Budowa drogi ruszy po wypłacie odszkodowania za wywłaszczenie

Grupa posłów PSL przygotowała projekt nowelizacji ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji dróg krajowych, tzw. specustawy drogowej. Jutro w Sejmie odbędzie się pierwsze jego czytanie.

– Nasza propozycja jest reakcją na problem, jaki ujawnił się przy budowie drogi S8 z Wrocławia do Warszawy – mówi Józef Racki, jeden ze współautorów propozycji.

– Ludzie  zostali wywłaszczeni, ruszyły roboty budowlane na podstawie zezwoleń na realizację inwestycji drogowych (zrid), nadano im bowiem rygor natychmiastowej wykonalności. Tymczasem wielu właścicieli, których pozbawiono nieruchomości, do tej pory nie otrzymało ani złotówki  odszkodowania.

Według posła Rackiego przypadek S8 nie jest odosobniony. Stąd propozycja. Projekt nie wszystkim się jednak podoba.

Co mówi projekt

Przewiduje on, że na wniosek wywłaszczonego wojewoda wypłaci mu zaliczkę na poczet odszkodowania, które otrzyma w przyszłości. Wyniesie maksymalnie 70 proc. wartości nieruchomości.

– Chodzi o to, by osoby pozbawiane swoich nieruchomości miały środki na zakup innej działki, mieszkania czy po prostu  na codzienne życie – twierdzi poseł Racki. Posłowie proponują ponadto, by decyzja ustalająca wysokość odszkodowania była  wydawana w terminie nie dłuższym niż 60 dni, licząc od dnia doręczenia stronom postanowienia o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji o zrid. Dzisiaj jest na to 30 dni od  dnia, w którym decyzja o zrid stała się ostateczna. – Propozycja zmian do specustawy drogowej ma poparcie Platformy Obywatelskiej – zapewnia posłanka Małgorzata Kidawa-Błońska (PO).

Uchylona decyzja

– To krok w dobrym kierunku – twierdzi Piotr Klimczak, dyrektor Wydziału Gospodarki Nieruchomościami Geodezji w Urzędzie  Wojewódzkim w Łodzi. – Rozumiem, że posłowie chcą zapewnić szybką wypłatę odszkodowania wywłaszczanym.

Istnieje jednak pewne niebezpieczeństwo. Mianowicie decyzji o zrid można nadać rygor natychmiastowej wykonalności, nawet gdy nie jest ona ostateczna.

– A co się stanie, gdy dojdzie do jej uchylenia? Czy wywłaszczony będzie oddawał pieniądze, które już pewnie dawno wydał? – pyta dyrektor  Klimczak. Tego rodzaju wątpliwości  jest jego zdaniem znacznie więcej.

Poza tym narzucone w specustawie terminy na wypłacenie odszkodowań są nierealne. Jako przykład podaje problemy związane właśnie z  budową drogi S8 z Wrocławia do Warszawy. – Do urzędu  wojewódzkiego wpłynęło w krótkim okresie 5400 wniosków o wypłatę odszkodowań. Samo zorganizowanie przetargów na wyłonienie rzeczoznawców majątkowych, a następnie wyszacowanie nieruchomości wymaga czasu, a co dopiero gdy ma dotyczyć jednocześnie 5 tys. działek. A przecież niezbędne są jeszcze inne czynności.

– Do tej pory – dodaje dyr. Klimczak – jeszcze nie we  wszystkich wypadkach udało się wydać decyzje o odszkodowaniu.

Tak już było

Projekt ma natomiast poparcie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). – Wypłata 70-proc.  zaliczki na poczet odszkodowania za wywłaszczane nieruchomości w naszym prawodawstwie już istnieje. Mówi o tym art. 132 ust. 1b ustawy o gospodarce nieruchomościami – wyjaśnia Urszula Nelken z GDDKiA. Dodaje, że umożliwienie  stosowania tej zasady do nieruchomości przejmowanych pod drogi publiczne w trybie przepisów specustawy drogowej jest zdaniem GDDKiA jak najbardziej zasadne. Rozwiązania podobne do tych,  jakie przygotowali posłowie, już istniały. Przewidywała je właśnie specustawa drogowa.

– Jeszcze kilka lat temu był zapis, że gdy decyzja, na podstawie której budowano drogę,  została zaskarżona, to wywłaszczony miał prawo domagać się wypłaty odszkodowania. I to zanim jeszcze to postępowanie odwoławcze się zakończyło – wyjaśnił dyrektor Klimczak.

Jakie uproszczenia

Zezwolenie na realizację inwestycji drogowej wydane na podstawie specustawy drogowej zastępuje w praktyce cztery decyzje, a mianowicie:

¬ o podziale gruntów,

¬ wywłaszczającą właścicieli i użytkowników wieczystych z nieruchomości pod inwestycję, ¬ lokalizacyjną,