Poszukiwacze zaginionej arii

Wymazany przez kompozytora fragment opery sprzed ponad 200 lat odtworzyli fizycy dzięki... akceleratorowi cząstek.

Publikacja: 13.06.2013 18:48

Fizycy odsłonili nuty, które zamazał sam Cherubini. Zaginione fragmenty „Medei” można już odsłuchać.

Fizycy odsłonili nuty, które zamazał sam Cherubini. Zaginione fragmenty „Medei” można już odsłuchać.

Foto: Stanford University

„Medea” Luigiego Cherubiniego miała premierę w 1797 roku. Po 20 przedstawieniach zdjęto ją z afisza. Krytycy narzekali, że jest zbyt długa. Kompozytor ponoć skrócił ją, wymazując część zapisu. W oryginalnej wersji nie była słyszana przez dwa wieki.

I ten właśnie fragment – część arii „Du trouble affreux qui me dévore” – udało się zrekonstruować. Specjalistom była do tego jednak potrzebna pomoc fizyków. Rękopis trafił do naukowców od fizyki cząstek w kalifornijskim SLAC (Stanford University’s Linear Accelerator Center).

Tu naukowcy wykorzystali fakt, że barwniki wykorzystywane do zapisywania nut miały inny skład niż barwniki do rysowania pięciolinii. A oba tusze różniły się od tego, czym Cherubini zamazał część arii.

Wydrukowana pięciolinia zawierała stosunkowo dużo cynku. Natomiast odręczne zapiski włoskiego kompozytora wykonane były atramentem z większą zawartością żelaza. Ciemne smugi pokrywające „zaginione” nuty to z kolei przede wszystkim węgiel.

Dokument trafił do przyspieszacza. Skanowanie jednej strony trwało osiem godzin. Za każdym razem, gdy wiązka elektronów trafiała w cząstki cynku lub żelaza, dawała nieco inne rozbłyski.

Nałożenie ich pozwoliło zajrzeć pod warstwę węgla. Oczom naukowców ukazały się oryginalne nuty.
– To zdumiewające, że udało nam się podejrzeć kompletny zapis arii. Dla mnie odkrywanie kompozytorskiego geniuszu jest równie ekscytujące co odsłanianie tajemnic natury – mówi Uwe Bergmann ze SLAC.

Ale pojawił się też problem – dla cząstek papier jest „niewidzialny”. Uzyskany obraz zawierał zapis po obu stronach kartki. Tu z pomocą przyszli eksperci, analizując odręcznie nakreślone takty. Efekt ich pracy można odsłuchać na stronie news.stanford.edu.

W podobny sposób fizycy pomogli odczytywać m.in. greckie manuskrypty pokryte pismem średniowiecznych mnichów, a także obrazy ukryte pod dziełami mistrzów – m.in. Rembrandta.

Materiał Promocyjny
Kod Innowacji - ruszył konkurs dla firm stawiających na nowe technologie w komunikacji z konsumentami
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Materiał Promocyjny
Polska na czele rewolucji technologii kwantowych
Materiał partnera
Technologie kwantowe: nauka tworzy szanse dla gospodarki
Nowe technologie
Niewykrywalny bombowiec strategiczny Sił Powietrznych USA odbył pierwszy lot
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Nowe technologie
Co mówią kury? Naukowcy opracowali tłumacza, użyli sztucznej inteligencji