Reklama
Rozwiń

„Bałtyk” Tora Eysteina Øveråsa: tajemnice twórców bałtyckiego kręgu

W podcaście „Rzecz o książkach” rozmawiamy o książce „Bałtyk. Podróż literacka” Tora Eysteina Øveråsa z jej literackim konsultantem doktorem Bartłomiejem Sieką. Autor zaś będzie 6 lipca gościem specjalnym festiwalu „I See You” w Kołobrzegu.

Aktualizacja: 04.07.2025 19:35 Publikacja: 04.07.2025 19:00

Dla czytelników najważniejsze jest to, że autor podąża tropem najważniejszych filmowców oraz pisarzy i ich dzieł. To Tomasz Mann, Fiodor Dostojewski, August Strindberg, Knut Hamsun, Henryk Ibsen, a także Ingmar Bergman, Andriej Tarkowski, pytając o wpływ bałtyckiego pejzażu na filmy i książki albo powody ich deformacji.

Tor Eystein Øverås i jego „Bałtyk”

Autor jest uznanym krytykiem literackim i cenionym pisarzem. Jego debiutancka powieść „Tittelløs” ukazała się w 1993 roku i została świetnie przyjęta przez krytykę. W 2000 roku Øverås opuścił Norwegię, by prowadzić życie podróżnika. Mieszkał w Sztokholmie, Warszawie, Berlinie oraz Krakowie. „Bałtyk. Podróż literacka” to jego pierwsza książka, która ukazała się po polsku.

Książka również na wakacje – kiedy więcej czytamy i podróżujemy, a także podróżujemy, czytając, jest wyjątkową pozycją, ponieważ autor stara się scalić wszystkie literatury i kultury basenu Morza Bałtyckiego. Autor, pokonując samotnie trasę z Norwegii do Danii, odwiedza Szwecję, Finlandię, Estonię, Łotwę, Litwę, niewielką część Rosji, Polskę i Niemcy. Po drodze przybliża nam bogatą historię, tradycje i literaturę tych krajów, ze szczególnym uwzględnieniem tła społecznego i politycznego, które kształtowało tamtejszych twórców. Fascynacja niejednoznacznością państwowych granic stanowi kluczowy motyw narracji. Øverås podkreśla, że mają one charakter także mentalny i kulturowy, co sprawia, że jego wyprawa staje się również podróżą wewnętrzną, pełną refleksji nad tożsamością i przynależnością.

To książka poważna, pisana w formie dziennika, ale nie wolna od ironii.

Tor Eystein Øverås w Polsce

– Autor próbuje zrozumieć pewne różnice, które w swej istocie są poważne, ale ze względu na swoistą ironię potrafi je nam przedstawić w tonacji lekko komicznej. To dotyczy na przykład podstawowego pytania, które narody są zdolne tworzyć wielkie powieści. Przykładem, który jest najbardziej miarodajny, jest kwestia relacji między literaturą szwedzką i literaturą fińską, zwłaszcza z uwzględnieniem tej sporej grupy twórców, którymi są Finowie szwedzkojęzyczni. Co bardzo ciekawe i może być dla nas zaskakujące, autor samych Norwegów traktuje jako jeden z młodych narodów. Zestawia go z takimi młodymi narodami, jak Irlandczycy, Islandczycy.

Osobny rozdział stanowi wizyta w Polsce, m.in. w Fromborku – śladami Kopernika, i Gdańsku – głównie jednak tropami Güntera Grassa.

– Gdańsk jest dla autora głównie miastem Grassa – mówi dr. Bartłomiej Siek, choć pojawia się również refleksja związana z Pawłem Huellem, nie brakuje Lecha Wałęsy.

Podcast powstał we współpracy z internetową księgarnią Nexto, dystrybutorem e-booków, audiobooków i prasy.

Dla czytelników najważniejsze jest to, że autor podąża tropem najważniejszych filmowców oraz pisarzy i ich dzieł. To Tomasz Mann, Fiodor Dostojewski, August Strindberg, Knut Hamsun, Henryk Ibsen, a także Ingmar Bergman, Andriej Tarkowski, pytając o wpływ bałtyckiego pejzażu na filmy i książki albo powody ich deformacji.

Tor Eystein Øverås i jego „Bałtyk”

Pozostało jeszcze 86% artykułu
1 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Literatura
„Świat zagubiony”czyli Polska Ludowa przenosi się w kosmos
Literatura
„Czarodziej śmierci” – nowy kryminał Katarzyny Bondy jak „Breaking Bad” po polsku
Literatura
Jakub Małecki ujawnia szczegóły nowej powieści – „Fabuła wynika z intymności”
Literatura
Ernest Hemingway zabawny i dowcipny. Jest nowy przekład
Literatura
Zwycięzcy 18. Nagrody Literackiej Warszawy