2016 – co warto przeczytać

W Polsce ukazuje się 20 tys. nowych książek rocznie, każdego dnia przybywa średnio 75 tytułów. Które z nich warto przeczytać w 2016? Nowy sezon zaczyna się od mocnych akcentów z zagranicy. W księgarniach są już głośni „Ginekolodzy" Jürgena Thorwalda (Marginesy). W porywającym „Stuleciu chirurgów" niemiecki pisarz i historyk składał hołd twórcom nowoczesnej medycyny, ale opowieść o „damskich rzeźnikach" to też gorzka krytyka męskich uprzedzeń i ceny, jaką za ich ambicje płaciły kobiety.

Do wstrząsającej przeszłości zabiera Steve Sam-Sandberg (autor „Biednych ludzi z miasta Łodzi") w opartej na faktach powieści „Wybrańcy" (WL). Pisze o wiedeńskim szpitalu, w którym w latach 40. XX w. bezlitośnie mordowano kalekie i chore dzieci. Podobny wątek porusza Anna Dziewit-Meller w „Górze Tajget" (Wielka Litera, premiera w lutym), pisząc o zbrodniach dokonywanych na dzieciach w czasie wojny na Śląsku i o tym, jak dawne zbrodnie wpływają na kolejne pokolenia.

O nieblednącym widmie konfliktu przypomina Ed Vulliamy, który 20 lat temu relacjonował wojnę w Bośni, a teraz odnajduje tam wciąż żywą nienawiść i gniew. „Wojna umarła, niech żyje wojna" właśnie trafiła do sprzedaży (Czarne).

W cieniu wojen i głodu

W tym roku czeka nas wiele konfrontacji z problemami współczesności. W marcu ukaże się „Głód" Argentyńczyka Martina Caparrósa (WL) nazywany reportażem totalnym. To monumentalna opowieść (900 stron) o tym, jak niedożywienie i głód kształtują naszą cywilizację i wciąż dręczą ludzi w Afryce czy Azji. O nowym bogactwie i ubóstwie w New Delhi znakomity reportaż stworzył Rana Dasgupta, którego „Stolica" pojawi się w lutym (Czarne).

Polskim echem globalnych zjawisk będą wiosną „Wykluczeni" Artura Domosławskiego (Wielka Litera). Jeden z najważniejszych reporterów odnajduje ludzi prześladowanych z powodu wiary, płci czy pochodzenia. Od „znikniętych" dziewczyn w Juárez po zamykanych w obozach Birmy muzułmańskich Rohingów – autor przygląda się pojedynczym losom, by naświetlić mechanizmy dyskryminacji.

Wiosną nareszcie ma być gotowy przekład „To wszystko zmienia" Naomi Klein (Muza). Po „No Logo" i „Doktrynie szoku" amerykańska analityczka skupiła się na zmianach klimatycznych. Zainspirowany tą książką Barack Obama uczynił z Klein swą doradczynię w walce o ekologię.

O cierpieniu Syryjczyków przypomną w marcu dwa ważne tytuły. Reportaż Samar Yazbek „Przeprawa. Moja podróż do pękniętego serca Syrii" (Karakter), w którym dziennikarka daje głos ofiarom. O utraconym świecie tamtejszych relacji i obyczajów przypomni doceniona w Europie powieść Syryjczyka Rafika Schamiego „Ciemna strona miłości", ukazująca Damaszek na przestrzeni 100 lat (Noir sur Blanc).

Wielbicieli powieści czeka maraton, ukażą się przekłady tych, o których głośno było na świecie w 2015 r. W marcu premiera „Małego życia" Hanyi Yanagihary (W.A.B.), najczęściej omawianej książki z USA. W budzącej silne emocje (także wśród krytyków) historii czworga przyjaciół, którzy po studiach udają się do Nowego Jorku po karierę i sukces, autorka prowadzi ich losy przez 40 lat.

Także o ewolucji i próbie przyjaźni pisze tajemnicza Włoszka Ellena Ferrante (nie wiadomo, jak wygląda, a wywiadów udziela korespondencyjnie). W „Historii ucieczki" kontynuuje bestsellerowy cykl otwarty przed dwoma laty „Genialną przyjaciółką" (Sonia Draga, już w księgarniach). Ferrante i Yanagihara to dziś najgorętsze powieściopisarki świata. Ta druga przegrała rywalizację o nagrodę Man Booker z Jamajczykiem Marlonem Jamesem. Jego „Krótka historia siedmiu zabójstw" o zamachu na Boba Marleya otoczona jest legendą nieprzetłumaczalnej. Mimo to już jesienią ukaże się w WL.

O przyjaźni i rąbaniu

Trwa hossa Norwegów, w tym roku poznamy Larsa Myttinga. Lada dzień ukaże się „Porąb i spal. Wszystko, co mężczyzna powinien wiedzieć o drewnie" (Smak Słowa) – bardzo zaskakujący bestseller. Skrzyżowanie filozofii i poradnika robi furorę wśród panów. W czerwcu Mytting objawi się jako powieściopisarz – poznamy „Płyń z tonącymi", dzięki której przyćmił w Norwegii sławę Knausgarda.

Po modzie na futurystyczne powieści Dmitrija Głuchowskiego rosyjskim odkryciem może być osadzona w przyszłości antyutopia „ŻD" Dmitrija Bykowa, jednego z najpopularniejszych tam pisarzy (Czwarta Strona, wrzesień).

A ci, którzy nie znają jeszcze wyrafinowanych i złożonych powieści Nowofunlandczyka Michaela Crummeya, będą mieli ku temu okazję przy majowej premierze jego ostatniej nieprzełożonej na polski książki – „River Thieves" (Wiatr od Morza).

Nowe głosy z Polski

W krajowej literaturze nic nie zapowiada fenomenów rangi „Ksiąg Jakubowych", ale uznani już autorzy wydadzą powieści w serii Nowa Proza Polska (Znak Literanova). Zośka Papużanka w książce „On" ukazuje relację matki i syna, który przynosi wstyd i rozczarowania, jest zaprzeczeniem epoki wszechobowiązującego sukcesu (marzec). Jacek Dehnel opublikuje „Krivoklat" – powieść o malarzu, który zwraca się przeciwko pozbawionym gustu snobom i komercjalizacji. A chwalona za „Magika" Magdalena Parys napisała „Białą Rikę", która nawiązuje do polsko-niemieckich losów swej rodziny (czerwiec).

Starsi mistrzowie na razie milczą. Po nieudanej, moim zdaniem, powieści Jerzego Pilcha „Zuza albo czas oddalenia" autor powróci jako bohater dwóch książek o sobie samym. W lutym ukaże się wywiad rzeka Eweliny Pietrowiak „Zawsze nie ma nigdy" (WL), a we wrześniu biografia autorstwa Katarzyny Kubisiowskiej (Znak). Wyczekiwaną biografią jest także „Sanator" o Stefanie Starzyńskim (marzec, W.A.B), w której architekt Grzegorz Piątek rozprawia się z mitem bohaterskiego prezydenta Warszawy i wizjonera.

Premier będzie na pewno więcej niż przed rokiem, czytających Polaków – niekoniecznie.

Zobacz także:

Tarantino powraca z westernem