O eksmisję Marii i Władysława O. oraz dwójki ich synów wystąpiła właścicielka domu. Rodzina O., utrzymująca się z niecałych 900 zł renty Marii O. i wsparcia kościelnej instytucji dobroczynnej, zalegała z czynszem. Bezskutecznie ubiegała się też o uzyskanie lokalu w drodze zasiedzenia.
W 2008 r. zapadł prawomocny wyrok eksmisyjny Sądu Rejonowego w Krakowie, lecz jego wykonanie zostało wstrzymane do czasu skierowania do wynajmu lokalu socjalnego. Mieszkanie socjalne o pow. 37 mkw. rodzina otrzymała w marcu 2011 r. Miesiąc później wyprowadziła się, ale nie wymeldowała z dotychczasowego lokalu. Prezydent Krakowa wydał więc decyzję o wymeldowaniu.
W odwołaniu do wojewody małopolskiego państwo O. wnieśli o „pilne wstrzymanie wymeldowania z pobytu stałego", prowadzą bowiem przed sądem powszechnym sprawę o dodatek mieszkaniowy za poprzedni lokal. Wojewoda utrzymał jednak decyzję w mocy, a sprawa państwa O. trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie i następnie do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Oba rozstrzygnięcia okazały się niekorzystne dla skarżących.
Sądy w swych wyrokach powołały się na art. 15 ust. 2 ustawy z 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Przepis ten przewiduje, że na wniosek właściciela lub innego podmiotu dysponującego tytułem prawnym do lokalu, lub z urzędu, organ gminy wydaje decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego (...) i nie dopełniła obowiązku meldunkowego. Opuszczenie musi być trwałe i dobrowolne. Czyli wynikać z nieskrępowanej woli przeniesienia swoich interesów życiowych w inne miejsce, a nie z bezprawnych działań lub zachowań innych osób.
W dacie wydawania decyzji o wymeldowaniu rodzina O. nie mieszkała już w poprzednim lokalu. Jeżeli jeszcze przed eksmisją dostała skierowanie do lokalu socjalnego i tam się przeprowadziła, opuszczając poprzednie mieszkanie, należy uznać, że była to dobrowolna wyprowadzka – stwierdziły sądy. Prezydent Krakowa i wojewoda małopolski mieli więc podstawę do wydania decyzji o wymeldowaniu na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych.
