Strategiczne przedsiębiorstwa w łańcuchach dostaw

Dobra lokalizacja oraz duży potencjał ludzki to tylko niektóre atuty naszego kraju. Może on stać się logistycznym sercem całego regionu. Już teraz nie brak nad Wisłą firm, które odgrywają istotną rolę w światowym ekosystemie gospodarczym.

Aktualizacja: 01.09.2021 22:20 Publikacja: 04.05.2021 09:00

Zawirowania związane z pandemią ujawniły wiele niedoskonałości w globalnych łańcuchach dostaw

Zawirowania związane z pandemią ujawniły wiele niedoskonałości w globalnych łańcuchach dostaw

Foto: shutterstock

Pandemia dobrze pokazała jak ważne są niezawodne łańcuchy dostaw. Boleśnie odczuli to sprzedawcy sprzętu IT czy aut, kiedy rok temu w Azji stanęły fabryki podzespołów, półprzewodników i części. Pękały również łańcuchy dostaw w przemyśle tekstylnym. Szwankowała ciągłość dostaw w transporcie morskim i lotniczym. Okazało się, że załamanie działalności w jednym zakładzie może szybko wywołać efekt domina i kosztowne konsekwencje w całym łańcuchu.

Surowce i chemia

Największy problem pojawia się wtedy, gdy danego elementu w łańcuchu dostaw nie da się łatwo i szybko zastąpić innym. Mowa zarówno o sieci powiązań w skali krajowej, europejskiej, a także globalnej. Praktycznie w każdym kraju znajdziemy przedsiębiorstwa z unikalnym produktem czy surowcem, które mają strategiczne znaczenie w tworzeniu łańcuchów wartości.

Nad Wisłą taką firmą jest m.in. KGHM. Eksploatuje jedno z największych na świecie złóż miedzi, o zasobności pozwalającej na kontynuowanie produkcji w Polsce przez kolejnych kilkadziesiąt lat. Produkuje również srebro, złoto, molibden, ołów i sól kamienną. Jest jednym z czołowych eksporterów i jedną z największych spółek w Polsce. W 2020 r. produkcja srebra w KGHM osiągnęła poziomu 1300 ton. Model biznesowy grupy podzielony jest na siedem obszarów, które zapewniają pełny łańcuch tworzenia wartości: od eksploracji po sprzedaż gotowych produktów.

Z kolei w sektorze paliwowo-gazowym trudno wyobrazić sobie sprawne funkcjonowanie łańcuchów dostaw bez takich firm jak PGNiG, Lotos czy PKN Orlen. Ten ostatni jest w trakcie rozbudowywania grupy. Po przejęciu Energi teraz planuje połączenie z PGNiG i Lotosem. Plany grupy są ambitne. Zakładają, że w 2030 r. będzie ona jednym z głównych graczy w Europie, obecnym w ponad dziesięciu krajach naszego kontynentu, wzdłuż całego łańcucha wartości, z rocznym zyskiem EBITDA wynoszącym około 26 mld zł. PKN Orlen chce być liderem transformacji energetycznej w regionie, mającym największy portfel atrakcyjnych aktywów w energetyce odnawialnej i niskoemisyjnej, z możliwością przyszłej konwersji na wodór. Z kolei PGNiG we wrześniu 2020 r. przystąpiło do Stowarzyszenia Hydrogen Europe, a w październiku do Sojuszu European Clean Hydrogen Alliance. To kluczowe platformy do współpracy przy tworzeniu wodorowego łańcucha wartości, które mają umożliwić zbudowanie w ciągu trzech dekad wodorowego ekosystemu w Europie. Jeśli mowa o PGNiG, to warto odnotować, że firma jest nie tylko kluczowym dostawcą gazu ziemnego, ale też jednym z nielicznych światowych producentów helu.

Wśród przedsiębiorstw, które mają istotny udział w regionalnych łańcuchach dostaw, znajdziemy też reprezentantów sektora chemicznego m.in. Grupę Azoty. Kluczowym obszarem jej biznesu są nawozy mineralne. Produkcja w ramach tego segmentu realizowana jest przez spółki w Tarnowie, Puławach, Kędzierzynie, Policach, Gdańsku, Chorzowie, a także w Niemczech i Hiszpanii. Grupa Azoty jest liderem na rynku polskim i drugim co do wielkości producentem nawozów mineralnych w Unii Europejskiej. Strategia przedsiębiorstwa zakłada wydłużanie łańcucha wartości w kierunku wysokomarżowych, niskotonażowych produktów specjalistycznych.

Strategiczna rola firm

Wspomniane wcześniej przedsiębiorstwa są kontrolowane przez Skarb Państwa, ale firmy które mają kluczowe znaczenie w łańcuchach dostaw znajdziemy też w sektorze prywatnym. Jeśli mowa o wspomnianej już chemii, to istotną rolę w globalnym ekosystemie odgrywają też Ciech czy Synthos.

Ciech jest drugim co do wielkości producentem sody kalcynowanej i oczyszczonej w Unii Europejskiej i największym producentem soli warzonej w Polsce. Posiada fabryki w Polsce, Niemczech i Rumunii. Zatrudnia ponad 3 tysiące osób w całej UE. Rozmieszczenie zakładów grupy zapewnia optymalizację logistyki. Zakłady w Polsce i Niemczech gwarantują dostęp do kluczowych surowców i rynków oraz stabilność dostaw w Europie. Ciech podkreśla też, że dzięki produkcji w zakładzie w Rumunii zwiększa swoją obecność na szybko rosnących rynkach zamorskich.

Z kolei Syntohos jest jednym z największych producentów kauczuków syntetycznych na świecie. W ofercie ma między innymi kauczuki butadienowo-styrenowe, których jest największym europejskim producentem. Mają one zastosowanie w produkcji opon, obuwia, kabli, węży oraz innych wyrobów gumowych.

W sektorze spożywczym strategiczną rolę w regionie odgrywają m.in. Zakłady Tłuszczowe Kruszwica. To największy w Polsce i jeden z największych w Europie Środkowej przetwórca nasion oleistych i producent tłuszczów roślinnych. Specjalizuje się w produkcji olejów, margaryn, tłuszczów dla branży piekarniczo-cukierniczej oraz produktów dla sektora biopaliw i przemysłu paszowego.

Pandemia pokazała, jak strategiczny dla gospodarki jest sektor farmaceutyczny. Tu warto odnotować istotną rolę m.in. Polpharmy, wiodącego gracza w Polsce w tym sektorze. Fabryki Polpharmy opuszcza rocznie około 400 milionów opakowań leków, które pomagają ludziom w trzydziestu pięciu krajach. Polpharma informuje, że jest jedynym producentem 42 produktów, w tym leków ratujących życie, dla których nie ma odpowiedników w Polsce. Również jako jedyna firma nad Wisłą wytwarza na dużą skalę substancje farmaceutyczne, czyli kluczowe składniki do produkcji leków.

Wśród firm, które mają strategiczne znaczenie w globalnych łańcuchach dostaw nie brak też podmiotów mniej znanych. Przykładem może być APS Energia, przedsiębiorstwo produkujące systemy zasilania awaryjnego dla gigantów światowych, w tym na przykład dla Gazpromu. Portfel polskiej spółki obejmuje strategiczne produkty nie tylko dla największych koncernów energetycznych, ale też dla wojska czy energetyki atomowej.

Logistyka pod lupą

Łańcuch dostaw składa się z sieci zakładów i wykonawców, którzy dostarczają surowce i komponenty, następnie przerabiają je w półprodukty i wyrób finalny, a na końcu umożliwiają dostawę do finalnego odbiorcy. Kluczowymi elementami łańcucha są więc również transport i magazynowanie. W skali globalnej jest to niezwykle złożony ekosystem, na który składają się m.in. transport morski, kolejowy czy lotniczy.

Idąc dalej, mamy kolejny etap, czyli dostarczenie produktu do finalnego odbiorcy. Jak podkreśla Polski Instytut Ekonomiczny, bez nowoczesnej logistyki w czasie pandemii nie byłoby możliwości bezkontaktowych zakupów, dostarczanych pod nasze drzwi, lub do punktów odbioru. W zeszłym roku liczba paczek odebranych przez konsumentów w Unii Europejskiej (licząc jeszcze z Wielką Brytanią) po raz pierwszy przekroczyła 10 miliardów, czyli niemal 20 na każdego mieszkańca Wspólnoty.

W przedstawionym niedawno raporcie „Out-of-home delivery in Europe 2021" Last Mile Experts zaprezentowano dane dotyczące liczby punktów odbioru i nadawania paczek oraz skrytek na paczki dla wszystkich krajów Unii Europejskiej. Według autorów raportu Polska jest jednym z czterech krajów (obok Hiszpanii, Czech i Łotwy) najlepiej przygotowanym do zmian w logistyce. Na tle innych nasz kraj wyróżnia się zarówno tempem wzrostu liczby wysyłanych przesyłek, jak i gęstą siecią punktów odbioru.

Pandemia dobrze pokazała jak ważne są niezawodne łańcuchy dostaw. Boleśnie odczuli to sprzedawcy sprzętu IT czy aut, kiedy rok temu w Azji stanęły fabryki podzespołów, półprzewodników i części. Pękały również łańcuchy dostaw w przemyśle tekstylnym. Szwankowała ciągłość dostaw w transporcie morskim i lotniczym. Okazało się, że załamanie działalności w jednym zakładzie może szybko wywołać efekt domina i kosztowne konsekwencje w całym łańcuchu.

Pozostało 93% artykułu
Najważniejsze firmy
Podatkowy krajobraz jest bardzo niejednorodny
Najważniejsze firmy
Strategiczne sektory dla regionów i całej gospodarki
Najważniejsze firmy
Czas zmian. Jak przekuć wyzwania w szanse?
Najważniejsze firmy
Gospodarka za dwie dekady. Które branże będą strategiczne?
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Najważniejsze firmy
Inwestorzy odreagowują pandemię. Ci najwięksi chcą wydać miliardy
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska