Każdego dnia obserwuję, jak człowiek spełza w dół. Bardzo rzadko wdrapuje się do góry.
Iwan Karamazow u Dostojewskiego robi uwagę: „Żadna bestia nigdy nie będzie tak okrutna jak człowiek, tak wyrafinowanie, tak kunsztownie okrutna".
Tak, podejrzewam, że nie chcemy o tym słyszeć, nie chcemy o tym wiedzieć. Ale na każdej wojnie, ktokolwiek – Juliusz Cezar czy Józef Stalin – i w imię czegokolwiek by ją toczył, ludzie się zabijają. To morderstwo, ale u nas nikt zazwyczaj się nad tym nie zastanawia, nawet w szkołach z jakiegoś powodu mówi się nie o wychowaniu patriotycznym, ale o wojskowo-patriotycznym. Chociaż właściwie dlaczego się dziwię? Wszystko jasne – wojenny socjalizm, wojenny kraj, wojenne myślenie.
Nie wolno poddawać człowieka takim próbom. On ich nie wytrzyma. W medycynie nazywa się to „ostrym testem". Eksperymentem na żywych ludziach.
Wieczorem w pomieszczeniach dla żołnierzy naprzeciw hotelu ktoś włączył magnetofon. I ja słuchałam „afgańskich" piosenek. Dziecinne, jeszcze nieukształtowane głosy chrypiały „pod Wysockiego". „Słońce jak olbrzymia bomba spadło do kiszłaku", „Nie potrzeba mi sławy. Byle żyć – oto cała nagroda", „Dlaczego my ich zabijamy? Dlaczego zabijają nas?". „Powoli zapominam ich twarze", „On nie jest tylko obowiązkiem, Afganistan to cały nasz świat", „Jak wielkie ptaki jednonodzy skaczą nad morzem", „Martwy nie należy do nikogo. Na jego twarzy nie ma już nienawiści".
