Łatwiejszy zwrot prawa użytkowania wieczystego

Dlatego Senat przygotował projekt odpowiedniej nowelizacji [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=175872]ustawy o gospodarce nieruchomościami[/link].

Jest on wypełnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 3 kwietnia 2008 r. Sędziowie TK uznali wtedy za niekonstytucyjne cztery przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej: ugn). Utrudniały one zwrot wywłaszczonych nieruchomości, kiedy nie został spełniony cel wywłaszczenia. Wśród nich było uregulowanie zabraniające zwrotu użytkowania wieczystego.

– Przepis zakazujący został wprawdzie wykreślony z ustawy, gdy wyrok Trybunału Konstytucyjnego opublikowano w Dzienniku Ustaw, ale wątpliwości pozostały, nie ma bowiem w ugn uregulowania, które wprost pozwalałoby żądać zwrotu wywłaszczonego użytkowania wieczystego, jeżeli nie doszło do inwestycji. Na tym tle rodzą się więc spory – mówi senator Krzysztof Kwiatkowski, przewodniczący Senackiej Komisji Ustawodawczej. Sprawę chce wyprostować Senat.

– Chcemy postawić kropkę nad „i”. Tak by nie było już żadnych wątpliwości, że użytkownik wieczysty ma takie same prawa jak właściciel – wyjaśnił senator Kwiatkowski.

[srodtytul]Propozycja senacka[/srodtytul]

Projekt zakłada, że gdy użytkownika wywłaszczono, a inwestycja nie została zrealizowana, to stosuje się odpowiednio przepisy art. 136. ust. 1 – 5 ugn. Te zaś mówią o zwrocie nieruchomości.

Propozycja senacka podoba się Annie Trembeckiej, zastępcy dyrektora Wydziału Skarbu w Urzędzie Miasta w Krakowie.

– Znikną w końcu wątpliwości na tym tle – uważa. Nie jest o tym przekonany Mirosław Gdesz, prawnik specjalizujący się zagadnieniach użytkowania wieczystego.

– Propozycja senacka jest zbyt lakoniczna – twierdzi. – Użytkowanie wieczyste to nie jest przecież to samo co prawo własności. W związku z tym dużo trudniej je zwrócić. Trzeba je bowiem ustanowić na nowo. I tu pojawia się np. pytanie, na jak długo, skoro, dajmy na to, zostało ustanowione na 40 lat, a po 20 latach doszło do wywłaszczenia. Czy trzeba je ustanowić znowu na 40 lat czy na 20? Użytkownik musi też wnosić opłaty za użytkowanie. Należy więc mu je na nowo naliczyć. I tu trzeba odpowiedzieć na kolejne pytanie: jak powinny być one wysokie.

[srodtytul]Braku przepisu przejściowego [/srodtytul]

Według Gdesza w projekcie brakuje rozwiązania innego ważnego problemu związanego ze zwrotem wywłaszczonych nieruchomości. Chodzi o art. 137 ugn. Mówi on, że nieruchomość uważa się za zbędną na cel wywłaszczeniowy, jeżeli mimo upływu siedmiu lat nie zostały jeszcze rozpoczęte prace związane z realizacją tego celu lub jeżeli mimo upływu dziesięciu lat cel ten nie został ostatecznie zrealizowany.

Zdaniem Gdesza tego przepisu nie powinno się stosować do inwestycji sprzed wejścia w życie ugn, czyli sprzed 1 stycznia 1998 r. Pod warunkiem jednak, że inwestycja będąca celem wywłaszczenia została zrealizowana, tyle że później. Wcześniej bowiem nie obowiązywał przepis, który wprowadzałby takie ograniczenia czasowe.

Obecnie dochodzi do takich sytuacji, że np. właściciele zostali wywłaszczeni z gruntu w latach 60. ubiegłego wieku pod budowę szpitala, a szpital powstał dopiero w latach 80. Właściciele więc w świetle obowiązujących przepisów mieliby prawo żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.

[ramka][b] Jakie przepisy straciły ważność[/b]

Po wyroku TK zniknęły z ustawy następujące uregulowania:

- art. 136 ust. 6 – wyłączał możliwość żądania zwrotu wywłaszczonego prawa użytkowania wieczystego;

- art. 137 ust. 2 – pozwalał właścicielowi ubiegać się o zwrot części nieruchomości po spełnieniu jednego z warunków: albo istniała możliwość jej zagospodarowania zgodnie z miejscowym planem (lub z decyzją ustalającą warunki zabudowy), albo przylegała ona do nieruchomości występującego;