Komentarz do KP: rozdział XI Konsultacje w zakresie bhp

Art. 237 

11a

. Konsultacje w zakresie bhp

§ 1. Pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności dotyczące:

1) zmian w organizacji pracy i wyposażeniu stanowisk pracy, wprowadzania nowych procesów technologicznych oraz substancji chemicznych i ich mieszanin, jeżeli mogą one stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników,

2) oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz informowania pracowników o tym ryzyku,

3) tworzenia służby bhp lub powierzania wykonywania zadań tej służby innym osobom oraz wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej pomocy, a także wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników,

4) przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego,

5) szkolenia pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 2. Pracownicy lub ich przedstawiciele mogą przedstawiać pracodawcy wnioski w sprawie eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zawodowych.

§ 3. Pracodawca zapewnia odpowiednie warunki do przeprowadzania konsultacji, a zwłaszcza zapewnia, aby odbywały się w godzinach pracy. Za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w konsultacjach pracownicy lub ich przedstawiciele zachowują prawo do wynagrodzenia.

§ 4. Na umotywowany wniosek pracowników lub ich przedstawicieli dotyczący spraw zagrożenia zdrowia i życia pracowników inspektorzy pracy Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadzają kontrole oraz stosują środki prawne przewidziane w przepisach o Państwowej Inspekcji Pracy.

§ 5. U pracodawcy, u którego została powołana komisja bezpieczeństwa i higieny pracy, konsultacje, o których mowa w § 1, mogą być prowadzone w ramach tej komisji, natomiast uprawnienia, o których mowa w § 2 i 4, przysługują pracownikom lub ich przedstawicielom wchodzącym w skład komisji.

§ 6. Pracownicy lub ich przedstawiciele nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich konsekwencji z tytułu działalności, o której mowa w § 1, 2 i 4. Dotyczy to również pracowników lub ich przedstawicieli, o których mowa w § 5.

Komentarz:

• Przepis nakłada na pracodawców wymóg konsultowania z pracownikami bądź ich przedstawicielami wszelkich działań wpływających na stan bhp., m.in. zapewnienia w zakładzie warunków do przeprowadzania konsultacji i zagwarantowania pracownikom wynagrodzenia za czas poświęcony na ich przeprowadzenie. Przepis wskazuje sytuacje, w których niezbędne są konsultacje z załogą, ale jest to katalog przykładowy.

• Do przedstawicieli pracowników stosuje się art. 237

13a

kodeksu pracy

. Oznacza to, że powinni być oni wybierani przez zakładowe organizacje związkowe, a jeżeli nie ma ich w firmie, przedstawicieli wybierają sami pracownicy.

• Pracownik lub jego przedstawiciel ma prawo żądać od pracodawcy podjęcia konsultacji w każdej sprawie z zakresu bhp. Przepis nie określa jednak trybu wnioskowania ani terminu, w którym pracodawca powinien podjąć odpowiednie kroki. Nie wypełnia on w całości postanowień prawa unijnego, bo prawidłowe ich wdrożenie wymaga zapewnienia gwarancji prawnych jej skuteczności.

Podobnie przedstawia się skuteczność wniosków składanych przez pracowników lub ich przedstawicieli o eliminację lub ograniczenie zagrożeń zawodowych. Przepis nie wskazuje terminu i sposobu załatwienia takiego wniosku ani nie wprowadza obowiązku ustosunkowania się przez pracodawcę do postulatów załogi.

Realizacja tych uprawnień pracowniczych w dużej mierze zależy od dobrej woli zatrudniającego. Jeśli próby wyeliminowania zagrożeń zdrowia i życia w drodze wniosków kierowanych do pracodawcy są bezskuteczne, personel może wystąpić z umotywowanym wnioskiem do organów PIP.

• U pracodawców, u których funkcjonuje komisja bhp, konsultacje z pracownikami (przedstawicielami) mogą odbywać się w tej komisji. Obowiązek jej utworzenia spoczywa na zatrudniających ponad 250 pracowników, choć może ona funkcjonować też w mniejszych zakładach.

• Pracownicy i ich przedstawiciele nie mogą ponosić negatywnych konsekwencji w związku z udziałem w konsultacjach czy składaniem wniosków do pracodawcy bądź organów PIP. Nie jest to jednak równoznaczne ze szczególną ochroną trwałości stosunku pracy takich pracowników.

Art. 23712. Powołanie komisji bhp

§ 1. Pracodawca zatrudniający więcej niż 250 pracowników powołuje komisję bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej komisją bhp, jako swój organ doradczy i opiniodawczy.

W skład komisji bhp wchodzą w równej liczbie przedstawiciele pracodawcy, w tym pracownicy służby bhp i lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, oraz przedstawiciele pracowników, w tym społeczny inspektor pracy.

§ 2. Przewodniczącym komisji bhp jest pracodawca lub osoba przez niego upoważniona, a wiceprzewodniczącym – społeczny inspektor pracy lub przedstawiciel pracowników.

Komentarz

• Komisja bhp to organ doradczy i opiniodawczy pracodawcy w sprawach z zakresu bhp. Nie jest uprawniona do podejmowania samoistnych decyzji w stosunku do pracodawcy, jak i załogi. Powołując komisję, pracodawca określa jej liczebność, uwzględniając konieczność zachowania równowagi między własnymi przedstawicielami a reprezentantami załogi. Określa czas trwania kadencji członków komisji i termin pierwszego posiedzenia.

• Przepis określa szczegółowy skład komisji stanowiąc, że jej przewodniczącym jest pracodawca lub jego przedstawiciel, wiceprzewodniczącym społeczny inspektor pracy lub przedstawiciel pracowników, a skład uzupełniają w równej liczbie ze strony pracodawcy pracownicy służby bhp i lekarz profilaktyk, a ze strony pracowników ich przedstawiciele.

Powinni ich wskazać funkcjonujące w zakładzie związki zawodowe, a w razie ich braku – załoga przedsiębiorstwa zgodnie z art. 237