[srodtytul]Nie po terminie[/srodtytul]
Dodatek funkcyjny przysługuje do określonego terminu. Osoba piastująca odpowiednią funkcję np. od połowy miesiąca dostaje go od następnego miesiąca, a jeśli awansowała od pierwszego dnia miesiąca, to od tego miesiąca.
Analogicznie też traci do niego prawo od pierwszego dnia bieżącego miesiąca albo od następnego miesiąca. Wynika tak z § 3 ust. 6 i 7 rozporządzenia z 3 kwietnia 2009 r. i § 4 ust. 6 i 7 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=69FB173E8537CB69D1D8CE183AB9260B?id=307906]rozporządzenia z 20 sierpnia 2009 r[/link].
Dodatku funkcyjnego nie włączamy do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków należnych wymienionym nauczycielom za okres po terminie, do którego dodatek przysługiwał.
Nauczyciele zatrudnieni w komisjach egzaminacyjnych i przy polskich placówkach dyplomatycznych nie uzyskują dodatku funkcyjnego.
[srodtytul]WYSŁUGA LAT[/srodtytul]
W świetle art. 33 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=394FD6E3442443A5B2CF8971D37B7B28?id=182007]Karty Nauczyciela[/link] dostają ją wszyscy nauczyciele począwszy od czwartego roku zatrudnienia, w wysokości 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy. Jego poziom wzrasta z każdym kolejnym rokiem zatrudnienia, maksymalnie do 20 proc. wynagrodzenia zasadniczego.
[srodtytul]Za dni pracy i choroby[/srodtytul]
Wypłacamy ją za dni nieobecności, za które nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie, oraz za dni nieobecności w pracy z powodu choroby lub konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które nauczyciel otrzymuje zasiłek z ubezpieczenia społecznego. Dotyczy to nauczycieli:
- ze szkół rządowych (§ 5 rozporządzenia z 3 kwietnia 2009 r.),
- z zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich, rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych oraz ze szkół przy zakładach karnych i aresztach śledczych (§ 9 ust. 1 rozporządzenia z 20 sierpnia 2009 r.) oraz
- mianowanych i dyplomowanych zatrudnionych w komisjach egzaminacyjnych (§ 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=69FB173E8537CB69D1D8CE183AB9260B?id=176681]rozporządzenia z 28 stycznia 2005 r.[/link]).
[srodtytul]Nie uwzględniamy[/srodtytul]
Dodatku za wysługę lat nie uwzględniamy przy obliczaniu dla wskazanych nauczycieli wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłków chorobowego i opiekuńczego.
Przyjmujemy go natomiast do podstawy wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku macierzyńskiego.
[ramka][b]Przykład 1[/b]
Pan Eugeniusz, nauczyciel w schronisku dla nieletnich, jest od 23 stycznia 2010 r. na świadczeniu rehabilitacyjnym. Księgowość przestała wypłacać mu wysługę lat (6 proc. stawki zasadniczej) obok świadczenia rehabilitacyjnego, a dostawał go za czas pobytu na zasiłku chorobowym.
Księgowa wyjaśniła, że wysługa lat należy się m.in. za okres choroby, za który przysługuje zasiłek. Skoro tak, to nie włączamy jej do podstawy zasiłku chorobowego, a uiszczamy obok niego.
Dodatek ten nie należy się za czas przebywania na świadczeniu rehabilitacyjnym (które nie jest przecież zasiłkiem), lecz wchodzi do podstawy jego wymiaru. Potwierdziła to centrala ZUS na pytanie w odpowiedzi nadesłanej 30 grudnia 2009 r. (patrz [link=http://www.rp.pl/artykul/428818.html]odpowiedź ZUS [/link]).[/ramka]
[srodtytul]ZA WARUNKI PRACY[/srodtytul]
Należy się nauczycielom w trakcie świadczenia pracy w trudnych i uciążliwych warunkach oraz w okresie jej niewykonywania, za który należy się wynagrodzenie jak za urlop wypoczynkowy (§ 4 rozporządzenia z 3 kwietnia 2009 r. i § 6 rozporządzenia z 20 sierpnia 2009 r.). Nie uiszczamy go zatem za czas absencji chorobowej, opiekuńczej i macierzyńskiej nauczyciela.
Dodatek za warunki pracy uwzględniamy w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego, zasiłków i świadczenia rehabilitacyjnego dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez ministrów oraz w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych oraz w szkołach przy zakładach karnych i aresztach śledczych.
Przyjmujemy go do podstawy tych świadczeń w kwotach wypłaconych nauczycielowi za miesiące wliczane do podstawy wymiaru, ale wyłączamy za okresy po terminie, kiedy nauczyciel zaprzestał pobierać dodatek
[ramka][b]Przykład 2[/b]
Pan Ireneusz, nauczyciel w szkole rządowej, pracował od 1 stycznia 2008 r. do końca grudnia 2009 r. w trudnych warunkach, za co pobierał dodatek, 10 proc. wynagrodzenia zasadniczego. W listopadzie 2009 r. dostał zwolnienie lekarskie na trzy miesiące.
Dodatek za warunki pracy kwalifikujemy do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego należnych mu za listopad i grudzień. Podstawę wymiaru zasiłku przysługującego za styczeń i część lutego 2010 r. przeliczamy na nowo, eliminując dodatek.[/ramka]
Nauczyciele zatrudnieni przy polskich przedstawicielstwach za granicą oraz mianowani i dyplomowani z komisji egzaminacyjnych w ogóle nie otrzymują dodatku za warunki pracy.
[srodtytul]MOTYWACYJNY[/srodtytul]
Dyrektor przyznaje go dobrowolnie, na okres od dwóch do sześciu miesięcy, nauczycielom wyróżniającym się osiągnięciami m.in. w pracy dydaktycznej i wychowawczej i współpracy z młodzieżą.
Wynosi standardowo do 50 proc. otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach podlegających pod szeroką pojętą administrację rządową (§ 2 ust. 3 rozporządzenia z 3 kwietnia 2009 r. i § 3 ust. 1 rozporządzenia z 20 sierpnia 2009 r.) oraz do 20 proc. otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego – dla nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych z komisji egzaminacyjnych (§ 3 ust. 2 rozporządzenia z 28 stycznia 2005 r.).
Nie przysługuje za czas choroby, opieki i macierzyństwa, bo ustalamy go od otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego. Wliczamy go zatem do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków. Jednak ma on charakter składnika przysługującego do określonego terminu i w związku z tym wykluczamy go z podanych świadczeń należnych za okres po tym terminie.
[srodtytul]SŁUŻBOWY[/srodtytul]
Ten dodatek został zarezerwowany dla nauczycieli dyplomowanych i mianowanych z komisji egzaminacyjnych (§ 2 rozporządzenia z 28 stycznia 2005 r.) w granicach od 10 do 200 proc. wynagrodzenia zasadniczego. Rozporządzenie to nie precyzuje, czy chodzi o otrzymywane, czy o pełne miesięczne wynagrodzenie zasadnicze.
Jak zastrzegł TK w orzeczeniu z 24 czerwca 2008 r., wyłączamy tylko te składniki, których zachowanie za okres pobierania wynagrodzenia chorobowego i zasiłku jednoznacznie przewiduje obowiązujący u pracodawcy akt normatywny o charakterze wynagrodzeniowym, np. ustawa, rozporządzenie, układ zbiorowy, regulamin płacowy.
W razie braku takich postanowień w zasadzie weryfikowany składnik przyjmujemy do podstawy wymiaru, chyba że pracodawca zwyczajowo uiszcza go za czas absencji zasiłkowej podwładnych i jest w stanie to udokumentować; wówczas go odrzucamy (patrz interpretacja centrali ZUS z 30 grudnia 2009 r.).
A tak przeważnie jest. Komisje uiszczają dodatki służbowe oszacowane od pełnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego bez względu na frekwencję nauczyciela i jej rodzaj. W związku z tym dodatek służbowy nie wchodzi do podstawy świadczeń chorobowych, opiekuńczych i macierzyńskich.
[srodtytul]ZA GODZINY PONADWYMIAROWE I DORAŹNYCH ZASTĘPSTW[/srodtytul]
Wynagrodzenie przysługuje wyłącznie za faktycznie zrealizowaną pracę dodatkową ([b]stanowisko Departamentu Strategii MEN z 27 stycznia 2009 r.; DS-WPZN-RD-400-66/09[/b]).
Uwzględniamy je więc w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków w kwocie rzeczywiście uiszczonej nauczycielowi, bez uzupełniania. Doliczamy je do wynagrodzenia nauczyciela wypłaconego za miesiąc, kiedy wystąpiły godziny ponadwymiarowe i/lub doraźnych zastępstw.
[srodtytul]NAGRODA Z OKAZJI DNIA EDUKACJI NARODOWEJ[/srodtytul]
Dostają ją nauczyciele dobrowolnie i w uznaniowej wysokości za osiągnięcia w pracy dydaktycznej, opiekuńczej i wychowawczej. Moim zdaniem nagrodę kwalifikujemy do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków.
TK nakazał przyjmować wszystkie oskładkowane elementy wynagrodzenia pracownika, oczywiście pod warunkiem że przepisy nie polecają ich wypłaty za czas choroby lub innej niedyspozycji nauczyciela. A tak jest właśnie w tej sytuacji. Żadne regulacje nie przewidują zachowania prawa nauczyciela do tej nagrody w trakcie zwolnienia lekarskiego.
Nagrodę włączamy do podstawy wymiaru tych należności, doliczając ją w kwocie faktycznie uiszczonej do wynagrodzenia nauczyciela za miesiąc, kiedy ją wypłaciliśmy.
[srodtytul]MIESZKANIOWY I WIEJSKI[/srodtytul]
Ten pierwszy przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu przynajmniej w połowie obligatoryjnego pensum na terenie wiejskim lub w mieście liczącym do 5 tys. mieszkańców, jeśli ma on kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela.
Spełniający te warunki nauczyciele ze szkół podlegających pod szeroko pojętą administrację rządową dostają go w stałej kwocie miesięcznej w wysokości od 49 do 98 zł. Ponadto rozporządzenie z 16 maja 2001 r. wprost poleca w § 2 pkt 2 wypłatę dodatku mieszkaniowego za czas pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego.
Dodatku mieszkaniowego nie włączamy zatem do podstawy wymiaru wynagrodzeń chorobowych i zasiłków nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez ministrów, zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych oraz w szkołach przy zakładach karnych bądź aresztach śledczych.
Nauczycielowi z kwalifikacjami do zajmowania tego stanowiska, który jest zatrudniony co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć, na terenie wsi lub w mieście do 5 tys. mieszkańców, przysługuje jeszcze inny dodatek, wiejski.
Równa się 10 proc. pełnego wynagrodzenia zasadniczego. Jeśli placówka reguluje go zwyczajowo w pełnej kwocie miesięcznej bez względu na absencję nauczyciela, to nie przyjmujemy go do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych, opiekuńczych i macierzyńskich.
[srodtytul]NA ZAGOSPODAROWANIE[/srodtytul]
Osobie zatrudnionej co najmniej w połowie pensum, która uzyskała stopień nauczyciela kontraktowego w ciągu dwóch lat od podjęcia pierwszej pracy zawodowej w szkole, przysługuje jednorazowy zasiłek na zagospodarowanie. Równa się 200 proc. otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego.
Zgodnie z wyjaśnieniami MPiPS (zamieszczonymi na stronie internetowej centrali ZUS) do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych nie należy jednak wliczać oskładkowanych składników wynagrodzenia, na których przyznanie i wypłatę nie ma wpływu absencja chorobowa, jak jednorazowe zasiłki na zagospodarowanie
[srodtytul]SWOBODA SAMORZĄDÓW W USTALANIU WYNAGRODZEŃ UTRUDNIA ROZLICZENIA[/srodtytul]
[b]Poprawne zakwalifikowanie do podstawy wymiaru zasiłków poborów pobieranych przez nauczycieli gminnych to bardzo trudna sztuka[/b]
Dzieje się tak dlatego, że organy prowadzące szkoły samorządowe (rady gminy, rady powiatu i sejmiki województwa) zyskały znaczną autonomię w określaniu składników poborów swoich nauczycieli. Niestety, czynią to błędnie, ciągle wykraczając poza legislacyjne upoważnienia.
[srodtytul]Za pełnienie odpowiedniej funkcji[/srodtytul]
Organy prowadzące szkoły samorządowe same precyzują wysokość stawek dodatków funkcyjnych w uchwalanych przez siebie regulaminach wynagrodzeń nauczycieli. Tu też wskazują szczegółowe zasady ich przyznawania (art. 30 ust. 6 KN).
W ramach określenia reguł ich przyznawania absolutnie nie wolno im rozstrzygać, czy dodatek funkcyjny przysługuje za czas pobierania zasiłków z ubezpieczenia chorobowego, czy nie (m.in. [b]wyrok WSA we Wrocławiu z 4 grudnia 2008 r., IV SA/Wr 440/08[/b], i kilkadziesiąt innych wyroków WSA).
Dlatego wszystko zależy od tego, jak w tych regulaminach ustalą wysokość dodatków. Według orzeczenia NSA w Olsztynie z 18 czerwca 2008 r. (II SA/Ol 209/08) mogą to zrobić na wiele sposobów.
[srodtytul]Za staż[/srodtytul]
Dodatek za wysługę lat należy się nauczycielom pracującym w szkołach samorządowych na takich samych zasadach, jak w rządowych. Stanowi zatem procent wynagrodzenia zasadniczego (art. 33 KN).
W myśl interpretacji MEN z 30 grudnia 2009 r. „wyłączeniu podlegają tylko składniki wynagrodzenia, co do których obowiązujący u pracodawcy akt normatywny dotyczący wynagradzania zawiera jednoznaczne postanowienia o zachowywaniu przez pracownika prawa do tych składników wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku”.
Według resortu takim aktem normatywnym jest regulamin wynagradzania nauczycieli uchwalony przez organ prowadzący. Tymczasem sądy administracyjnie powszechnie zastrzegają, że w regulaminie tym nie można przesądzać, czy dany dodatek należy się za czas absencji zasiłkowej, czy nie (np. cytowany wyrok WSA z 4 grudnia 2008 r.).
Przepisy nie precyzują zatem, że należy go pomniejszać za czas absencji zasiłkowych nauczyciela. W takim razie brakuje aktów normatywnych zachowujących prawo nauczycieli do wysługi w trakcie pobierania wynagrodzenia chorobowego i zasiłków.
Skoro tak, to na ogół dodatek ten powinniśmy uwzględniać w podstawie wymiaru zasiłków, chyba że pracodawca wypłaca go za okres pobytu na tych świadczeniach i to udokumentuje (patrz [link=http://www.rp.pl/artykul/428818.html]interpretacja centrali ZUS z 30 grudnia 2009 r[/link] ).
I tu mamy do czynienia z taką wyjątkową sytuacją: szkoły samorządowe powszechnie wypłacają dodatek za wysługę lat w pełnych kwotach miesięcznych, szacując go od miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego (ściśle interpretują art. 33 KN) bez względu na absencję zasiłkową nauczyciela.
Dlatego też dodatku za wysługę lat dla nauczyciela ze szkoły samorządowej nie przyjmujemy do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych, macierzyńskich i opiekuńczych.
[srodtytul]Za warunki i jako motywacja[/srodtytul]
Czy dodatek za warunki pracy pobierany przez nauczycieli ze szkół samorządowych zwiększa wynagrodzenia chorobowe i zasiłki chorobowe, zależy od tego, jak organ prowadzący ustalił jego wysokość w regulaminie wynagradzania nauczycieli.
Wliczamy go zasadniczo do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych, jeśli stanowi odsetek otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego. Pomijamy natomiast dodatek ukształtowany w stałej kwocie miesięcznej albo jako procent wynagrodzenia zasadniczego
[ramka][b]Przykład 3[/b]
[b]ODSETEK OTRZYMYWANEGO WYNAGRODZENIA ZASADNICZEGO[/b]
Rada gminy ustaliła w regulaminie wynagradzania nauczycieli, że dodatek funkcyjny wynosi od 10 do 50 proc. otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego. Za czas niedyspozycji zdrowotnej, opieki czy macierzyństwa nauczyciel nie dostaje wynagrodzenia zasadniczego, a w konsekwencji dodatku funkcyjnego.
Dlatego wliczamy go do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków. Wykluczamy jednak z podstawy wymiaru za okres, po upływie którego nauczyciel utracił już prawo do tego dodatku.[/ramka]
[ramka][b]Przykład 4[/b]
[b]ODSETEK PEŁNEGO WYNAGRODZENIA ZASADNICZEGO LUB STAŁA KWOTA MIESIĘCZNA[/b]
Według regulaminu wynagradzania nauczycieli, uchwalonego przez radę powiatu, dodatek funkcyjny dla nauczycieli waha się od 5 do 85 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
Taka konstrukcja sugeruje, że dodatek funkcyjny szacujemy zawsze od pełnego wynagrodzenia zasadniczego, nawet jeśli przez część albo cały miesiąc nauczyciel chorował czy przebywał na urlopie macierzyńskim.
W takim wypadku dodatek funkcyjny wyłączamy z podstawy wymiaru świadczeń chorobowych, opiekuńczych i macierzyńskich. Zasadę tę stosujemy również do dodatków funkcyjnych wskazanych w regulaminie wynagradzania nauczycieli w stałych kwotach miesięcznych.[/ramka]
Organ prowadzący szkołę samorządową sam określa wysokość dodatku motywacyjnego dla swoich nauczycieli w regulaminie wynagradzania nauczycieli. Od tego, jak to zrobi, zależy, czy dodatek zwiększy świadczenia chorobowe, czy nie.
[srodtytul]Na mieszkanie[/srodtytul]
Wysokość i warunki przyznawania dodatku mieszkaniowego dla nauczycieli ze szkół samorządowych określają w regulaminie organy je prowadzące. Nie mają jednak prawa do regulowania, czy dodatek ten przysługuje w trakcie zwolnienia lekarskiego pracownika, czy nie.
Z przepisów wynika, że należy się za czas zatrudnienia na terenie wiejskim, w tym za czas przypadającej w trakcie takiego zatrudnienia choroby. Z tego powodu nie przyjmujemy go do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych nauczyciela.
[srodtytul]Inne należności[/srodtytul]
Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, nagrodę z okazji Dnia Edukacji Narodowej oraz dodatek wiejski i zasiłek na zagospodarowanie kwalifikujemy do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków nauczycieli samorządowych tak samo jak nauczycielom rządowym.
[ramka][b]Gdzie szukać przepisów[/b]
Zasady przyznawania zasiłków nauczycielom określają:
- art. 92 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AE89BF528781D2C42167CAF23691862B?id=76037]kodeksu pracy[/link],
- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7EC32BD27A7655CC0363DB3B85BC8742?id=176768]ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm[/link].); w naszym artykule ustawa zasiłkowa,
- ustawa z 26 stycznia 1982 r. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=394FD6E3442443A5B2CF8971D37B7B28?id=182007]Karta nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm.)[/link]; w naszym artykule KN,
- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4CBC8A7DED35054C9115D01126024770?id=176682]rozporządzenia ministra edukacji narodowej – z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę dniu wolnym od pracy (DzU nr 22, poz. 181 ze zm.)[/link]; w naszym artykule rozporządzenie o stawkach minimalnych,
– [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=69FB173E8537CB69D1D8CE183AB9260B?id=307906]z 3 kwietnia 2009 r. w sprawie dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej (DzU nr 60, poz. 494)[/link]; w naszym artykule rozporządzenie z 3 kwietnia 2009 r.,
– [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=69FB173E8537CB69D1D8CE183AB9260B?id=176681]z 28 stycznia 2005 r. w sprawie dodatków do wynagrodzenia dla nauczycieli mianowanych i dyplomowanych zatrudnionych na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisjach egzaminacyjnych (DzU nr 22, poz. 180); w naszym artykule rozporządzenie z 28 stycznia 2005 r[/link].,
–[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=175068] z 9 września 2004 r. w sprawie wynagradzania nauczycieli zatrudnionych w publicznych szkołach i szkolnych punktach konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwa wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej (DzU nr 210, poz. 2138 ze zm.)[/link]; w naszym artykule rozporządzenie z 9 września 2004 r.,
- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=322563]rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 20 sierpnia 2009 r. w sprawie dodatków, wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw oraz innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy dla nauczycieli zatrudnionych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych oraz szkołach przy zakładach karnych i aresztach śledczych (DzU nr 141, poz. 1153)[/link]; w naszym artykule rozporządzenie z 20 sierpnia 2009 r. [/ramka]
