Na pozostałej części działki nie trzeba nic uprawiać ani hodować, ale całkowite wyłączenie jej z produkcji rolnej jest zwyczajnie nieopłacalne. Grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne są bowiem opodatkowane podatkiem rolnym, a ten jest niższy od podatku od innych nieruchomości. W 2007 r. za hektar przeliczeniowy ziemi rolnej trzeba było zapłacić 88,80 zł podatku. Za hektar gruntu nierolnego podatek wyniósł 3400 zł.
Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z 3 lutego 1995 r. szczegółowo, ale – trzeba przyznać – w skomplikowany sposób, określa warunki wyłączania gruntów z produkcji rolnej.
Decyzja zezwalająca nie będzie konieczna, gdy ziemia jest słabej jakości. Inwestor powinien jednak otrzymać stosowne zaświadczenie. Gruntami słabej jakości są nieużytki oraz użytki rolne klas IV, IVa, IVb, V i VI powstałe z gleb pochodzenia mineralnego. Ale nawet takie rada gminy może objąć ochroną i wówczas do ich wyłączenia też niezbędne będzie zezwolenie.Natomiast ustawowo jest ono wymagane, jeśli chcemy budować na lepszej ziemi (wyższe klasy gleb pochodzenia mineralnego oraz wszystkie gleby pochodzenia organicznego).
Informacje o pochodzeniu oraz klasie bonitacyjnej gleb otrzymasz w ewidencji gruntów w starostwie powiatowym. Tam też złożysz wniosek o wyłączenie. Dowiedz się, jakie załączniki będą potrzebne, bo w każdym starostwie jest inaczej. Zwykle do wniosku dołącza się:> odpis księgi wieczystej lub inny dokument potwierdzający prawo własności gruntu,> zaświadczenie gminnego organu budowlanego o zgodności zamierzonej inwestycji z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzję o warunkach zabudowy z klauzulą ostateczności i załącznikiem graficznym,> wypis z rejestru gruntów,> kopię mapy glebowo-rolniczej lub kwalifikacyjnej,> projekt zagospodarowania działki na kopii mapy zasadniczej z zaznaczeniem powierzchni przeznaczonej do wyłączenia z produkcji rolnej.Wyłączenie jest bezpłatne, jeśli pod budowę domu jednorodzinnego ma być przeznaczony grunt o powierzchni do 0,05 ha (500 mkw.). Po przekroczeniu tej powierzchni trzeba uiścić opłatę jednorazową i jeszcze opłaty roczne. Oddzielnie liczonym opłatom podlega również grunt przeznaczony pod budowę wolno stojącego garażu i budynków gospodarczych.
Opłata jednorazowa (tzw. należność) zależy od powierzchni wyłączonej z produkcji rolnej, rodzaju i klasy gruntu oraz ceny skupu żyta, którą co roku ogłasza GUS. Pomniejsza się ją o wartość rynkową gruntu w dniu jego faktycznego wyłączenia z produkcji.
