Przełom w medycynie: sztuczna krew z komórek macierzystych

Zespół prof. Marca Turnera z Uniwersytetu w Edynburgu uzyskał substancję nadającą się do wprowadzenia do organizmu w miejsce krwi.

Metoda sztucznego wytwarzania czerwonych krwinek opiera się na wykorzystaniu IPSC, czyli indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych.

Są one uzyskiwane z niepluripotencjalnych komórek przez wymuszanie ekspresji odpowiednich genów w tych komórkach. Komórki IPSC zostały wyhodowane po raz pierwszy z komórek myszy w 2006 roku, z komórek ludzkich rok później.

Metoda opracowana przez zespół prof. Marca Turnera umożliwia wytwarzanie rzadko występującej grupy krwi 0, tj. takiej, którą można przetoczyć posiadaczom innych grup krwi. Badania kliniczne z udziałem odpowiednio dużej grupy ludzi rozpoczną się na przełomie 2016 i 2017 roku.

Już trzy lata temu zespół prof. Marca Turnera informował o pracach nad sztuczną krwią i korzystaniu z komórek macierzystych pochodzących ze szpiku. Te badania jednak nie powiodły się na tyle, aby kontynuować je z udziałem ochotników.

Na obecnym etapie wyprodukowanie jednej jednostki sztucznej krwi, tj. 450 ml, kosztuje 145 euro, ale produkcja na skalę przemysłową byłaby dużo tańsza.

Badania naukowców z Uniwersytetu w Edynburgu wspiera potężna fundacja Wellcome Trust.

Badania nad sztuczną krwią prowadzi wiele ośrodków na świecie. W ubiegłym roku naukowcy rumuńscy z Uniwersytetu Babes-Bolyai w mieście Kluż-Napoka poinformowali o sukcesie po sześciu latach badań nad sztuczną krwią. Eksperymenty prowadzono na myszach. Uzyskana sztuczna substancja nie wywołała u doświadczalnych zwierząt żadnych stanów chorobowych.

Zespół dr. Silaghi-Dumitrescu zamiast hemoglobiny użył hemerytryny, białka zawierającego żelazo, wyizolowanego z morskich pierścienic. Okazało się, że w odróżnieniu od hemoglobiny hemerytryna nie ulega dezintegracji pod wpływem tzw. stresu chemicznego lub fizycznego. Hemerytryna, podobnie jak hemoglobina, przenosi tlen. Naukowcy z Kluż-Napoka planują przeprowadzenie prób z udziałem ludzi za dwa do trzech lat.

Gdyby prace uczonych brytyjskich i rumuńskich zakończyły się sukcesem i możliwe stałoby się produkowanie sztucznej krwi na skalę przemysłową, tak jak w przypadku insuliny, byłby to przełom w medycynie.

Krwi do transfuzji brakuje nawet w rozwiniętych krajach. Technologia produkcji na wielką skalę będzie oznaczać, że krew stanie się dostępna praktycznie bez ograniczeń. Niepotrzebne staną się apele do honorowych krwiodawców, zniknie ryzyko przetaczania zakażonej krwi.