Strategiczne przedsiębiorstwa w łańcuchach dostaw

Pandemia dobrze pokazała jak ważne są niezawodne łańcuchy dostaw. Boleśnie odczuli to sprzedawcy sprzętu IT czy aut, kiedy rok temu w Azji stanęły fabryki podzespołów, półprzewodników i części. Pękały również łańcuchy dostaw w przemyśle tekstylnym. Szwankowała ciągłość dostaw w transporcie morskim i lotniczym. Okazało się, że załamanie działalności w jednym zakładzie może szybko wywołać efekt domina i kosztowne konsekwencje w całym łańcuchu.

Surowce i chemia

Największy problem pojawia się wtedy, gdy danego elementu w łańcuchu dostaw nie da się łatwo i szybko zastąpić innym. Mowa zarówno o sieci powiązań w skali krajowej, europejskiej, a także globalnej. Praktycznie w każdym kraju znajdziemy przedsiębiorstwa z unikalnym produktem czy surowcem, które mają strategiczne znaczenie w tworzeniu łańcuchów wartości.

Nad Wisłą taką firmą jest m.in. KGHM. Eksploatuje jedno z największych na świecie złóż miedzi, o zasobności pozwalającej na kontynuowanie produkcji w Polsce przez kolejnych kilkadziesiąt lat. Produkuje również srebro, złoto, molibden, ołów i sól kamienną. Jest jednym z czołowych eksporterów i jedną z największych spółek w Polsce. W 2020 r. produkcja srebra w KGHM osiągnęła poziomu 1300 ton. Model biznesowy grupy podzielony jest na siedem obszarów, które zapewniają pełny łańcuch tworzenia wartości: od eksploracji po sprzedaż gotowych produktów.

Z kolei w sektorze paliwowo-gazowym trudno wyobrazić sobie sprawne funkcjonowanie łańcuchów dostaw bez takich firm jak PGNiG, Lotos czy PKN Orlen. Ten ostatni jest w trakcie rozbudowywania grupy. Po przejęciu Energi teraz planuje połączenie z PGNiG i Lotosem. Plany grupy są ambitne. Zakładają, że w 2030 r. będzie ona jednym z głównych graczy w Europie, obecnym w ponad dziesięciu krajach naszego kontynentu, wzdłuż całego łańcucha wartości, z rocznym zyskiem EBITDA wynoszącym około 26 mld zł. PKN Orlen chce być liderem transformacji energetycznej w regionie, mającym największy portfel atrakcyjnych aktywów w energetyce odnawialnej i niskoemisyjnej, z możliwością przyszłej konwersji na wodór. Z kolei PGNiG we wrześniu 2020 r. przystąpiło do Stowarzyszenia Hydrogen Europe, a w październiku do Sojuszu European Clean Hydrogen Alliance. To kluczowe platformy do współpracy przy tworzeniu wodorowego łańcucha wartości, które mają umożliwić zbudowanie w ciągu trzech dekad wodorowego ekosystemu w Europie. Jeśli mowa o PGNiG, to warto odnotować, że firma jest nie tylko kluczowym dostawcą gazu ziemnego, ale też jednym z nielicznych światowych producentów helu.

Wśród przedsiębiorstw, które mają istotny udział w regionalnych łańcuchach dostaw, znajdziemy też reprezentantów sektora chemicznego m.in. Grupę Azoty. Kluczowym obszarem jej biznesu są nawozy mineralne. Produkcja w ramach tego segmentu realizowana jest przez spółki w Tarnowie, Puławach, Kędzierzynie, Policach, Gdańsku, Chorzowie, a także w Niemczech i Hiszpanii. Grupa Azoty jest liderem na rynku polskim i drugim co do wielkości producentem nawozów mineralnych w Unii Europejskiej. Strategia przedsiębiorstwa zakłada wydłużanie łańcucha wartości w kierunku wysokomarżowych, niskotonażowych produktów specjalistycznych.

Strategiczna rola firm

Wspomniane wcześniej przedsiębiorstwa są kontrolowane przez Skarb Państwa, ale firmy które mają kluczowe znaczenie w łańcuchach dostaw znajdziemy też w sektorze prywatnym. Jeśli mowa o wspomnianej już chemii, to istotną rolę w globalnym ekosystemie odgrywają też Ciech czy Synthos.

Ciech jest drugim co do wielkości producentem sody kalcynowanej i oczyszczonej w Unii Europejskiej i największym producentem soli warzonej w Polsce. Posiada fabryki w Polsce, Niemczech i Rumunii. Zatrudnia ponad 3 tysiące osób w całej UE. Rozmieszczenie zakładów grupy zapewnia optymalizację logistyki. Zakłady w Polsce i Niemczech gwarantują dostęp do kluczowych surowców i rynków oraz stabilność dostaw w Europie. Ciech podkreśla też, że dzięki produkcji w zakładzie w Rumunii zwiększa swoją obecność na szybko rosnących rynkach zamorskich.

Z kolei Syntohos jest jednym z największych producentów kauczuków syntetycznych na świecie. W ofercie ma między innymi kauczuki butadienowo-styrenowe, których jest największym europejskim producentem. Mają one zastosowanie w produkcji opon, obuwia, kabli, węży oraz innych wyrobów gumowych.

W sektorze spożywczym strategiczną rolę w regionie odgrywają m.in. Zakłady Tłuszczowe Kruszwica. To największy w Polsce i jeden z największych w Europie Środkowej przetwórca nasion oleistych i producent tłuszczów roślinnych. Specjalizuje się w produkcji olejów, margaryn, tłuszczów dla branży piekarniczo-cukierniczej oraz produktów dla sektora biopaliw i przemysłu paszowego.

Pandemia pokazała, jak strategiczny dla gospodarki jest sektor farmaceutyczny. Tu warto odnotować istotną rolę m.in. Polpharmy, wiodącego gracza w Polsce w tym sektorze. Fabryki Polpharmy opuszcza rocznie około 400 milionów opakowań leków, które pomagają ludziom w trzydziestu pięciu krajach. Polpharma informuje, że jest jedynym producentem 42 produktów, w tym leków ratujących życie, dla których nie ma odpowiedników w Polsce. Również jako jedyna firma nad Wisłą wytwarza na dużą skalę substancje farmaceutyczne, czyli kluczowe składniki do produkcji leków.

Wśród firm, które mają strategiczne znaczenie w globalnych łańcuchach dostaw nie brak też podmiotów mniej znanych. Przykładem może być APS Energia, przedsiębiorstwo produkujące systemy zasilania awaryjnego dla gigantów światowych, w tym na przykład dla Gazpromu. Portfel polskiej spółki obejmuje strategiczne produkty nie tylko dla największych koncernów energetycznych, ale też dla wojska czy energetyki atomowej.