W dniu 29 lutego na własne oczy przekonaliśmy się, jaki jest wpływ podatku bankowego na rynek międzybankowy. Handel prawie zupełnie zamarł: obroty na rynku depozytów spadły kilkanaście razy do poziomu 155 mln zł. (Średnia dzienna za ostatni rok według danych NBP dla indeksu Polonia to 1,8 mld zł). Jednocześnie wyraźnie wzrosło saldo depozytu w NBP – do 5,8 mld zł przy średnim stanie za ostatni rok równym 440 mln zł. O czym to świadczy?
Kiedy banki unikają transakcji
Banki wstrzymują się od zawierania transakcji depozytowych przechodzących przez przełom miesiąca. Jest to spowodowane dwiema przyczynami. Po pierwsze, ostatniego dnia roboczego miesiąca ustalana jest podstawa opodatkowania. Po drugie, dla depozytów krótkoterminowych obie strony transakcji – zarówno przyjęcie depozytu, jak i ulokowanie – wywołują skutek podatkowy.
Złożenie lokaty oznacza powstanie aktywa bilansowego, które podlega opodatkowaniu. Z kolei przyjęcie depozytu powoduje pojawienie się gotówki, z którą krótkoterminowo nie ma co zrobić. Teoretycznie można za nią kupić zwolnione z podatku papiery skarbowe, ale nie zawsze jest to możliwe, zwłaszcza gdy wszyscy uczestnicy rynku chcą to zrobić w tym samym czasie. Efekt? Za wszelką cenę banki starają się unikać transakcji. Gdy bank już przyjmie środki, to nie pozostaje nic innego, jak złożyć je na depozycie w banku centralnym. Stąd wzrost salda w NBP.
Czy jest to sytuacja zdrowa? Nie jest. Silne negatywne bodźce zniechęcające do zawierania depozytów międzybankowych utrudniają zarządzanie płynnością. Jest to szczególnie bolesne w sytuacji nierozwiniętego rynku pożyczek zabezpieczonych (repo), które na dodatek... też są opodatkowane.
W szczególnie trudnej sytuacji są banki uczestniczące w tworzeniu stawki WIBOR. Regulamin narzuca obowiązek zawarcia transakcji w ciągu kwadransa po opublikowaniu stawki i nie pozwala na rozszerzenie marży pomiędzy ceną kupna a sprzedaży depozytu. W efekcie banki uczestniczące w tworzeniu WIBOR dla terminów przechodzących przez koniec miesiąca dążą wyłącznie do minimalizacji strat.
