Wołodymyr i Ołena Zełenscy laureatami Nagrody im. Jerzego Giedroycia

Kapituła Nagrody „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia uzasadniła przyznanie tegorocznej nagrody następująco: „Za wielkie świadectwo walki w imię wolności Ukrainy i wolnego świata, walki w imię prawa międzynarodowego i moralności w stosunkach międzyludzkich i relacjach międzynarodowych”.

Redakcja „Rzeczpospolitej” ustanowiła nagrodę w 2001 r., w pierwszą rocznicę śmierci znakomitego redaktora i polityka, twórcy „Kultury” i Instytutu Literackiego w Paryżu. Wyróżnienie mogą otrzymać osoby lub instytucje kierujące się zasadami wyznawanymi przez Jerzego Giedroycia, które cechuje bezinteresowna troska o sprawy publiczne, umacnianie pozycji Polski w Europie oraz pogłębianie dialogu między narodami Europy Środkowo-Wschodniej.

Czytaj więcej

Polityka

Laudacja na cześć laureatów

Wśród wielu nagród i wyróżnień Prezydenta Ukrainy i pierwszej damy nasza nagroda „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia ma znaczenie szczególne. Dla obu naszych narodów i dla naszego regionu. Patrząc na niezłomność i dzielność Pana jako przywódcy i pierwszej damy jako Pana partnerki, możemy powtórzyć, jak w pamiętnym roku 1980: ex oriente lux. Wy – Ukraińcy, i my – Polacy pokazujemy Europie, czym jest solidarność dla wolności.

Lepszy świat

– Jerzy Giedroyc, będąc wielkim orędownikiem dobrych stosunków z sąsiadami, jednocześnie ostrzegał nas wszystkich: „Musimy za wszelką cenę utrzymać niepodległość Ukrainy, Litwy, Białorusi, bo to jest w naszym życiowym interesie”. To Jerzy Giedroyc i Juliusz Mieroszewski byli architektami wciągania Ukrainy w orbitę europejską – powiedział Maciej Maciejowski, prezes Gremi Media SA, wydawcy „Rzeczpospolitej”.

Czytaj więcej

Polityka

Zełenscy: Co by się nie stało – zostajemy

Małżeństwo Ołeny i Wołodymyra Zełenskich miało nigdy nie znaleźć się w polityce. Dzisiaj od ich postawy zależy los naszej części świata.

– Niestety, ten rok jest wyjątkowy w szczególnie niebezpieczny dla nas sposób. Wojna, przez wiele lat będąca demonem z nieodległej, ale jednak przeszłości, dzisiaj pustoszy terytoria naszego sąsiada – Ukrainy. Nadzieją i pewnym optymizmem, może napawać nas fakt, że postawa Polski i naszego społeczeństwa jest w zgodzie z tym apelem Redaktora Giedroycia. Redakcja „Rzeczpospolitej”, ustanawiając nagrodę, nie tylko przyjęła na siebie zobowiązanie kultywowania pamięci o wielkim człowieku, ale też wyróżnienia wybitnych ludzi, którzy wyznają te same wartości i walczą o lepszy świat w tej części Europy. Po 24 lutego ta walka stała się dosłowna, a obrona pokojowych wartości kluczowa dla naszej wspólnej przyszłości.

Gala, którą poprowadziła Hanna Wawrowska, sekretarz kapituły, po raz pierwszy po pandemii odbyła się w Bibliotece Narodowej. Tradycyjnie otworzył ją wiersz Agnieszki Osieckiej „Przywilejem polityka jest…”, który zinterpretował Jerzy Radziwiłowicz, aktor Teatru Narodowego.

Bogusław Chrabota, redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”, przewodniczący kapituły, który ogłosił werdykt, powiedział:

– Historia jak nigdy dotąd w 2022 roku przyznała rację Giedroyciowej wizji Europy środka. Atak Rosji na Ukrainę to koszmar, który prześladował redaktora „Kultury” całe życie. A wspólna, europejska obrona Kijowa to realizacja jego testamentu. Broniąca zaś się Ukraina to wysiłek przetrwania strefy buforowej tak potrzebnej Polsce.

Ambasador Ukrainy Wasyl Zwarycz powiedział: – Jest dla mnie wielkim zaszczytem odebrać w imieniu prezydenta Wołodymyra Zełenskiego i pierwszej damy Oleny Zełenskiej Nagrodę „Rzeczpospolitej”. Wysoce doceniamy ogromną rolę patrona nagrody Jerzego Giedroycia – w kształtowaniu dobrych stosunków polsko-ukraińskich. Zawsze wspierał i dostrzegał w nich wielki potencjał i obopólną rację stanu dla naszych krajów i narodów, a także dla całej Europy. Dziś, w czasie brutalnej agresji rosyjskiej, on zdecydowanie stałby po stronie Ukrainy, która broni też zasad wyznawanych przez Jerzego Giedroycia. Odbieramy nagrodę jako wyróżnienie zarówno dla przywództwa Wołodymyra i Oleny Zełenskiej w obronie Ukrainy oraz Europy przed najeźdźcą rosyjskim, jak i dla determinacji i woli narodu ukraińskiego do walki o godność, suwerenność, wartości europejskie i prawo międzynarodowe. Serdecznie dziękujemy Polsce i narodowi polskiemu za wsparcie i solidarność z Ukrainą.

Jak poinformowała Hanna Wawrowska, do nagrody nominowani byli także: Joe Biden, prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki, który po wybuchu wojny w Ukrainie wspiera to państwo; Stanisław Stępień, dyrektor Południowo-Wschodniego Instytutu Naukowego, profesor Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Przemyślu; Andrzej Peciak, badacz „Kultury”, wydawca dzieł Jerzego Giedroycia, historyk i działacz opozycji demokratycznej, oraz Wiera Meniok, szefowa Fundacji Muzeum i Festiwalu Brunona Schulza w Drohobyczu w Ukrainie.

Patroni i partnerzy

Patronat honorowy objął prezydent RP Andrzej Duda. Partnerem głównym jest miasto Gdańsk. Partnerami współpracującymi są: Biblioteka Narodowa, Forum Ekonomiczne, miasto Sopot. Partnerami nagrody są: Instytut Literacki Fundacji Kultury Paryskiej, Ośrodek Karta, Studium Europy Wschodniej UW. Podczas uroczystości wręczenia nagród im. Jerzego Giedroycia wystąpił duet skrzypcowy: Leon Marut Karolina Wiśniewska, uczniowie prof. Michała Pepola.

Laureaci Nagrody

Przypomnijmy, że pierwszym laureatem nagrody był prof. Jerzy Kłoczowski, twórca Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie. Nagrodzeni zostali też: Zbigniew Gluza i Ośrodek Karta (2002), Andrzej Przewoźnik (2003), Marek Karp i Ośrodek Studiów Wschodnich (2004), Natalia Gorbaniewska (2005), Jerzy Pomianowski (2006), Bohdan Osadczuk (2007), Krzysztof Czyżewski (2008), Zygmunt Berdychowski (2009), Agnieszka Romaszewska-Guzy (2010), Tomasz Pietrasiewicz (2011), Andrzej Nowak oraz Timothy Snyder (2012), Jan Malicki (2013), Paweł Kowal (2014), Tomas Venclova i Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego (2015), Bogumiła Berdychowska i Myroslav Marynovych (2016), Andrzej Sulima Kamiński i Leon Tarasewicz (2017) oraz Adolf Juzwenko (2018), prof. Jacek Majchrowski oraz Mykoła Kniażycki (2019), Andrej Chadanowicz (2020). W poprzednim roku laureatami nagrody zostali represjonowani przez reżim Łukaszenki Andżelika Borys, przewodnicząca Związku Polaków na Białorusi, i dziennikarz Andrzej Poczobut, członek Związku Polaków na Białorusi.