Układ scalony w głowie wspomaga pamięć

To jak połączenie filmów „Matrix" i „Johnny Mnemonic". Tylko tym razem naprawdę. Ludzie, którym podczas operacji neurochirurgicznej zainstalowano w głowach specjalne układy pobudzające neurony, osiągają w testach pamięci lepsze wyniki. Naukowcy chcą teraz przez takie implanty poprawiać zdolności uczenia się i przyswajania nowych informacji. Badania te prowadzi amerykańska agencja DARPA (Agencja Zaawansowanych Projektów Badawczych w Obszarze Obronności) należąca do Departamentu Obrony.

Elektrody wiedzy

Wyniki pierwszej fazy eksperymentu zaprezentowano podczas specjalnej konferencji DARPA w St. Louis. Program implantacji elektrod działa od mniej więcej roku i naukowcy zaangażowani w te badania mają już pierwsze wnioski. Projekt nosi nazwę RAM – Restoring Active Memory. Kieruje nim Justin Sanchez.

Specjalny zestaw elektrod wszczepiono na razie kilkudziesięciu ochotnikom, którzy i tak przechodzili różne operacje neurochirurgiczne. Cierpieli na zaburzenia niezwiązane z pamięcią. Lekarze wszczepili im czip w rejon mózgu zawiadujący tzw. pamięcią deklaratywną (świadomą). To tam przechowujemy informacje, które chcemy zapamiętać – jak na przykład listę zakupów czy zawartość podręcznika. Te same rejony odpowiadają również za pamięć przestrzenną i nawigację – informuje DARPA.

Układ elektroniczny pozwala na analizowanie impulsów elektrycznych i ich wzmacnianie. W ten sposób badacze nie tylko mogą stymulować odpowiednie fragmenty mózgu, aby poprawić jego funkcjonowanie, ale też badają, co się tam dzieje, gdy chcemy coś zapamiętać, a później wydobyć to coś z pamięci.

– Każdy z nas doświadczył tego wrażenia, próbując zapamiętać długą listę przedmiotów lub pytając o wskazówki dojazdu – mówi Sanchez. – A dziś odkryliśmy, w jaki sposób wszczepialne neurotechnologie mogą pomóc umysłowi w wykonywaniu tych funkcji.

Tajne przez poufne

Informacje zebrane w programie implantacji czujników elektronicznych w głowach ludzi mają posłużyć do udoskonalenia tej technologii.

– Czy powinniśmy uruchomić elektryczne wspomaganie wtedy, gdy widzimy i zapamiętujemy informacje, czy może powinniśmy stymulować, gdy dana osoba stara się przypomnieć sobie te fakty – pyta Sanchez. – Jeszcze wiele musimy się nauczyć, jeśli chodzi o pamięć deklaratywną, jednak już te pierwsze wyniki wskazują, że jest w tym ogromny potencjał.

Szczegółowych wyników DARPA nie przedstawia. Oficjalnie – muszą poczekać, aż naukowcy je spiszą i opublikują w renomowanym magazynie naukowym, który poddaje wyniki krytyce. Nieoficjalnie: nie po to Departament Obrony inwestuje w technologie usprawniania umysłu, aby od razu zdradzać wyniki badań wszystkim dookoła.

A potencjał technik stymulacji mózgu jest rzeczywiście ogromny. Kolejna faza programu RAM to tzw. Replay, który ma się rozpocząć w październiku tego roku. Elektroniczne wspomaganie zostanie wykorzystane w procesie przyspieszonej nauki umiejętności motorycznych. To już niczym nie różni się od sceny w filmie „Matrix", w której Neo przez implant uczy się sztuk walki czy obsługi broni.

Dotąd podobne technologie testowane były wyłącznie na zwierzętach (szczurach laboratoryjnych). Eksperymenty DARPA są – zdaniem badaczy – pierwszymi, w których brali udział ludzie.

Zapomnieć o strachu

Na potrzeby wojska przeznaczony jest również inny program manipulacji umysłami ludzi. Chodzi o terapię stresu pourazowego.