboratoria i punkty kontaktowe europejskiego przemysłu projekty te będą punktem wyjścia dla europejskiej i światowej sieci, która maksymalizuje skutki gospodarcze, ekologiczne i społeczne wykraczające poza indywidualne projekty Bauhausu.

Pragnę, by nowy europejski Bauhaus zapoczątkował twórczy i interdyscyplinarny ruch, który rozwijałby standardy estetyczne i funkcjonalne – w zgodzie z najnowocześniejszymi technologiami, środowiskiem i klimatem. Jeżeli uda nam się połączyć zrównoważony rozwój z dobrym wzornictwem, Europejski Zielony Ład zyska nowe bodźce – także poza naszymi granicami.

Powinno posłużyć to stymulacji dyskusji na temat nowych metod budowy i form projektowania. Powinno umożliwić eksperymenty i zapewnić praktyczne odpowiedzi na pytania o charakterze społecznym: jak może wyglądać współczesne życie Europejczyków w harmonii z przyrodą. Dzięki temu nasz XXI wiek będzie piękniejszy i bardziej humanitarny.

Lead i śródtytuły od redakcji

Chicago, Tel Awiw, Ascona, Dessau, Kaliningrad. Paul Klee, Wassily Kandinsky, Anni Albers, László Moholy-Nagy, Iwao Yamawaki. „Państwowy Bauhaus", założony w Weimarze w 1919 r. przez Waltera Gropiusa i przyjaciół, szybko stał się międzynarodowym ruchem w architekturze, sztuce i wzornictwie.

Przez ponad 100 lat wpływał na kreatywne myślenie, zmieniał wygląd wyposażenia wnętrz i miejskiego krajobrazu na całym świecie. Łącząc sztukę i praktyczny wymiar rzeczywistości, genialna awangarda Bauhausu w dosłownym sensie przyczyniła się do ukształtowania przemian społecznych i gospodarczych w społeczeństwie przemysłowym XX wieku.

Pozostało 91% artykułu
Opinie Ekonomiczne
Witold M. Orłowski: Gospodarka wciąż w strefie cienia
Opinie Ekonomiczne
Piotr Skwirowski: Nie czarne, ale już ciemne chmury nad kredytobiorcami
Ekonomia
Marek Ratajczak: Czy trzeba umoralnić człowieka ekonomicznego
Opinie Ekonomiczne
Krzysztof Adam Kowalczyk: Klęska władz monetarnych
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Opinie Ekonomiczne
Andrzej Sławiński: Przepis na stagnację
Materiał Promocyjny
Transformacja w miastach wymaga współpracy samorządu z biznesem i nauką