Maluchy grube z natury

Mają dopiero dziesięć lat, a już ważą 100 kilogramów. Chodzi o maluchy, które wzięły udział w badaniach brytyjskich naukowców z University of Cambridge i Wellcome Trust Sanger Institute. Celem ich prac było poznanie genetycznych uwarunkowań otyłości. Efektem okazało się odkrycie prawdziwej kopalni złota, jeśli chodzi o źródło informacji na ten temat. A przynajmniej tak nazwał je Eric Ravussin, amerykański ekspert ds. otyłości, który nie brał udziału w badaniach.

Brytyjscy uczeni ustalili, że brak dziewięciu genów na chromosomie 16 wiąże się z chorobliwym nadmiarem kilogramów u najmłodszych. O ich odkryciu doniosło "Nature".

[srodtytul] Silny pociąg do jedzenia[/srodtytul]

Największym winnym okazał się gen o nazwie SH2B1. – Jego obecność jest naszemu mózgowi potrzebna do reagowania na leptynę nazywaną hormonem sytości – tłumaczy dr Sadaf Farooqi, kierownik badań. To leptyna mu podpowiada, kiedy przestać jeść, bo żołądek ma już dość. Innymi słowy, bierze udział w wytwarzaniu poczucia, że człowiek jest już najedzony.

[wyimek] Dzieci oddano rodzicom, kiedy się okazało, że są grube z powodu choroby wrodzonej[/wyimek]

U osób z brakami na chromosomie 16. dochodzi do zaburzenia tego mechanizmu. Skutek? – Dzieci z delacją tego genu, a więc jego pozbawione mają bardzo, bardzo silny pociąg do jedzenia – mówi dr Farooqui. – Są bardzo, bardzo głodne i zawsze chcą jeść.

Uczona doszła do tego wniosku na podstawie analizy porównawczej DNA dzieci o normalnej wadze i 300 małych grubasów. Interesowały ją wszelkie nieprawidłowości, zarówno braki, jak i dodatkowe kopie fragmentów genomu.

Niektórzy z małych uczestników badań byli tak otyli, że znaleźli się pod opieką pomocy społecznej. Z troski o ich zdrowie odebrano je rodzicom, wobec których istniało podejrzenie, że celowo przekarmiają swoje pociechy.

Występowanie genetycznego defektu na chromosomie 16. udało się potwierdzić tylko u 1 proc. spośród 1200 bardzo otyłych dzieci. Mimo to wyniki badań zostały pozytywnie przyjęte przez naukowe środowisko. – Zidentyfikowanie określonego obszaru w DNA otwiera przed nami dalsze możliwości jego eksplorowania, a tym samym odkrywania genetycznych mechanizmów odpowiedzialnych za skłonność do tycia – komentuje Eric Ravussin.

[srodtytul]Rodzice uniewinnieni[/srodtytul]

Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia problem nadwagi dotyczy przynajmniej 20 mln dzieci poniżej piątego roku życia. A liczba ta może być nawet większa. Dane WHO pochodzą bowiem z 2005 roku, podczas gdy epidemia otyłości narasta niemalże z roku na rok.

W przypadku najmłodszych jej efekty mogą być szczególnie bolesne. Otyłe maluchy już w dzieciństwie narażone są na rozwój poważnych chorób, wydawałoby się zarezerwowanych do tej pory dla ludzi dorosłych, tj. cukrzycy typu 2 czy nadciśnienia. Problem dotyczy także Polski. Jak wynika z danych Instytutu Matki i Dziecka, ponad 13 proc. młodzieży w wieku 13 – 15 lat powinno się odchudzać. W przeciwnym razie nadmiar kilogramów będzie im towarzyszył do końca życia i z pewnością je skróci. "Jeżeli nadmiar masy ciała utrzymuje się przez cały okres dzieciństwa i dojrzewania, to ponad 30 proc. chłopców i 40 proc. dziewcząt ma szansę pozostania otyłymi dorosłymi" w publikacji "Problemy zdrowotne dziecka z otyłością prostą" pisze prof. Ewa Małecka-Tendera ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.

Co do brytyjskich badań, to ich finał zaskoczył samych naukowców. Czwórka z maluchów biorących udział w projekcie została z powrotem oddana pod opiekę rodzicom. – Powinno to ukrócić oskarżenia, że dziecięcej otyłości winni są opiekunowie – uważa dr Ian Cambell z organizacji Weight Concern. – Jak widać, nie jest to wcale takie oczywiste.

[ramka][b]Odradzam dawanie dziecku w nagrodę batonika[/b]

[b]Dr Anna Oblacińska Zakład Ochrony i Promocji Zdrowia Dzieci i Młodzieży w stołecznym Instytucie Matki i Dziecka[/b]

[b]Rz: Jakie znaczenie mają te badania dla walki z dziecięcą otyłością?[/b]

[b]Anna Oblacińska:[/b] Największe znaczenie będą one miały dla rodziców dzieci z otyłością olbrzymią. Rzadko się ją spotyka, ale jest na tyle poważna, że nawet bywa powodem odebrania praw rodzicielskich. Opiekunów posądza się o to, że umyślnie dziecko przekarmiają. Badania te pokazują, że przyczyną otyłości olbrzymiej może być poważne zaburzenie chromosomalne, choroba genetyczna. Pomoże to zdjąć odium z rodziców oskarżanych czasem bezpodstawnie o maltretowanie swoich pociech.