Nowa unia energetyczna: czystsza, tańsza i lepiej połączona

Nadszedł punkt zwrotny dla unijnej konkurencyjności, dekarbonizacji i bezpieczeństwa. Czas na działanie - pisze unijny komisarz ds. energii i mieszkalnictwa.

Publikacja: 21.03.2025 08:06

Nowa unia energetyczna: czystsza, tańsza i lepiej połączona

Foto: Adobe Stock

Wysokie koszty energii szkodzą naszym gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom. W ubiegłorocznym sprawozdaniu w sprawie europejskiej konkurencyjności Mario Draghi wspomina o niej ponad 700 razy. Silniejsza Europa potrzebuje ściślejszej współpracy w dziedzinie energii, stanowiącej podstawę zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i dobrobytu.

A my pilnie potrzebujemy silniejszej Europy. Brutalne działania Rosji na naszych granicach wstrząsają fundamentami europejskiego bezpieczeństwa. Odkąd Putin rozpoczął inwazję na Ukrainę, Europa wydała równowartość 2,4 tys. myśliwców F-35 na paliwa kopalne z Rosji. Ta sytuacja musi się zmienić.

Musimy chronić nie tylko nasz kontynent, lecz również naszą planetę. Sektor energetyczny odpowiada za 75 proc. emisji gazów cieplarnianych w Europie. Im bardziej przeciąga się proces dekarbonizacji, tym dłużej jesteśmy narażeni na zmienność cen paliw kopalnych i kryzysy związane ze zmianą klimatu.

Wyzwania są duże. Unia Europejska ma jednak duży potencjał, by im sprostać.

Dawniej Europę dzieliły okopy i żelazna kurtyna, obecnie łączą ją sieci elektroenergetyczne, kable i interkonektory

Przyspieszamy transformację energetyczną

26 lutego przedstawiłem plan działania UE mający w pełni uwolnić wszystkie korzyści płynące z unii energetycznej. Chciałbym wyjaśnić, co robimy i jakie to będzie miało znacznie dla obywateli.

Po pierwsze, jeśli chodzi o transformację ekologiczną, nie cofamy się, lecz przyspieszamy. Obecnie instalacja turbin wiatrowych i farm słonecznych w Europie ciągnie się latami. Oznacza to setki niewykorzystanych gigawatów zielonej i przystępnej cenowo energii. A my nie możemy już dłużej czekać. Zmniejszymy zatem opóźnienia w wydawaniu pozwoleń hamujące rozwój projektów w zakresie energii odnawialnych. Pozwoli to szybciej dostarczyć Europejczykom przystępną cenowo czystą energię. Ułatwimy również zawieranie długoterminowych umów na energię ze źródeł odnawialnych, aby chronić nabywców czystej energii elektrycznej przed krótkoterminową zmiennością na rynkach.

Czytaj więcej

Komisja Europejska przedstawiła plan jak chce obniżyć ceny energii

Potrzeba wspólnych strategicznych inwestycji europejskich

Kolejnym kluczowym obszarem będzie wzmocnienie i usprawnienie naszej unii energetycznej. Dziś wykorzystujemy jedynie połowę potencjału naszych sieci – to tak, jakby Europa miała 100 autostrad, ale korzystała tylko z 50, a w przyszłości będzie potrzebowała 200. Komisja będzie zatem przewodzić ściślejszej koordynacji działań państw członkowskich w zakresie zarządzania rynkami energii, planowania rozwoju sieci oraz przygotowań na ewentualne kryzysy.

Będziemy również kierować wspólnymi i strategicznymi inwestycjami europejskimi, aby przyspieszyć elektryfikację, poprawić efektywność i modernizować infrastrukturę. Aby wspierać dalsze inwestycje, ustanowimy trójstronną umowę na rzecz przystępnej cenowo energii, umożliwiającą współpracę między sektorem publicznym, podmiotami produkującymi czystą energię i energochłonnymi sektorami przemysłu. Chodzi o zwiększenie skali i zapewnienie przewidywalności.

Będą kary za nadużycia na rynku gazu

Wreszcie, wraz z postępującą dekarbonizacją naszej gospodarki zapotrzebowanie na gaz maleje, ale przez pewien czas pozostanie on istotną częścią naszego koszyka energetycznego. W planie działania skupiliśmy się zatem na zapewnieniu bardziej sprawiedliwych rynków gazu dzięki usprawnieniu nadzoru regulacyjnego i wyposażeniu organów nadzoru w solidne uprawnienia do karania za dopuszczanie się nadużyć na rynku. Chcemy również zwiększyć konkurencyjność rynków gazu, na przykład poprzez wykorzystanie siły nabywczej UE w celu uzyskania lepszego dostępu do LNG importowanego przez wiarygodnych dostawców.

Nadszedł czas, aby dokończyć to, co zaczęliśmy 70 lat temu i uwolnić pełny potencjał naszej unii energetycznej

2,5 biliona euro oszczędności na imporcie paliw kopalnych

Co to oznacza dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w Europie? W ujęciu łącznym w 2025 r. możemy zaoszczędzić 45 mld euro, do 2030 r. zwiększyć te oszczędności do co najmniej 130 mld euro rocznie, a od 2040 r. oszczędzać 260 mld euro rocznie. Ogólnie rzecz biorąc, do 2040 r. możemy zaoszczędzić nawet 2,5 bln euro na imporcie paliw kopalnych.

Te oszczędności są w naszym zasięgu, nie możemy pozwolić, by nam uciekły. Musimy działać razem: UE, państwa członkowskie, sektor prywatny i obywatele. Wspólnie możemy w pełni wykorzystać potencjał i dotrzymać pierwotnej obietnicy Europy, zjednoczonej w różnorodności i połączonej wspólnym celem.

Jesteśmy europejską wspólnotą turbin wiatrowych i paneli słonecznych

Prawie 70 lat temu prof. Walter Hallstein, pierwszy przewodniczący Komisji Europejskiej, mówił o tej obietnicy, przedstawiając perspektywy jedności europejskiej w obliczu przytłaczających wyzwań: „Jeśli to wielkie przedsięwzięcie ma się powieść, potrzebujemy nie tylko inteligencji, wyobraźni i determinacji, ale przede wszystkim zaufania do siebie i niezachwianej woli przetrwania”.

Rozważmy te słowa i uwierzmy w siebie. Jedność umożliwiła nam nie tylko przetrwanie lecz również spektakularny rozwój.

Byliśmy Europejską Wspólnotą Węgla i Stali. A obecnie jesteśmy europejską wspólnotą turbin wiatrowych, paneli słonecznych i generatorów geotermalnych. Dawniej Europę dzieliły okopy i żelazna kurtyna, obecnie łączą ją sieci elektroenergetyczne, kable i interkonektory.

Nadszedł czas, aby dokończyć to, co zaczęliśmy 70 lat temu, wykorzystać nasze mocne strony i uwolnić pełny potencjał naszej unii energetycznej. Musimy działać już dzisiaj.

O autorze

Dan Jørgensen

Od 2024 r. komisarz UE ds. energii i mieszkalnictwa. W przeszłości duński minister rozwoju współpracy i globalnej polityki klimatycznej, minister klimatu i energii, minister rolnictwa i rybołówstwa, członek Parlamentu Europejskiego.

Śródtytuły od redakcji

Wysokie koszty energii szkodzą naszym gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom. W ubiegłorocznym sprawozdaniu w sprawie europejskiej konkurencyjności Mario Draghi wspomina o niej ponad 700 razy. Silniejsza Europa potrzebuje ściślejszej współpracy w dziedzinie energii, stanowiącej podstawę zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i dobrobytu.

A my pilnie potrzebujemy silniejszej Europy. Brutalne działania Rosji na naszych granicach wstrząsają fundamentami europejskiego bezpieczeństwa. Odkąd Putin rozpoczął inwazję na Ukrainę, Europa wydała równowartość 2,4 tys. myśliwców F-35 na paliwa kopalne z Rosji. Ta sytuacja musi się zmienić.

Pozostało jeszcze 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Opinie Ekonomiczne
Robert Gwiazdowski: Repolonizacja, czyli reupartyjnienie gospodarki
Opinie Ekonomiczne
Bogusław Chrabota: Tusku, nie ścigaj się z Trumpem
Opinie Ekonomiczne
Tusk odpowiada na Trumpa czy mówi Trumpem?
Opinie Ekonomiczne
Krzysztof Adam Kowalczyk: Zamiast obniżać składkę zdrowotną, trzeba ją skasować
Opinie Ekonomiczne
Bełdowski, Góral: Kowal zawinił, bank powiesili