Nagroda „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia: Za pogłębianie współpracy polsko-ukraińskiej

Profesorowie Igor Cependa i Stanisław Stępień są laureatami tegorocznej nagrody przyznawanej przez „Rzeczpospolitą”.

Publikacja: 27.11.2023 19:02

Prof. Igor Cependa jest rektorem Przykarpackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankowsku. W swoich badaniach naukowych skupia się na tematyce relacji ukraińsko-polskich. W latach 1996–1999 był sekretarzem ambasady Ukrainy w Polsce.

Profesor Stanisław Stępień jest dyrektorem Południowo-Wschodniego Instytutu Naukowego w Przemyślu i wykładowcą w Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Przemyślu. Jego zainteresowania badawcze to m.in. stosunki polsko-ukraińskie w XIX i XX w., mniejszości narodowe w Polsce i na świecie, dzieje Kościoła greckokatolickiego, dzieje kultury na Kresach Wschodnich.

Czytaj więcej

Bogusław Chrabota: Przyznaliśmy Nagrodę Giedroycia 2023

To, co nas łączy

Kapituła Nagrody „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia uzasadniła przyznanie tegorocznej nagrody następująco: „Za wieloletni wysiłek w kreowaniu atmosfery przyjaźni między narodami polskim i ukraińskim. Za nieugięte wspieranie wszystkiego co łączy i przeciwstawianie się temu co dzieli narodowe tradycje Polski i Ukrainy. I za odwagę wysiłku intelektualnego w dochodzeniu historycznej prawdy o relacjach między obu narodami”.

Czytaj więcej

Profesor Stanisław Stępień: Polacy i Ukraińcy razem osiągnąć mogą więcej

– Rok temu mówiłem o „wyjątkowym” roku wojny. Mija kolejny rok i, niestety, nasza geopolityczna sytuacja niewiele się zmieniła. Zagrożenie jest, w mojej opinii, większe, a konflikt nie słabnie – powiedział Maciej Maciejowski, prezes Gremi Media, wydawcy „Rzeczpospolitej”. – Podobnie jak rok temu zacytuję zawsze aktualne słowa Jerzego Giedroycia: „Musimy za wszelką cenę utrzymać niepodległość Ukrainy, Litwy, Białorusi, bo to jest w naszym życiowym interesie”. Powtarzam ten cytat, bo mam wrażenie, że obok największego niebezpieczeństwa, jakim jest konflikt zbrojny, pojawiło się następne: przyzwyczajenie do sytuacji za naszą wschodnią granicą, jej utrwalenie, a co za tym idzie – obojętność rosnąca, im bardziej na zachód i południe od Bugu się oddalamy.

Prezes Maciejowski podkreślił, że dzisiaj Nagroda im. Jerzego Giedoycia nie tylko wyróżnia wybitne osobowości, dbające o dobre stosunki na wschodzie Europy.

– Powinna też podkreślać, jak ważne są wolność i niepodległość państw zbudowanych na tych samych uniwersalnych wartościach – dodał. – Pozwolę sobie zacytować manifest Kongresu Wolności Kultury, w którym z ramienia paryskiej „Kultury” uczestniczył Jerzy Giedroyc: „Wolność i pokój są nierozdzielne. W każdym kraju, pod jakimikolwiek rządami, ogromna większość prostych ludzi boi się wojny i jest jej przeciwna. […] Żadna filozofia polityczna czy teoria ekonomiczna nie może rościć sobie prawa do monopolu na wolność jako taką.” – To swoisty paradoks, że 30 lat po upadku komunizmu nasz świat stanął przed zagrożeniami, które dawno uznaliśmy za anachronizm – mówił Bogusław Chrabota, redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”. – Jeszcze dekadę temu żyliśmy w naiwnym przekonaniu o bezpiecznej przyszłości naszego kawałka świata.

Czytaj więcej

Profesor Igor Cependa: Przez setki lat walczymy z imperium

Wszystko zmienił jednak imperializm rosyjski, wywracając do góry nogami nasze poczucie bezpieczeństwa i geopolitykę. Doktryna Giedroycia nie przestała być aktualna. Dziś kierunkami myślenia wytyczonymi przez redaktora „Kultury” kieruje się nie tylko Warszawa, ale wiele europejskich stolic. Gorzki to tryumf po latach, choć podkreśla wagę refleksji patrona naszej nagrody.

Laudacja Jana Malickiego

Dobrze, że są tacy ludzie, jak nasi wybitni Laureaci Nagrody 2023, gdyż przy nich można być pewnym, że nie odstąpią od swego przekonania i będą dalej pracować dla dobrych relacji polsko-ukraińskich - powiedział Jan Malicki, członek kapituły, laureat Nagrody 2013. - Stanowią przy tym znakomity przykład osób o takim samym trybie myślenia: prof. Stanisław Stępień uważa, że stosunki Polaków z Ukraińcami i Polski z Ukrainą, winny być jak najlepsze, ponieważ jest to niezbędne dla bezpiecznego bytu i rozwoju Polski! Prof. Igor Cependa równocześnie uważa, że stosunki Ukraińców z Polakami i Ukrainy z Polską, winny być jak najlepsze, ponieważ jest to niezbędne dla bezpiecznego bytu i rozwoju Ukrainy.

Redakcja „Rzeczpospolitej” ustanowiła nagrodę w 2001 r., w pierwszą rocznicę śmierci znakomitego redaktora i polityka, twórcy „Kultury” i Instytutu Literackiego w Paryżu.

Przywilej polityka

Wyróżnienie mogą otrzymać osoby lub instytucje kierujące się zasadami wyznawanymi przez Jerzego Giedroycia, które cechuje bezinteresowna troska o sprawy publiczne, umacnianie pozycji Polski w Europie oraz pogłębianie dialogu między narodami Europy Środkowo-Wschodniej.

Gala, którą poprowadziła Anna Zejdler, odbyła się w Bibliotece Narodowej. Tradycyjnie otworzył ją wiersz Agnieszki Osieckiej „Przywilejem polityka jest…”, który zinterpretował Andrzej Seweryn, dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie. Laudację wygłosił Jan Malicki.

Jak poinformowała Hanna Wawrowska, sekretarz Kapituły, do nagrody nominowani byli także: Wiera Meniok – szefowa Fundacji „Muzeum i Festiwal Brunona Schulza” w Drohobyczu, Alvydas Nikžentaitis – historyk, dyrektor Instytutu Historii Litwy, Ewa Ośniecka-Tamecka – prorektor Kolegium Europejskiego w Natolinie.

Organizatorami są dziennik „Rzeczpospolita” oraz portal rp.pl. Partnerzy medialni to „Plus Minus”, „Życie Regionów”, „Historia Uważam Rze”.

Laureaci, kapituła, organizatorzy Nagrody im. J. Giedroycia

Pierwszym laureatem nagrody był prof. Jerzy Kłoczowski, twórca Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie. Nagrodzeni zostali też: Zbigniew Gluza i Ośrodek Karta (2002), Andrzej Przewoźnik (2003), Marek Karp i Ośrodek Studiów Wschodnich (2004), Natalia Gorbaniewska (2005), Jerzy Pomianowski (2006), Bohdan Osadczuk (2007), Krzysztof Czyżewski (2008), Zygmunt Berdychowski (2009), Agnieszka Romaszewska-Guzy (2010), Tomasz Pietrasiewicz (2011), Andrzej Nowak oraz Timothy Snyder (2012), Jan Malicki (2013), Paweł Kowal (2014), Tomas Venclova i Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego (2015), Bogumiła Berdychowska i Myroslav Marynovych (2016), Andrzej Sulima Kamiński i Leon Tarasewicz (2017), Adolf Juzwenko (2018), prof. Jacek Majchrowski oraz Mykoła Kniażycki (2019), Andrej Chadanowicz (2020), Andżelika Borys i Andrzej Poczobut (2021), Ołena i Wołodymyr Zełenscy (2022).

Kapituła Nagrody: Anna Bernhardt, Bogumiła Berdychowska, Zygmunt Berdychowski, Czesław Bielecki, ks. Adam Boniecki, Andżelika Borys, Andrej Chadanowycz, Bogusław Chrabota (przewodniczący Kapituły), Krzysztof Czyżewski, Grzegorz Gauden, Zbigniew Gluza, Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego, Adolf Juzwenko, Mykoła Kniażycki, Paweł Kowal, Irena Lasota, Jacek Majchrowski, Tomasz Makowski, Jan Malicki, Myrosław Marynowycz, Andrzej Nowak, Krzysztof Piesiewicz, Tomasz Pietrasiewicz, Andrzej Poczobut, Agnieszka Romaszewska-Guzy, Radosław Sikorski, Timothy Snyder, Andrzej Sulima Kamiński, Leon Tarasewicz, Tomas Venclova, Hanna Wawrowska (sekretarz Kapituły), Ołena i Wołodymyr Zełenscy.

Prof. Igor Cependa jest rektorem Przykarpackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankowsku. W swoich badaniach naukowych skupia się na tematyce relacji ukraińsko-polskich. W latach 1996–1999 był sekretarzem ambasady Ukrainy w Polsce.

Profesor Stanisław Stępień jest dyrektorem Południowo-Wschodniego Instytutu Naukowego w Przemyślu i wykładowcą w Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Przemyślu. Jego zainteresowania badawcze to m.in. stosunki polsko-ukraińskie w XIX i XX w., mniejszości narodowe w Polsce i na świecie, dzieje Kościoła greckokatolickiego, dzieje kultury na Kresach Wschodnich.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kultura
Powrót strat wojennych do Muzeum Zamkowego w Malborku
Kultura
Decyzje Bartłomieja Sienkiewicza: dymisja i eurowybory
Kultura
Odnowiony Pałac Rzeczypospolitej zaprezentuje zbiory Biblioteki Narodowej
Kultura
60. Biennale Sztuki w Wenecji: Złoty Lew dla Australii
Kultura
Biblioteka Narodowa zakończyła modernizację Pałacu Rzeczypospolitej