Surrealistyczne opowiastki

Tom „Bez końca” to rewelacyjny debiut duetu Paweł Garwol i Roman Lipczyński

Aktualizacja: 21.02.2012 08:13 Publikacja: 20.02.2012 23:51

Paweł Garwol Roman Lipczyński Bez końca Kultura

Paweł Garwol Roman Lipczyński Bez końca Kultura

Foto: materiały prasowe

Na polskim komiksowym poletku, które coraz rzadziej użyźniają świeże talenty, debiutanckie dziełko Garwol/Lipczyński stało się wydarzeniem. „Bez końca" to zbiorek dziesięciu mininowel, mniej (lub bardziej) śmiesznych, bardziej surrealistycznych, mniej filozoficznych. Pastiszowych.

Paweł Garwol, rocznik 1976, ogólnie utalentowany plastycznie, z dobrym, tradycyjnym warsztatem, ma niebezpiecznie rozległy rozrzut stylistyczny i myślowy. Ale w komiksie „Bez końca" pozostaje konsekwentny: realistyczny rysunek czarną kreską; kreskowe cieniowanie jak w dawnych rycinach; klimat mroczny i trącący nadrealizmem.

Antenatów sporo: Magritte, Topor, Kubin, Schulz – to mistrzowie od strony plastycznej. Bunuel, Hoffman, znów Topor (jako autor powieści), Hitchcock, Pasolini, Kafka – ci z kolei patronują pomysłom, inspirują purnonsensowe żarty.

Rok starszy Roman Lipczyński fotografuje. Obydwaj autorzy pochodzą z Górnego Śląska, reprezentują  zbliżone poczucie absurdalno-czarnego humoru.

Na okładce „Bez końca" – pospolita męska morda. Teatralnie oświetlona od dołu, przywodzi na pamięć znaną autopodobiznę Brunona Schulza. Na wyklejkach ta sama twarz zmienia się w butną chamską gębę, jak z socrealistycznego „Manifestu" Wojciecha Weissa. Tylne wyklejki ukazują to samo oblicze wyszlachetniałe, zbolałe, z zamkniętymi oczami. Patrz – Jerzy Radziwiłowicz w „Człowieku z marmuru". I ostatnia, czwarta okładka: gość spogląda butnie i... dłubie w nosie. Tak po gombrowiczowsku, po parobkowsku.

Na stronie tytułowej – kolejny gag: podpis „ceci n'est pas un komix" widniejący pod rysunkiem fajki. Bez znajomości historii sztuki nie do zrozumienia. To prawie dosłowny cytat słynnej pracy belgijskiego surrealisty René Magritte'a. Tamten pod koniec lat 20. namalował naturalistycznie fajkę i podpisał „To nie jest fajka". Istotnie nie była – tylko jej podobizna, portret. Desygnat.

To wydarzyło się kilkanaście lat przed narodzinami autorów „Bez końca". Pier Paolo Pasolini nakręcił nowelę filmową „Twaróg" (1963), którego akcja łączy motywy religijne z krytyką konsumpcji i komercji. U Pasoliniego na krzyżu naprawdę umierał człowiek – aktor, który przeżarł się ricottą. Wówczas mało kto dostrzegł metaforyczny sens tej groteskowo-okrutnej sceny – wszyscy uznali film za obrazoburczy i antyreligijny. 20 lat później Eugeniusz Get Stankiewicz wykonał obiekt-prowokację: skrzyneczkę dla małego majsterkowicza, w niej krzyż, figura Chrystusa, trzy gwoździe i młotek. Podpis: zrób to sam.

Nie wiem, czy Garwol i Lipczyński celowo odnieśli się do poprzedników. Niemniej w ich opowiadaniu graficznym „Kruca fiks" chłopek-roztropek podchodzi do krzyża na rozdrożach, dokumentuje rzeźbę ukrzyżowanego Chrystusa, której brak ręki. W domu majstruje brakującą kończynę, dopasowuje, dowierca, wbija. Zrobił to sam. A Chrystus nie dziękuje, nie wynagradza ofiarności. Zrywa się z krzyża i odchodzi. W siną dal.

Podyskutuj z autorką moniak21@gmail.com

Na polskim komiksowym poletku, które coraz rzadziej użyźniają świeże talenty, debiutanckie dziełko Garwol/Lipczyński stało się wydarzeniem. „Bez końca" to zbiorek dziesięciu mininowel, mniej (lub bardziej) śmiesznych, bardziej surrealistycznych, mniej filozoficznych. Pastiszowych.

Paweł Garwol, rocznik 1976, ogólnie utalentowany plastycznie, z dobrym, tradycyjnym warsztatem, ma niebezpiecznie rozległy rozrzut stylistyczny i myślowy. Ale w komiksie „Bez końca" pozostaje konsekwentny: realistyczny rysunek czarną kreską; kreskowe cieniowanie jak w dawnych rycinach; klimat mroczny i trącący nadrealizmem.

Pozostało 81% artykułu
Literatura
Stanisław Tym był autorem „Rzeczpospolitej”
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Literatura
Reiner Stach: Franz Kafka w kleszczach dwóch wojen
Literatura
XXXII Targi Książki Historycznej na Zamku Królewskim w Warszawie
Literatura
Nowy „Wiedźmin”. Herold chaosu już nadchodzi
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Literatura
Patrycja Volny: jak bił, pił i molestował Jacek Kaczmarski