Ogromny bałagan w państwowych księgach

Do 19 listopada 2009 r. wszystkie gminy i starostwa miały uporządkować stan prawny swoich nieruchomości. Nie udało się tego zrobić.

– Zostało jeszcze milion nieruchomości o tak zagmatwanej sytuacji, że nieprędko uda się cokolwiek wyprostować – mówi Andrzej Porawski, dyrektor biura Związku Miast Polskich (ZMP). – Gdyby ustawodawca dał nam więcej czasu, a Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji pieniędzy, to byłoby inaczej.

[srodtytul]Jakie obowiązki [/srodtytul]

Ponad dwa lata temu pojawiły się przepisy, które miały pomóc w uporządkowaniu stanu prawnego nieruchomości komunalnych i Skarbu Państwa. Była to [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=241767]ustawa o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego[/link]. Dzięki niej wszelkie roszczenia dawnych właścicieli (głównie na terenach poniemieckich) miały się stać bezpodstawne.

[b]Ustawa zobowiązała bowiem gminy i starostwa etc. do wystąpienia do sądów wieczystoksięgowych o wpis swojego prawa własności do ksiąg wieczystych[/b] (do 19 listopada 2009 r.). Wcześniej starostowie mieli czas na przygotowanie wykazów nieruchomości Skarbu Państwa oraz gminnych (tj. do 19 maja 2008 r.), niewiele z nich było jednak w stanie wywiązać się z tego obowiązku, dlatego przedłużono termin o rok, do 19 maja 2009 r. Kiedy już wykazy powstały, trafiły do wojewodów, a ci przekazali je ministrowi spraw wewnętrznych i administracji. Ten miał czas na przygotowanie zbiorczego do 19 sierpnia 2009 r. Nie wyszło to jednak najlepiej. Danych nie przekazało w ogóle 36 powiatów, później część je nadesłała, nadal jednak siedem z tym zalega. Te dane zaś, które trafiły do wojewodów, też nie są kompletne.

[srodtytul]Teoria a praktyka [/srodtytul]

– Starostowie przekazali nam to, co udało się im zgromadzić – wyjaśnił Stanisław Kowalski z Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego. W nie każdym też wypadku wpłynęły wnioski do sądów wieczystoksięgowych. W woj. mazowieckim było ich trochę ponad 14 tys., z kolei w śląskim 8 tys.

– Trzeba przygotować jeszcze kolejnych 40 tys. – mówi Mirosław Puzia, wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego w Katowicach. W tym województwie trzeba uporządkować stan prawny jeszcze 105 tys. działek.

– [b]Urzędy wojewódzkie nie zdecydowały się też na nakładanie kar za brak wniosków[/b] – mówi Ivetta Biały z Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego. – Prace nad uporządkowaniem trwają, tyle że przeciągają się w czasie – dodaje.

Według Porawskiego terminy minęły i nikomu nie będzie zależało na realizacji tej ustawy.

W zeszłym roku ZMP występował o nowelizację przepisów i wydłużenie terminów, ale nic nie wskórał. Z kolei rzecznik praw obywatelskich wystąpił w maju tego roku do ministra spraw wewnętrznych.

– Interesowało nas, jak wygląda realizacja tej ustawy – mówi Małgorzata Chmielewska z biura RPO.

Minister odpowiedział rzecznikowi m. in., że ujawnianie praw będzie kontynuowane, a termin 19 listopada nie jest końcowy. Ministerstwo pracuje też nad udoskonalaniem programu do przekazywania mu danych przez starostwa.

[ramka][srodtytul]Nieruchomości w liczbach [/srodtytul]

Niewiele wynika z przygotowanego przez ministra spraw wewnętrznych i administracji wykazu o realizacji ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego.

- Według danych zgromadzonych w księgach wieczystych gminy są właścicielami ponad 1 mln nieruchomości, a Skarb Państwa – ponad 650 tys. Są więc największymi właścicielami ziemskimi w Polsce.

- Jeżeli chodzi o województwa, to najwięcej tego typu nieruchomości (według KW) znajduje się m.in. w województwach: dolnośląskim – 203 575, mazowieckim – 131 587, wielkopolskim – 116 225, podkarpackim – 115 620. Stwierdzenie na podstawie wykazu, ile nieruchomości ma nieuregulowany stan prawny, na razie w wielu wypadkach nie jest możliwe. [/ramka]