Niepozorny podatek od nieruchomości w praktyce od lat wywołuje wiele wątpliwości i sporów. Problem z jego rozliczaniem mają zwłaszcza przedsiębiorcy, dla których ustawodawca przewidział wyższe stawki. Zakres ich stosowania okazał się na tyle niejasny, że sprawą musiał zająć się Trybunał Konstytucyjny (TK).

W przełomowym wyroku z 24 lutego 2021 r. (sygn. SK 39/10) za niekonstytucyjną uznał wykładnię, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie ich posiadanie przez przedsiębiorcę. Z jednego z ostatnich wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) wynika jednak, że to orzeczenie nie zawsze może być podstawą kwestionowania podwyższonych stawek podatku od nieruchomości przez firmę.

Czytaj więcej

Nieruchomości

Przez złą decyzję można stracić w PIT

Środki z opodatkowanej sprzedaży nieruchomości wydane na budowę domu, ale na działce małżonka, ni...

Korekta deklaracji...

Spór zaczął się od korekty deklaracji na podatek od nieruchomości za 2017 r. Spółka złożyła ją w kwietniu 2021 r., a powołała się właśnie na korzystny dla przedsiębiorców wyrok TK. Tłumaczyła, że nieruchomości objęte zakresem korekty za 2017 r. nie były związane z prowadzeniem działalności. W konsekwencji nie powinny być objęte podwyższoną stawką daniny.

Spółka pieniędzy się jednak nie doczekała. Burmistrz stwierdził, że fakt związania nieruchomości z działalnością gospodarczą spółki potwierdza ewidencja zdarzeń na jej kontach księgowych. Widnieją na nich koszty bieżącego utrzymania nieruchomości, tabele amortyzacyjne środków trwałych oraz ewidencja przychodów i kosztów związanych ze zbyciem prawa użytkowania wieczystego gruntów oraz prawa własności budynków na terenie miasta. Zdarzenia gospodarcze związane z nieruchomościami są ujęte też w ewidencji VAT oraz CIT i mają znaczący wpływ na wynik finansowy spółki.

Do podobnych wniosków doszło Samorządowe Kolegium Odwoławcze (SKO). Przyznało co prawda, że nieruchomości spółki w 2017 r. nie były fizycznie wykorzystywany do prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Niemniej w ocenie urzędników podatniczka w ogóle nie uwzględnia orzecznictwa wydanego już po orzeczeniu TK, z którego wynika, że dla opodatkowania najwyższą stawką podatkową związek z działalnością gospodarczą danej nieruchomości powinien być rzeczywisty lub potencjalny.

Sprawa trafiła na wokandę i Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Gorzowie Wielkopolskim uwzględnił skargę spółki. To zwycięstwo okazało się jednak gorzkie, bo w zasadniczej kwestii sąd rację przyznał fiskusowi. Również w jego ocenie sporne nieruchomości będące w posiadaniu skarżącej były faktycznie związane z prowadzoną przez nią działalnością. Powinny być opodatkowane podatkiem od nieruchomości według podwyższonej stawki.

Spółka nie zgodziła się z takim orzeczeniem. W skardze kasacyjnej do NSA upierała się, że sporne nieruchomości w 2017 r. nie były faktycznie związane z jej działalnością. W ocenie podatniczki nie może o tym przesądzać ani definicja przedsiębiorstwa z art. 55 [1] kodeksu cywilnego, ani fakt ponoszenia i rozliczenia wydatków na jej utrzymanie. Spółka podkreśliła, że czynności wymagane przepisami ustawy o rachunkowości czy ustaw podatkowych nie determinują statusu nieruchomości jako związanej z prowadzeniem działalności.

Ta argumentacja nie przekonała jednak NSA. Spółka nie podważyła zwłaszcza stanu faktycznego. Tymczasem wynika z niego, że skarżąca jest spółką z o.o., czyli przedsiębiorcą w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Koszty utrzymania nieruchomości, np. podatek od nieruchomości, ubezpieczenia majątkowe, opłata za wieczyste użytkowanie gruntów, były uwzględniane w kosztach uzyskania przychodów. Co więcej, jako czynny podatnik VAT dokonywała też odliczeń podatku naliczonego z dokumentujących je faktur.

NSA zauważył dalej, że z odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego spółki nie wynika, by przedmiotem jej działalności były inne formy aktywności niż działalność gospodarcza. Sąd zgodził się, że po wyroku TK stało się jasne, iż sam fakt posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę, bez względu na jego status i formę organizacyjnoprawną, nie jest wystarczający do uznania jej związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Pojawił się jednak problem jego doprecyzowania, czym TK się nie zajął. Niemniej ta kwestia została już przesądzona w orzecznictwie sądów administracyjnych.

Zdaniem NSA wyrok TK z 24 lutego 2021 r. nie stanowi podstawy do kwestionowania podwyższonej stawki podatku od nieruchomości w stosunku do posiadacza nieruchomości będącego przedsiębiorcą, jeżeli przedmiot jego aktywności ogranicza się wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej i nie zachodzą przesłanki z art. 1a ust. 2a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. I to nawet jeżeli grunt lub budynek nie są wykorzystywane, tj. zajęte faktycznie na prowadzenie działalności gospodarczej, lecz potencjalnie mogą jej służyć.