Wyrok Trybunału pozwolił na bezpłatne uwłaszczenie

Tego typu lokalami dysponuje wciąż wiele spółdzielni mieszkaniowych. Przed laty dostawały je często za darmo od prywatyzowanych lub upadających firm oraz instytucji państwowych. Trybunał Konstytucyjny 15 lipca 2009 r. wydał wyrok, który przyniósł skutek inny od zamierzonego (sygn. K 64/07). [b]Potwierdza to Sąd Najwyższy w swoim niepublikowanym wyroku z 8 stycznia 2010 r. (IV CSK 292/09)[/b].

[srodtytul]O jaki przepis chodzi[/srodtytul]

Przez kilka lat najemcy w blokach przekazanych za darmo spółdzielniom mogli nabyć zajmowane mieszkanie po spłacie tylko nakładów poczynionych przez spółdzielnię na budynek (w części przypadającej na lokal), a więc na bardzo atrakcyjnych zasadach (art. 48 ust. 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=169950]ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych,[/link] dalej jako: usm).

Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa dysponuje np. dziesięcioma dawnymi zakładowymi budynkami, w których znajduje się 300 lokali.

– Osoby, które chciały wykupić lokale, miały obowiązek zapłacić po kilka tysięcy złotych tytułem zwrotu nakładów docieplenia budynku – wyjaśnił Michał Tokłowicz, jej wiceprezes.

Tymczasem w lipcu 2009 r. zapadł wyrok TK, który zabrał im tę możliwość. TK uznał bowiem za niezgodny z konstytucją art. 48 ust. 3 usm jako stanowiący nadmierną ingerencję w przysługujące spółdzielni mieszkaniowej prawo własności.

Problem jednak w tym, że nadal obowiązuje pozostała część tego artykułu. I wynika z niej zgoła coś innego. Potwierdził to Sąd Najwyższy 8 stycznia 2010 r. Jego zdaniem [b]teraz sytuacja jest taka, że jeżeli spółdzielnia nabyła nieodpłatnie budynek, wykupujący lokal najemca musi uregulować jedynie zadłużenie z tytułu świadczeń wynikających z umowy najmu (czyli za czynsz i media).[/b]

Jednocześnie SN stwierdził, że art. 48 ust. 3 utracił moc obowiązującą nie z dniem publikacji wyroku TK w Dzienniku Ustaw, lecz od daty wejścia w życie nowelizacji ustawy z 14 czerwca 2007 r. (która wprowadziła go w takim kształcie do obrotu prawnego), czyli od 31 lipca 2007 r.

Od razu więc nasuwa się pytanie, [b]czy w związku z tym spółdzielcy mają teraz prawo żądać zwrotu pieniędzy, które zapłacili tytułem nakładów, czy nie. Zdaniem większości prawników nie ma do tego podstaw[/b] (patrz ramka).

[srodtytul]Będzie skarga[/srodtytul]

– Po wyroku Trybunału większość spółdzielni zaprzestała przekształceń – wyjaśnił Grzegorz Abramek, ekspert Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych. – Wyszły bowiem z założenia, że nie ma już finansowych podstaw do dokonywania tych czynności. Okazało się, na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy, że skutek wyroku jest zgoła inny niż intencja Trybunału. Moim zdaniem spółdzielnie nie muszą zwracać pieniędzy, ponieważ w dacie, kiedy dokonywały przekształceń, art. 48 ust. 3 obowiązywał. W tej chwili jedynym wyjściem z sytuacji jest złożenie skargi do Trybunału Konstytucyjnego i w najbliższym czasie taka skarga wpłynie. Mam nadzieję, że Trybunał podtrzyma swoje stanowisko.

Przydałaby się także nowela, która wyprostowałaby zasady wykupu lokali zakładowych od spółdzielni.

– Na razie ani w ministerstwie, ani w Sejmie nie są prowadzone żadne prace legislacyjne nad zmianami – mówi Piotr Styczeń, wiceminister infrastruktury.

[ramka][srodtytul]Opinia[/srodtytul]

[b]Krzysztof Pietrzykowski[/b] | [i]profesor z Uniwersytetu Warszawskiego[/i]

Sytuacja jest paradoksalna.

Z sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 15 lipca 2009 r. wynika bowiem coś całkowicie innego aniżeli z jego uzasadnienia. Wyrok spowodował bowiem tylko utratę mocy obowiązującej art. 48 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, w efekcie czego mieszkania zakładowe (nieodpłatnie przekazane spółdzielniom) można obecnie wykupić praktycznie za darmo.