Własna firma i określone przejawy aktywności

Wcześniejsze uprawnienia emerytalne mogą oni nabyć na warunkach przewidzianych dla pracowników wykonujących takie prace.

Wcześniejsza emerytura dla osób wykonujących działalność twórczą lub artystyczną przewidziana jest w art. 33 ustawy emerytalnej.

Możliwość uzyskania tego świadczenia nie przysługuje jednak wszystkim twórcom i artystom będącym na własnej działalności.

Mogą ją uzyskać wyłącznie ci, którzy wykonują w jej ramach zawody wymienione w  przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w  szczególnych warunkach lub w  szczególnym charakterze.

Wśród uprawnionych osób rozporządzenie wymienia tancerza, akrobatę, gimnastyka, ekwilibrystę, kaskadera, solistę wokalistę, muzyka grającego na instrumentach dętych, tresera zwierząt drapieżnych, artystę chóru, żonglera, komika cyrkowego, aktora teatru lalek, aktorkę, dyrygentkę, muzyka grającego na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz  klawiszowych, operatora obrazu filmowego oraz fotografika.

Prawa do wcześniejszej emerytury nie mają natomiast pozostali twórcy i artyści. I to nawet wtedy, gdy wykonują działalność twórczą lub artystyczną w rozumieniu ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.).

Wymienione grupy osób mogą uzyskać wcześniejszą emeryturę na warunkach przewidzianych we wspomnianym rozporządzeniu dla twórców i artystów będących pracownikami. Mężczyźni muszą więc osiągnąć wymagany wiek (w zależności od rodzaju działalności – od 45 do 60 lat) oraz posiadać co najmniej 25-letni staż ubezpieczeniowy. W ramach tego stażu przynajmniej 15 lat musi być działalnością twórczą lub artystyczną. Działalność ta nie musi być wykonywana ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę. Nie jest również konieczne jej zakończenie przed przejściem na to świadczenie.

Przykład

Ubezpieczony (urodzony 10 października 1948 r.) udowodnił 31-letni staż ubezpieczeniowy. Od 23 lat prowadzi własną działalność twórczą – jest muzykiem grającym na instrumentach klawiszowych. Niedługo zamierza zgłosić wniosek o przyznanie z tego tytułu wcześniejszej emerytury.

ZUS przyzna mu świadczenie, gdyż ukończył on wymagany wiek 60 lat, udowodnił odpowiedni staż ubezpieczeniowy, w tym minimalny okres prowadzenia działalności twórczej. W przyznaniu emerytury nie przeszkodzi fakt, że ubezpieczony nadal prowadzi tę działalność.

Przykład

Ubezpieczony (urodzony we wrześniu 1947 r.) w październiku 2010 r. zgłosił wniosek o wcześniejszą emeryturę. Udowodnił 34-letni staż ubezpieczeniowy, w tym 16 lat działalności artystycznej. Działalność tę zakończył kilka lat temu, a następnie podjął pracę w zupełnie innym zawodzie. Fakt wykonywania tej pracy ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę nie przeszkodził mu w uzyskaniu tego świadczenia.

Przykład

Ubezpieczony (urodzony w lipcu 1947 r.) zgłosił kilka miesięcy temu wniosek o przyznanie wcześniejszej emerytury. Udowodnił 30-letni staż ubezpieczeniowy, z czego przez 15 lat wykonywał własną działalność twórczą w zakresie architektury wnętrz.

Wykonywana działalność zalicza się do działalności twórczej w rozumieniu ustawy systemowej. Nie została jednak wymieniona w  rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego jako uprawniająca do wcześniejszej emerytury. W związku z tym ZUS odmówił jej przyznania.

Zobacz  pozostałe artykuły w Kodeksie emerytalnym