Nie zawsze odbuduje się dom na skarpie

Rada gminy może ponadto wprowadzić zakaz budowy, odbudowy, rozbudowy, przebudowy i nadbudowy istniejących budynków, ale tylko tych wpisanych do rejestrów terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi. Nie oznacza to, że poszkodowany zostanie bez dachu nad głową. Gmina musi albo wykupić od niego nieruchomość (lub jej część), albo wypłacić odszkodowanie. Zawsze też może żądać nieruchomości zamiennej. Właściciel (użytkownik wieczysty), który znajdzie się w takiej sytuacji, powinien złożyć wniosek w tej sprawie do gminy.

Przepisy dają gminom sześć miesięcy na wypłatę odszkodowań. Liczy się je od daty złożenia wniosku (chyba że strony postanowią inaczej). Wysokość odszkodowania oraz zasady wypłaty określa ustawa o gospodarce nieruchomościami.

Podstawą ustalenia wysokości odszkodowania, rozliczeń wykupu lub zamiany będzie wartość rynkowa nieruchomości, a oszacuje ją rzeczoznawca majątkowy. Gminy dostały także prawo do uchwalania dla terenów zagrożonych osuwiskami planów odbudowy. Taki plan ma charakter prawa miejscowego. Gmina może w nim podjąć decyzję, że na danej nieruchomości zostanie zrealizowana inwestycja o charakterze publicznym, np. droga. Wtedy trzeba liczyć się z tym, że nastąpi wywłaszczenie, i to szybko. Decyzję w tej sprawie wydaje starosta.

Właścicielom oraz użytkownikom wieczystym będzie przysługiwało odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między władzami danej miejscowości a zainteresowanym. W tym celu mają być przeprowadzone rokowania. Gdyby zakończyły się fiaskiem, tzn. gdyby strony nie doszły do porozumienia, wysokość odszkodowania narzuci gmina.

Z wywłaszczonej nieruchomości będzie można korzystać do czasu, aż ruszą prace budowlane.

Jeżeli miejscowym planem zostanie objęta część nieruchomości, przez co z pozostałej części nie będzie można prawidłowo korzystać, będzie przysługiwało prawo żądania od gminy odkupienia pozostałej części.