Długowieczni od urodzenia

Geny czy zdrowy styl życia? Co sprawia, że niektórzy z nas dożywają ponad stu lat i w dodatku cieszą się w tym wieku świetną kondycją?

Odpowiedź na to pytanie dają badania specjalistów z Wydziału Medycyny i Zdrowia Publicznego Uniwersytetu w Bostonie oraz tamtejszego Centrum Medycznego. Zespół kierowany przez dr Paolę Sebastiani i dr. Thomasa Perlsa zidentyfikował 150 malutkich zmian w DNA, które dają ludziom długie życie.

Genetycy i geriatrzy prowadzący te badania podkreślają jednak, że mimo silnego związku między posiadaniem tych wariantów w DNA a długim i zdrowym życiem „higieniczny” styl życia również jest bardzo istotnym czynnikiem. Dieta, ćwiczenia, powstrzymywanie się od używek także mają swój udział. Wyniki tych analiz publikuje dzisiejsze wydanie „Science”.

[srodtytul]Sprawy rodzinne[/srodtytul]

Dlaczego w krajach rozwiniętych, gdzie średnia wieku wynosi 80 – 85 lat, zdarzają się ludzie żyjący 30 lat dłużej? Dotąd uważano, że jednak decydujący wpływ na to ma otoczenie – nawyki żywieniowe, aktywność fizyczna.

Te przypuszczenia potwierdzały m.in. badania bliźniąt – wynikało z nich, że kwestia osiągnięcia co najmniej 85. roku życia w 20 – 30 proc. zależy od genów.

Dłużej niż przeciętnie (88 lat) żyją na przykład członkowie Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, których wyznanie nakłania m.in. do stosowania reguł zdrowego żywienia – piszą na łamach „Science” dr Paola Sebastiani i dr Thomas Perls.

Jednocześnie długowieczność często występuje u spokrewnionych ze sobą osób, w jednej rodzinie. To z kolei wskazuje na istotne cechy genetyczne.

Aby to wreszcie wyjaśnić, Amerykanie sięgnęli po profile genetyczne 1055 osób długowiecznych. W badaniu brały udział osoby urodzone między 1890 a 1910 rokiem – najmłodsza miała 90, najstarsza 119 lat (średnia wieku badanych – 103 lata). Druga, równie liczna, grupa osób dostarczyła materiału genetycznego do porównań.

[wyimek][srodtytul]150[/srodtytul] punktowych zmian w genach przyczynia się do długiego życia[/wyimek]

Naukowcom udało się znaleźć 150 punktowych zmian w genomie, tzw. polimorfizmów pojedynczego nukleotydu (SNP). Im więcej tych wariantów występowało u danej osoby, tym większa nadzieja na to, że dożyje w dobrym zdrowiu zaawansowanego wieku, czyli ponad 90 lat. Ponadto naukowcy odnaleźli 19 grup wariantów DNA przyczyniających się do długowieczności u 90 proc. stulatków.

[srodtytul]Geny przeciwwagi[/srodtytul]

– Te genetyczne cechy charakterystyczne dla stulatków mogą zostać wykorzystane również w prognozowaniu medycznym, gdzie ta metoda analiz przyda się do zapobiegania występowaniu poważnych chorób i dopasowania leków do konkretnych pacjentów – przekonuje dr Perls.

– Nasza metoda badań może być równie dobrze zastosowana do analizowania złożonych cech genetycznych, takich jak te leżące u podstaw alzheimera, parkinsona czy chorób układu krążenia – wtóruje mu dr Sebastiani.

Ale samo nagromadzenie korzystnych punktowych zmian (SNP) nie wystarczy – pomyśleli naukowcy. Bo stulatki nie tylko mają po sto lat, ale do tego cieszą się wyjątkowym zdrowiem i kondycją. A zatem – rozumowali dr Sebastiani i dr Perls – prawdopodobnie natura wyposażyła ich w dodatkowe mechanizmy obronne przed chorobami podeszłego wieku. W końcu nie zapadają oni tak często na alzheimera i parkinsona ani nie cierpią na nadciśnienie.

Naukowcy porównali zatem warianty genetyczne, o których wiadomo, że sprzyjają takim chorobom u stulatków i u osób z grupy kontrolnej. I tu zaskoczenie – analizowane fragmenty DNA wcale się nie różniły. Jak twierdzą badacze, oznacza to, że geny długowieczności są ważniejsze od jakichkolwiek innych wariantów DNA odpowiadających za podatność na różne choroby.

W jakiś sposób 150 punktowych zmian w literkach tworzących kod genetyczny najbardziej długowiecznych ludzi przeciwdziała mutacjom związanym z przypadłościami.