Zbigniew Ziobro: Awantura o pakiet klimatyczny

W sporze o pakiet klimatyczny nie mają racji ani Jarosław Kaczyński, ani Donald Tusk. Obydwaj ponoszą bowiem odpowiedzialność za jego przyjęcie. Realizacja pomysłu Solidarnej Polski zwiększa szansę jego zablokowania. Dlatego PiS z PO powinny wesprzeć europejską inicjatywę obywatelską „Stop pakietowi!”.

Stracona szansa

Nazwa „pakiet klimatyczny” to przykład unijnej nowomowy. Dla Polski oznacza to wyeliminowanie gospodarki opartej na węglu, czyli dekarbonizację. Inaczej mówiąc, chodzi o zastąpienie energetyki węglowej energetyką jądrową, gazową, wiatrową itd. A w konsekwencji wyeliminowanie przewagi konkurencyjnej Polski, jaką mogła być tania, rodzima energia, napędzająca rozwój naszego przemysłu, tworzącego setki tysięcy miejsc pracy.

Dla każdego, kto ma minimalne pojęcie o polskiej gospodarce, musi być jasne, że tego rodzaju projekt uderza w podstawowe interesy naszego kraju. A to z trzech powodów. Po pierwsze, dlatego, że ponad 90 proc. energii elektrycznej produkujemy z węgla, którego zasoby przekraczają 100 lat. Po drugie, że w naszych warunkach produkcja energii z węgla jest zdecydowanie najtańsza. I wreszcie po trzecie, niemal wszystkie technologie niskoemisyjne musielibyśmy w całości importować za dziesiątki miliardów euro, napędzającgospodarki wysoko rozwiniętych państw UE.

Europejska polityka energetyczno-klimatyczna jest nieefektywna

Te trzy fakty powodują, że każdy odpowiedzialny polski polityk na unijne propozycje niemal całkowitego wyeliminowania węgla, poprzedzone stopniowymi redukcjami, winien był powiedzieć: „Nie!” Należało wykazać się asertywnością i motywując to naszymi uzasadnionymi strategicznymi interesami, stwierdzić, że nie będziemy brać udziału w tym przedsięwzięciu. W prawie unijnym jest instytucja tzw. derogacji, polegająca na wyłączeniu państwa członkowskiego wspólnoty z obowiązku wypełniania części zobowiązań płynących ze stosowania unijnego prawa. Jeśli nasi partnerzy z UE tak bardzo wierzyli w politykę klimatyczną, to mogli ją wprowadzić, ale bez nas. Tak jak to zresztą miało miejsce niejednokrotnie w innych obszarach unijnych polityk. Przykładem jest chociażby nieprzyjęcie waluty euro przez Wielką Brytanię lub Danię. Trzeba też pamiętać, że w 2007 roku najważniejszym celem na arenie międzynarodowej Angeli Merkel był nowy traktat unijny i dlatego wyjątkowo zależało jej na ustępstwach Polski w tej dziedzinie. Dlatego też z pewnością zgodziłaby się na derogację pakietu dla Polski w zamian za zgodę na traktat.

Notabene, taka derogacja byłaby dla nas niezwykle korzystna. Oznaczałaby bowiem podwyżkę cen energii w państwach Unii przy spadku jej ceny u nas. W ten sposób powstałaby ważna przewaga konkurencyjna polskiego przemysłu oraz szansa na to, aby Polska stała się eksporterem prądu do UE bądź produkcyjnym zagłębiem Europy, w wielu energochłonnych sektorach.

Otwarta puszka Pandory

Podczas szczytu UE w marcu 2007 roku podjęto decyzje, które stały się polityczno-ideologiczną podstawą całej unijnej polityki klimatycznej. Konkluzje wówczas sformułowane były pierwszym dokumentem tak wysokiej rangi definiującym cele i założenia w tym obszarze. Cel konkluzji był jasny. Państwa członkowskie oprócz przyjęcia wiążącego zobowiązania do 20 proc. redukcji emisji do 2020 roku wyraziły wolę na tak zwaną dekarbonizację europejskiej gospodarki o 80 proc. do 2050 roku i dały zielone światło Komisji Europejskiej na inicjatywę legislacyjną i szczegółowe regulacje stanowiące trzon europejskiej rewolucji energetyczno-klimatycznej.

Biorąc pod uwagę kilkudziesięcioletni cykl inwestycyjny w energetyce, oznaczałoby to de facto, iż Polska nie powinna już wybudować żadnej elektrowni węglowej i całość funduszy przerzucić na budowę elektrowni wiatrowych, słonecznych i atomowych, czego efektem byłby gigantyczny transfer kapitału m.in. do Francji, Niemiec, Chin czy USA (czyli krajów , z których Polska musiałaby importować drogą technologię), a w konsekwencji załamanie się naszej gospodarki i zubożenie społeczeństwa.

Dziś Jarosław Kaczyński mówi, że konkluzje te nie miały charakteru wiążącego. To typowa półprawda. Na marcowym szczycie UE w 2007 roku polska delegacja podjęła zobowiązanie i poparła tworzenie wspólnej europejskiej polityki klimatycznej.

Jarosław Kaczyński broni się również, twierdząc, że rokiem bazowym, od którego Polska w 2007 roku przyjęła zobowiązanie był 1990 rok, i dlatego nie było to groźne z uwagi na znaczną redukcję emisji CO2 w okresie zapaści polskiego przemysłu po 1989 roku. Prawda jest niestety inna. Polska została wyprowadzona w pole, gdyż w kluczowym zdaniu konkluzji szczytu zostało użyte sformułowanie mówiące, że redukcja o 20 proc. ma dotyczyć całej UE, a nie poszczególnych krajów, dlatego Polska nie mogła się skutecznie powołać na swoje indywidualne znaczne redukcje.

Natomiast dodatkowe, ogólne zapisy mówiące o sprawiedliwym podziale, solidarności itp., na które również dziś powołuje się prezes Kaczyński, to w realiach europejskiej polityki mowa trawa popularna wśród uczestników Parad Schumana organizowanych w Polsce przez Komisję Europejską, a nie polityków, świadomych tego, że gra toczy się o miliardy euro.

Czy ówczesny premier Jarosław Kaczyński musiał się zgodzić na pakt? Gdyby kierował się polską racją stanu, to powinien był zawetować konkluzję szczytu. Wiążące ustalenia Rady Europejskiej zapadają jednomyślnie. Drugą opcją była rezygnacja przez naszych negocjatorów z weta w tej sprawie w zamian za derogację i wyłączenie w stosunku do całej polityki klimatycznej UE. W ostateczności – i to jest trzecia opcja – należało wynegocjować okres przejściowy na przyjęcie przez Polskę pakietu klimatycznego, na przykład dopiero od roku 2050, i to stopniowo.

Dlaczego Jarosław Kaczyński zgodził się jednak na pakt? Zapytany o to wprost przez Ludwika Dorna w marcu 2007 roku, odpowiedział: „No wiesz, ja nie mogę mieć wszystkich frontów otwartych z Angelą Merkel. Jej bardzo na tym zależało. To jest kwestia traktatu”. Jednakże wbrew temu, w Lizbonie w grudniu 2007 roku polska delegacja zgodziła się na skrajnie niekorzystne niemieckie propozycje zapisów traktatowych, degradujące pozycję Polski w UE. To jest cała prawda o polityce niemieckiej premiera Kaczyńskiego: w dwóch najważniejszych kwestiach agendy stosunków dwustronnych poparł on rozwiązania korzystne dla Niemiec, a niekorzystne dla Polski!

Kontynuator Tusk

Swoje poważne winy ma również Donald Tusk. Ponosi bowiem odpowiedzialność za zlekceważenie zagrożenia, jakie niósł za sobą rozpoczęty za zgodą jego poprzednika proces wdrażania unijnej polityki klimatycznej. Premier na grudniowym szczycie UE w 2008 roku został po prostu ograny.

Szef rządu nie stanął na wysokości zadania i nie wywalczył dla Polski satysfakcjonujących zapisów prawnych, które gwarantowałyby bezpieczeństwo naszej gospodarce. Zlekceważył przy tym coraz bardziej alarmistyczne apele płynące z gospodarki oraz „Raport 2030” firmy EnergSys. Jej wnioski były przerażające: „Propozycje zawarte w Pakiecie wyznaczają Polsce rolę kraju, który ma ponieść największe koszty gospodarcze i społeczne w imię ochrony klimatu i specyficznie rozumianej solidarności, w której często bogatszy zyskuje kosztem biedniejszych”.

Obecni na grudniowym szczycie w 2008 roku premier Tusk i prezydent Lech Kaczyński przekonali się o tym, że razem ze swoimi negocjatorami grali w znacznie niższej lidze. W rzekomo wielkich bojach wynegocjowali dodatkowe instrumenty rekompensacyjne dla Polski, które miały ulżyć polskiej gospodarce, m.in. tak zwany fundusz solidarności. Obydwaj politycy na wspólnej konferencji prasowej w Brukseli mówili o sukcesie. Według nich Polska otrzymała przywilej częściowego przydziału bezpłatnych uprawnień. 60 mld złotych miało być przeznaczone na inwestycje w nowoczesną elektroenergetykę. Okazało się jednak, że zapisy były tak niekorzystnie skonstruowane, że umożliwiły w 2012 roku Komisji Europejskiej wydanie arbitralnej decyzji o wykreśleniu z listy około 30 inwestycji elektroenergetycznych, w tym o tak strategicznym znaczeniu dla Polski, jak rozbudowa elektrowni Opole. Rzekomy sukces okazał się więc totalną porażką Polski, która pozwoliła sobie, tak jak w 2007 roku, na zbyt ogólne zapisy, pozostawiające duże pole interpretacyjne Brukseli.

Trzeba uczciwie przyznać, że w 2008 roku o zablokowaniu wprowadzenia w życie pakietu przez Donalda Tuska niestety nie mogło być mowy. Polska nie mogła w prosty sposób zawetować inicjatyw legislacyjnych Komisji Europejskiej (dyrektyw), które zostały uruchomione w 2007 roku i były procedowane w trybie tak zwanych współdecyzji większością głosów.