Recepty na leki refundowane: lekarze i pacjenci nadal mają problemy

Rz: Jak lekarze odnajdują się w nowej rzeczywistości prawnej, spowodowanej ustawą refundacyjną i rozporządzeniem o receptach?

Krzysztof Bukiel:

Obawiam się, że wielu lekarzy nie ma świadomości, jakie obowiązki na nich ciążą i z jakimi to się wiąże trudnościami. Słyszałem na przykład od pediatry, że wypisując refundowane antybiotyki, kieruje się on – jak dotychczas –wiedzą medyczną, a nie analizą, dla jakich wskazań producent zarejestrował lek. Bo refundacja przysługuje teraz tylko wtedy, gdy producent wskazał, że jest on odpowiedni do leczenia schorzenia, na które cierpi pacjent. Domniemywam więc, że ten pediatra wypisał wielokrotnie lek „na zniżkę" niezgodnie z obowiązującymi przepisami. W przyszłości, gdy przyjdzie kontrola z NFZ, może zostać ukarany kwotą równą refundacji tych antybiotyków, niezależnie od tego, że pomogły one chorym i zostały przepisane osobom uprawnionym.

Czyżby medycy byli nieświadomi zmian, jakie zaszły z początkiem 2012 r., i nowych wzorów recept?

Wielu zdaje sobie sprawę,  jakie są zagrożenia. W związku z tym, że przepisy stały się skomplikowane i niejasne, przepisują  częściej niż przedtem lek na 100 proc. odpłatności. Sądzę, że o to chodziło projektodawcom obecnych regulacji. Chcieli tak utrudnić wypisywanie recept refundowanych i tak nastraszyć karami za najdrobniejsze błędy, aby  zniechęcić do wypisywania leków „na zniżkę". Także wielu aptekarzy jest zdezorientowanych nowymi przepisami. Odsyłają pacjentów, obawiając się kar, gdy poprawią coś na recepcie. Odsyłają też, gdy lek przepisany jest przy użyciu nazwy międzynarodowej.

Przecież Ministerstwo Zdrowia poinformowało na stronie internetowej, że pisanie nazw łacińskich leków na receptach jest możliwe.

Nazwy międzynarodowe są teoretycznie dopuszczalne, ale w praktyce inne przepisy je uniemożliwiają. Sprzeczność polega na tym, że nie  wiadomo, jak dopasować poziom refundacji danego preparatu do choroby, na którą lek był wypisany. Lekarze zmuszeni są zatem wskazywać  konkretne produkty handlowe konkretnych producentów. To jak zaproszenie do korupcji. Ciekawe, czy minister zdrowia ma tego świadomość. Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy złożył wniosek do CBA, aby sprawdził te przepisy pod kątem ich  korupcjogenności.

Organizacje lekarskie zamierzają podjąć w kwietniu akcję mającą na celu wykreślenie kar z umów zawieranych z NFZ. Czy to oznacza, że protesty z przełomu roku nie przyniosły zamierzonych efektów?

W wyniku protestów z przełomu roku jeden postulat lekarzy został spełniony. Posłowie znowelizowali ustawę refundacyjną i wykreślili z niej przepisy o karaniu wszystkich lekarzy przez NFZ karą równą kwocie tzw. nienależnej refundacji, gdy lek refundowany został wypisany osobie nieuprawnionej lub w nieuzasadnionym przypadku.

O co więc chodzi z kwietniową akcją, skoro podstawa do karania z ustawy refundacyjnej zniknęła?

Niestety kary w tych samych przypadkach nadal obowiązują. Dotyczą one jednak tylko tych lekarzy, którzy są świadczeniodawcami, czyli podmiotami, które mają podpisane umowy z NFZ na udzielanie świadczeń zdrowotnych. Kary te znalazły się w umowach na podstawie przepisów rozporządzenia ministra zdrowia z 2008 r. o ogólnych warunkach umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych. W naszej ocenie, potwierdzonej opiniami znanych konstytucjonalistów i rzecznika praw obywatelskich, minister zdrowia, umieszczając zapisy o tych karach umownych w swoim rozporządzeniu, przekroczył ustawowe upoważnienie.