Turnau: Ludziom brakuje empatii

Rz: Ci, którzy nie uczyli się łaciny, nie wiedzą, że tytułowe rzymskie „L" nawiązuje do pana pięćdziesiątych urodzin, ale zauważą, że trzypłytowy album przynosi więcej niż pięćdziesiąt nagrań.

Grzegorz Turnau: Cały ten zestaw jest dziełem przypadku, a złożyły się nań utwory, które stanowią fragmenty różnych cyklów, jednak nie były dotąd publikowane. Kilka piosenek do wierszy Szymborskiej, Iwaszkiewicza, Staffa, Leca nagrałem na prośbę Teresy Kotlarczyk do telewizyjnego programu poetyckiego. Zdaję sobie sprawę, że dziś mówienie o takich programach brzmi jak żart! Jedyna piosenka, która pojawia się w formie zmodernizowanej, bo wersja sprzed 22 lat została ożywiona nowymi instrumentami, to „Koszula". Wyraża mój ontologiczny niepokój. Twórca „Koszuli", krakowski poeta Tadeusz Śliwiak, którego poznałem, jest dla mnie ważny. Jest przecież autorem „Ta nasza młodość", hymnu środowiska „Piwnicy pod Baranami", z jakim byłem związany.

Czyje tomiki teraz pan czyta, być może z myślą o nowej płycie?

Od dawna chodzi za mną Robert Frost w tłumaczeniu Stanisława Barańczaka, ale jest we Froście mroczna tajemnica, której nie jestem jeszcze w stanie wyrazić muzycznie. Odświeżyłem sobie ostatnio poezję Jana Rostworowskiego, do której miałem wielką słabość, a na płycie śpiewam jego „Lunaparki". Jednak na bieżąco czytam prozę, nie współczesną, tylko Josepha Rotha, czyli siedzę w klimatach C.K.

Pana Kraków pięknieje, ale kojarzy się też z bitwą o Stary Teatr i angielskimi turystami. Podoba się to panu?

Gdy nie wiem, co odpowiedzieć, cytuję zawsze rysunek Andrzeja Mleczki. Na jednym z nich idzie facet przez osiedle zalane wodą i stwierdza: „Pęknie rura i już mówią, że Kraków to Wenecja północy". Kraków stał się Wenecją północy w tym sensie, że przemysł turystyczny wyludnił Stare Miasto. Ale lubię Kraków – jest zadbany i odrestaurowany, świetnie działa komunikacja. A jeśli chodzi o Stary Teatr, znam dobrze jego historię, bo zacząłem śpiewać w „Dziadach" Swinarskiego i pamiętam, że każda zmiana dyrekcji wywoływała awanturę. Nowy dyrektor Marek Mikos jest mi znany jako recenzent „Gazety" sprzed lat, ale nie miałem pojęcia, że dojdzie do sytuacji żenującej chyba również dla niego. Mam wrażenie, że dłużej klasztora niż przeora. Stary Teatr sobie poradzi.

W aurze C.K. utrzymane są dwie piosenki śpiewane z Andrzejem Sikorowskim – „Nad kanałem Dunaju" o Wiedniu Franciszka Józefa i „To jest możliwe tylko tutaj" o Krakowie.

Od 19 lat gram z Andrzejem program „Pasjans dla dwóch". Dzieli nas 18 lat, ale więcej łączy. Pochodzimy z rodzin związanych z Krakowem, które się znały. Ojciec Andrzeja był kolegą mojego dziadka z redakcji „Dziennika Polskiego". Połączył nas też wspólny stosunek do coraz bardziej otaczającej rzeczywistości. Sam sobie zadaję pytanie, dlaczego nie śpiewaliśmy dotąd „Nad kanałem Dunaju". Może będzie okazja. Piosenka jest oparta na wierszu Leca o strasznych czasach i rymuje się z moimi lekturami Rotha, który po I wojnie światowej pisał o dekonstrukcji świata, w jakim się wychował. Obawy związane z zanikiem ładu mi też są coraz bliższe. Zbyt duże jest dziś przyzwolenie na brutalność języka, co może przerodzić się w akty brutalności fizycznej. Ludziom zaczyna brakować empatii, a przecież wszyscy jedziemy na tym samym wózku. Nikt nie jest bardziej „mojszy" lub „twojszy", jak mówi się w „Dniu świra".

O tym jest najnowsza piosenka na płycie, „Kolęda dla tęczowego Boga" śpiewana z Magdą Umer.

To jest piosenka do szpiku ekumeniczna, podważającą sens myślenia o wyższości jednej z religii. Ludzie są równi bez względu na to, w kogo wierzą i czy urodzili się w Aleppo, w Łodzi czy na łodzi w drodze do brzegów Europy. Każdy z nich może być jak rodzący się Bóg – Jezus, dla którego zabrakło miejsca w gospodzie. A na płycie są też napisane z Michałem Zabłockim piosenki pochodzące z telewizyjnego cyklu związanego z „Dekalogiem" Kieślowskiego. Do „Kolędy dla tęczowego Boga" pasuje szczególnie fraza „Ciesz się, że żyjesz i daj żyć innym/ Powiedział bóg do boga, przed nami długa droga". Tęczy, oczywiście, się czepiano. Dlatego szanownym katolikom, którym w głowie tylko LGBT, chciałem przypomnieć, że tęcza w Biblii jest symbolem nadziei, który Noe zobaczył po potopie.

Jest na płycie wspaniały duet ze Zbigniewem Wodeckim.