Jest ono szczególnie istotne z punktu widzenia osób najmujących nieruchomość na długie okresy lub osób inwestujących w cudzą nieruchomość z zamiarem późniejszego jej przejęcia.
Kupowanie na raty
Istota prawa pierwokupu polega na tym, że rzecz, której prawo dotyczy (np. nieruchomość) może być sprzedana osobie trzeciej jedynie pod warunkiem, że osoba uprawniona z prawa pierwokupu nie skorzysta.
Praktyczne zastosowanie instytucji należy określić jako znaczne, szczególnie biorąc pod uwagę trudniejszy dostęp do kredytu pozwalającego jednorazowo sfinansować nabycie nieruchomości. Niejednokrotnie zdarza się, że osoby chcące kupić nieruchomość uczynią to poniekąd na raty, decydując się na zawarcie umowy najmu o charakterze długoterminowym, zastrzegając przy tym, że czynsz będzie uiszczany z zaliczeniem na poczet przyszłej ceny sprzedaży. Niejednokrotnie najemcy – a przyszli właściciele – zobowiązują się do dokonania znacznego remontu nieruchomości lub nawet przywrócenia jej do stanu umożliwiającego normalne używanie.
Jednym ze sposobów kontraktowego zabezpieczenia takiej transakcji jest ustanowienie prawa pierwokupu na rzecz najemców. Dzięki temu mają oni pewność, że właściciel nieruchomości nie dokona jej zbycia na rzecz osoby trzeciej, niezależnie od poczynionych nakładów. Innym przypadkiem, kiedy prawo pierwokupu okaże się bardzo istotne, jest powierzenie nieruchomości osobie z rodziny w sytuacji, kiedy oczekujemy, że pozostanie ona w szeroko rozumianym majątku rodzinnym jako pamiątka lub mienie o znacznej wartości.
Weksle i kary umowne
Prawo pierwokupu może być ukształtowane w różny sposób, a jedynymi ograniczeniami będą ustawowe ramy zasady swobody umów. Skorzystanie z uprawnienia następuje poprzez złożenie oświadczenia o zamiarze skorzystania. Musi ono nastąpić w formie wymaganej dla samej umowy sprzedaży rzeczy, a więc – w przypadku nieruchomości – w formie aktu notarialnego. Ustawa przewiduje również termin na złożenie oświadczenia, który w przypadku nieruchomości, wynosi 1 miesiąc.
