[i]Ubezpieczony od dwóch lat jest uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W marcu 2010 r. podjął zatrudnienie i uzyskuje przychód w miesięcznej wysokości 3200 zł Ponieważ przychód ten znacznie przekracza niższą kwotę graniczną, renta podlega zmniejszeniu o maksymalną kwotę zmniejszenia przewidzianą dla pobieranego świadczenia, tj. o 366,53 zł.[/i]
[b]Trzeba poinformować ZUS o przychodzie[/b]
Osoby uprawnione do renty, które podejmują działalność zarobkową objętą obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, muszą o tym powiadomić organ wpłacający świadczenie. ZUS przygotował wzór takiej informacji na druku ZUS Rw-73 ,,Oświadczenie o osiąganiu przychodu”. W oświadczeniu tym wskazują, czy przychód spowoduje zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia, czy też nie spowoduje takich skutków.
Na podstawie takiego oświadczenia ZUS zawiesza bądź zmniejsza rentę albo wypłaca ją w pełnej kwocie. Formularz ZUS Rw-73 należy złożyć również w każdym przypadku zmiany wysokości przychodu, która wpływa na zawieszenie lub zmniejszenie renty.
Osoby, które dopiero ubiegają się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, nie wypełniają oświadczenia na odrębnym formularzu ZUS Rw-73. Odpowiednie informacje o zamiarze osiągania przychodu muszą natomiast podać we wniosku o świadczenie składanym odpowiednio na formularzu ZUS Rp-1 R, wypełniając właściwy punkt w części III tego wniosku.
Z kolei osoby ubiegające się o rentę rodzinną, które zamierzają podjąć lub kontynuować działalność zarobkową, muszą zarówno wypełnić odpowiednią rubrykę we wniosku o to świadczenie (na formularzu ZUS Rp-2), jak i dołączyć do wniosku oświadczenie na formularzu ZUS Rw-73.
[b]Uwaga![/b]
Jeśli uzyskiwany przychód niewiele przekracza niższą kwotę graniczną, warto poinformować ZUS o konkretnej jego kwocie. Wtedy ZUS na bieżąco będzie wypłacał rentę w wysokości zmniejszonej o faktyczną kwotę przekroczenia tego progu zarobkowego. Nie będzie więc konieczne zmniejszenie renty o maksymalną kwotę.
[b]Rozliczenie po zakończeniu roku[/b]
Rencista, który w danym roku kalendarzowym osiągał przychód z działalności zarobkowej podlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych lub z tytułu służby, po jego zakończeniu musi złożyć w ZUS jeszcze jedną informację. To zaświadczenie o łącznej wysokości przychodu uzyskanego w poprzednim roku.
Obowiązek ten musi wykonać najpóźniej do końca lutego następnego roku. Zaświadczenie może dostarczyć do ZUS również ten podmiot, który je wystawił, a więc płatnik składek za daną osobę. Taki obowiązek wynika z przepisów ustawy emerytalnej, choć w praktyce ZUS uznaje, że jest on wykonany także wtedy, gdy sam ubezpieczony dostarczy zaświadczenie o przychodzie.
Wystawiając zaświadczenie, płatnik składek powinien w nim podać przychód w kwocie brutto łącznie za cały rok, jak również w rozbiciu na poszczególne miesiące.
Po otrzymaniu informacji o przychodzie za cały poprzedni rok kalendarzowy ZUS dokonuje rozliczenia tego przychodu w stosunku rocznym lub w stosunku miesięcznym (w zależności od tego, który wariant jest korzystniejszy dla osoby dorabiającej).
Rozliczenie w stosunku rocznym polega na porównaniu kwoty przychodu osiągniętego w danym roku z kwotami granicznymi przychodu ustalonymi dla tego roku. Pierwsza kwota graniczna to suma dopuszczalnych kwot przychodu w kolejnych miesiącach roku stanowiąca 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Druga kwota graniczna to 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia w każdym z kolejnych miesięcy tego roku.
Natomiast wariant miesięczny rozliczenia przez ZUS przychodu emeryta lub rencisty polega na porównaniu kwot tego przychodu osiągniętego w poszczególnych miesiącach danego roku z granicznymi kwotami przychodu (70 proc. i 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia) w każdym z tych miesięcy.
Skutki rozliczenia mogą być zróżnicowane. Wszystko zależy od tego, czy i w jakiej wysokości świadczenie było wypłacane w trakcie roku kalendarzowego. Jeśli wypłacana była większa kwota niż ta wynikająca z rozliczenia, ZUS żąda zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. W przeciwnym razie wypłacane jest odpowiednie wyrównanie dla świadczeniobiorcy.
[srodtytul]II. Ile można dorobić do renty socjalnej[/srodtytul]
[b]Osoby uprawnione do renty socjalnej również mogą dorabiać do swojego świadczenia. Ale próg zarobkowy, którego nie mogą przekroczyć, został ustalony na bardzo niskim poziomie.[/b]
Odrębne zasady uzyskiwania przychodu z działalności zarobkowej obowiązują w stosunku do osób uprawnionych do renty socjalnej. Przepisy przewidują przede wszystkim dużo niższy próg zarobkowy niż w przypadku pozostałych rencistów, którego przekroczenie nie pozwala na wypłatę świadczenia w jakiejkolwiek wysokości. Znacznie szerszy jest również katalog działalności, z których przychód może spowodować zawieszenie renty socjalnej.
Przychód uzyskiwany z działalności wymienionych w ustawie o rencie socjalnej nie może przekroczyć 30 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za ostatni kwartał kalendarzowy ogłoszonego przez prezesa GUS. Od 1 czerwca do 31 sierpnia 2010 r. jest to kwota 995 zł. W przypadku przekroczenia przez świadczeniobiorcę tego progu zarobkowego renta socjalna podlega zawieszeniu.
[b]Liczy się każdy opodatkowany zarobek[/b]
Przychodem, który może spowodować zawieszenie renty socjalnej, jest przede wszystkim przychód osiągany z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (np. z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, wykonywania umowy-zlecenia czy też prowadzenia działalności gospodarczej). W tym przypadku zasady w zakresie ustalania przychodu są analogiczne jak w przypadku pozostałych rencistów.
W przypadku renty socjalnej nie tylko jednak przychód z działalności objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego wpływa na zawieszenie świadczenia. Taki skutek może nastąpić w razie osiągania przychodu z innej działalności opodatkowanej podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Chodzi o działalność opodatkowaną według skali podatkowej na podstawie art. 27 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=346580]ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. [/link]
Będą to m.in. honoraria z tytułu działalności twórczej lub artystycznej, zarobki osiągane z tytułu wykonywania umowy-zlecenia przez uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów, którzy nie ukończyli 26. roku życia czy też wykonywanie umowy o dzieło zawartej z innym podmiotem niż własny pracodawca i niewykonywanej na jego rzecz.
Bez ograniczeń można natomiast osiągać przychód z działalności opodatkowanej zryczałtowanym podatkiem dochodowym na zasadach wymienionych we wspomnianej ustawie. Chodzi m.in. o przychód z tytułu praw autorskich lub pokrewnych, wygranych w konkursach i grach, wynagrodzeń za udzielanie pomocy policji, organom kontroli skarbowej itd.
Na zawieszenie renty socjalnej może również wpłynąć osiąganie przychodu z tytułu wykonywania umów opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Chodzi m.in. o przychód z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.
[b]Przykład[/b]
[i]Ubezpieczona w 2009 r. nabyła prawo do renty socjalnej. Od 1 czerwca 2010 r. podjęła zatrudnienie w ramach stosunku pracy (na pół etatu) z wynagrodzeniem w wysokości 700 zł brutto. Oprócz tego z inną firmą zawarła umowę o dzieło, uzyskując przychód z tego tytułu w miesięcznej wysokości 500 zł brutto.
Ustalając przychód wpływający na zawieszenie renty socjalnej, ZUS zsumował przychód z obydwu działalności. Ponieważ przekroczył on próg zarobkowy wynoszący 995 zł, ZUS wstrzymał wypłatę świadczenia.[/i]
[b]Przykład[/b]
[i]Ubezpieczony uprawniony do renty socjalnej od marca 2008 r. otrzymał w spadku mieszkanie. Od 1 października 2009 r. postanowił je wynająć. Miesięczny czynsz, który otrzymuje z tego tytułu, wynosi 1400 zł. Ponieważ okazał się wyższy od progu zarobkowego przewidzianego dla renty socjalnej, ZUS zawiesił prawo do tego świadczenia.[/i]
[b]Kiedy renta może być zmniejszona[/b]
Obowiązujące przepisy nie przewidują zmniejszenia renty socjalnej w związku z osiąganiem przychodu z działalności zarobkowej. Nie dotyczy to jednak przychodu z renty rodzinnej, której wysokość nie przekracza 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (obecnie 1412,58 zł). Renta socjalna nie przysługuje w razie posiadania uprawnień do renty rodzinnej w wysokości przekraczającej wspomnianą kwotę.
Jeśli natomiast renta rodzinna mieści się w tym limicie, ale łączna wysokość obydwu świadczeń (renty
rodzinnej oraz renty socjalnej) wyższa jest od 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, ZUS obniża rentę socjalną. W takim przypadku kwota renty ulega obniżeniu o kwotę przekroczenia wspomnianego limitu. Ale przepisy przewidują gwarancyjną kwotę, do której może zostać obniżona renta socjalna. Wynosi ona 10 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (obecnie 70,63 zł).
[b]Trzeba powiadomić ZUS o przychodzie[/b]
Osoba uprawniona do renty socjalnej, która osiąga przychód w wysokości powodującej zawieszenie renty socjalnej, musi niezwłocznie powiadomić ZUS o osiąganiu takiego przychodu. W tym celu powinna dostarczyć zaświadczenie wystawione przez płatnika składek lub – jeśli przychód nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne – pisemne oświadczenie o faktycznie osiągniętej jego kwocie. W zaświadczeniu lub oświadczeniu powinna wskazać, czy przychód w kwocie powodującej zawieszenie renty ma charakter jednorazowy, stały czy też okresowy.
Jeśli przychód ma być okresowy, trzeba określić przewidywany okres jego osiągania. ZUS zawiesza bowiem rentę socjalną wyłącznie za ten miesiąc (te miesiące), w którym przychód świadczeniobiorcy przekroczył 30 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W zależności więc od podanej informacji ZUS zawiesi rentę odpowiednio tylko za jeden miesiąc, za dany okres lub na stałe – do czasu nadesłania oświadczenia o zaprzestaniu osiągania tego przychodu.
Należy podkreślić, że ZUS może wystąpić do urzędu skarbowego o przekazanie informacji dotyczącej wysokości przychodów objętych podatkiem dochodowym od osób fizycznych lub zryczałtowanym podatkiem dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
[b]Uwaga![/b]
Ukrywanie przychodów wpływających na zawieszenie renty socjalnej lub zaniżanie ich wysokości wiąże się z dużym ryzykiem. ZUS może bowiem zasięgnąć informacji w urzędzie skarbowym. W razie wykrycia nieprawidłowości ZUS zażąda zwrotu wypłaconego świadczenia wraz z odsetkami.
[ramka][b][link=http://www.rp.pl/temat/497566.html]Zobacz cały poradnik[/link][/b][/ramka]
