Sławomir Mrożek zamierza sztukę o Adolfie Hitlerze

Powstaje film o Wałęsie.

Jeśli to będzie pomnik – ja już tego nie zobaczę!

Z naszych pomników kpił Gombrowicz – z Mickiewicza, Curie-Skłodowskiej, Chopina. Udało mu się wyzwolić część Polaków z obsesyjnej polskości, teraz jednak chodzimy od ściany do ściany, bo trzeba wybrać albo ojczyznę, albo synczyznę. Brakuje złotego środka?

No nie ma go, a wiele tez Gombrowicza jest dla mnie sztucznych. Na przykład o wyższości i gorszości. Wystarczy się zastanowić. Wszystko jest kwestią odniesienia. Ktoś tu do nas dołączy i będzie lepszy, a gdzie indziej gorszy. Czasami to kwestia dnia. Gombrowicz uwikłał się w takie tezy. Był zaplątany. Przestało mnie to interesować.

Jedna z przyjaciółek wspominała jego wściekłość, gdy zobaczyła go w rozpaczy, nim zdążył przygotować maskę.

Widziałem takie jego chwile rozpaczy.

Dopuścił pana do siebie w takiej sytuacji?

Nie dopuścił. To się też zdarzyło przez przypadek.

Jaką relację chciał panu narzucić?

Miałem być młodym chłopcem. Przystojnym. I tyle.

To miało mieć również podtekst homoseksualny?

Nieeeeee. (pisarz śmieje się). Miałem 34 lata. Byłem dojrzały.

Myśli pan, że Gombrowicz odchodził w poczuciu niespełnienia?

Tego nie wiem. Na pewno był potrzaskany przez emigrację i powrót do Paryża... Za dużo mówił. Denerwował się. Prowokował. Nie zawsze bardzo mądrze. Powiedział mi na przykład, że praca została w Polsce po wojnie rekuperowana i przywrócono jej godność. Truł o tej pracy strasznie. Mnie, który właśnie uciekł z Polski i wiedział, jak to naprawdę wygląda. Miał na tym punkcie zajoba. Ale zostawmy go w spokoju.

Napisał pan nową sztukę "Karnawał i pierwsza żona Adama".

To bardzo prosta sprawa. Napisałem ją, kiedy byłem w szpitalu. Kiedy wymieniono mi zastawkę, bardzo mi się zdrowie polepszyło. Ni stąd, ni zowąd napisałem ten "Karnawał". To wszystko.

Ciekawe są postaci: Goethe i Bawarka, Szatan, biskup i Lilith – mityczna pierwsza żona Adama. Czy trwają negocjacje w sprawie inscenizacji?

O tym to już trzeba rozmawiać z moją żoną. Mam zaćmienie oka, piszę bardzo niechętnie i kulfoniasto. Żona przejęła moje funkcje.

Sztuka zaczyna się od sceny z nagą kobietą, która nic nie mówi.

Tak, bo nic prostszego, niż napisać o nagiej kobiecie, która nic nie mówi.

W finale "Operetki" pojawiała się naga albertynka, która też nic nie mówiła.

Prawda. Może to jest właśnie tak. Mam też pomysł na kolejną sztukę, właściwie mam go od 30 lat. Dojście Hitlera do władzy – w innym planie, z innymi bohaterami. Czuję, że teraz jest w Europie tak mocne pragnienie silnej władzy, człowieka, który rozwiąże nawarstwiające się problemy, jak w latach 30. Ta masowość, marsze z pochodniami...

rozmawiał Jacek Cieślak

Sławomir  Mrożek  (ur. 1930),

wybitny dramaturg,  prozaik i rysownik-satyryk. Autor "Tanga", "Policji",  "Pieszo". Obecnie mieszka we Francji, ostatnio odwiedził  Polskę, był przewodniczącym jury  na gdyńskim  Festiwalu R@port. Jesienią  ukazała się jego korespondencja z Lemem.