Jak działają banki rozwoju?
Publiczne Banki Rozwoju, reprezentowane w Polsce przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK), nie mają na celu maksymalizacji zysków, lecz wspieranie rozwoju społeczno-gospodarczego. Od 2015 roku banki te angażują się bezpośrednio w realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDG). Tak zdefiniowana misja pozwala bankom rozwoju angażować się w projekty, które sektor prywatny uznaje za zbyt ryzykowne, ale które mają istotne znaczenie dla długoterminowego rozwoju regionalnego lub społecznego. Przy takich inwestycjach kluczowy jest długoterminowy horyzont, a także brak presji właścicielskiej na coroczny wynik finansowy, co umożliwia realizację projektów przynoszących efekty dopiero po wielu latach, takich jak na przykład rozbudowa infrastruktury.
Banki rozwoju korzystają z gwarancji i finansowania dostarczanego głównie przez rządy lub instytucje międzynarodowe, co zapewnia im stabilność i większą odporność na zmiany rynkowe. Dzięki wsparciu rządu banki te osiągają wysokie ratingi kredytowe, często porównywalne do oceny wiarygodności kredytowej krajów, co sprawia, że ich finansowanie długoterminowe jest tańsze niż w przypadku banków komercyjnych. Dodatkowo, PBR mają większe doświadczenie i lepsze kompetencje w zakresie oceny ryzyka, zwłaszcza w dużych projektach inwestycyjnych. Przykładem może być francuski CDC, którego ponad 50 proc. portfela inwestycji w 2023 roku stanowiły projekty infrastrukturalne – udział ten pozostaje stabilny od wielu lat. Ponadto PBR mogą tworzyć wyodrębnione wehikuły inwestycyjne, finansujące konkretne przedsięwzięcia na poziomie krajowym, regionalnym lub międzynarodowym (np. Fundusz Inwestycyjny Inicjatywy Trójmorza). Banki rozwoju są też naturalnymi partnerami instytucji międzynarodowych na poziomie krajowym, co umożliwia im implementację programów i instrumentów międzynarodowych banków rozwoju.
Ze względu na możliwość przyjęcia większego ryzyka, banki rozwoju odgrywają kluczową rolę we wspieraniu innowacji, szczególnie w obszarach, które są mniej chętnie finansowane przez tradycyjne instytucje finansowe. Wspierając rozwój społeczno-gospodarczy, finansują projekty o wysokim ryzyku, które sprzyjają innowacyjności, rozwojowi technologicznemu oraz zrównoważonemu wzrostowi. Ich wsparcie może obejmować finansowanie badań i rozwoju (R&D), promowanie startupów (głównie za pośrednictwem specjalnych funduszy), wspieranie zielonych technologii oraz inwestycje w infrastrukturę cyfrową. Przykładem może być francuski CDC, który poprzez swoją spółkę BPIfrance wsparł w 2023 roku projekty innowacyjne kwotą prawie 9,5 mld euro – wartość ta była rekordowa, a jej dynamika wzrostu pozostaje wysoka.
Od czasu przyjęcia 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju w 2015 roku banki rozwoju rozszerzyły zakres działania, coraz bardziej angażując się w ich realizację – od przeciwdziałania zmianom klimatu, ochrony bioróżnorodności, poprzez rozwój edukacji, aż po transformację cyfrową. Przykładowo, BPIfrance przeznaczył w samym tylko 2023 roku 7 mld euro na transformację energetyczną, a włoski CDP w 2023 roku wsparł 37 projektów z obszaru zielonej transformacji na kwotę ok. 2 mld euro. CDP coraz bardziej angażuje się także w inicjatywy z sektora rolniczego i energetycznego w Afryce, wspierając działania łagodzące wpływ zmian klimatycznych na lokalne społeczności.
Czasem bank rozwoju i bank komercyjny mogą współfinansować ten sam projekt, jeśli ma on walory rozwojowe i komercyjne
