Sprawa Zakajewa ostatecznie umorzona

W grudniu zeszłego roku Sąd Okręgowy w Warszawie sprawę ekstradycji umorzył z powodu nieobecności Zakajewa w Polsce. Obrona złożyła odwołanie, bo chciała, aby polski sąd uznał prawną niedopuszczalność tej ekstradycji. Zakajew nie otrzymał jednak polskiej wizy i nie mógł przybyć na posiedzenie w SA.

SA uznał, że zarzuty podniesione przez obronę Zakajewa odnośnie nieprawidłowości umorzenia sprawy ekstradycji są nietrafne, zaś użyte na ich poparcie argumenty bezzasadne. Postanowienie SA jest prawomocne.

- Skarżący, prezentując własny, dowolny pogląd na istotę instytucji ekstradycji, w sposób intencjonalny abstrahuje od niepodważalnych zasad i standardów stanowiących kanon prawa ekstradycyjnego - mówił sędzia Paweł Rysiński. Według sądu II instancji decyzja podjęta przez SO była prawidłowa, a obecność osoby ściganej w kraju, który rozpatruje wniosek o wydanie, jest wymogiem międzynarodowego prawa ekstradycyjnego.

- Zasada terytorialności wymaga, aby osoba ścigana znajdowała się na terenie państwa wezwanego, to warunek sine qua non - uzasadniał Rysiński. Dodał, że gdyby zasada terytorialności nie stanowiła koniecznego warunku w takich sprawach "państwo wzywające mogłoby wystąpić z wnioskiem do dowolnie wybranego państwa trzeciego, a w skrajnie absurdalnym przypadku do wszystkich państw - stron Europejskiej Konwencji o Ekstradycji.

Rysiński wskazał także, że przedmiotem takiego postępowania nie jest, w razie odmowy wydania ściganego, uzyskanie swoistego "azylu ekstradycyjnego". W sprawie ekstradycji sądy nie orzekały o winie lub niewinności Zakajewa, ale o tym, czy wydanie go Rosji było dopuszczalne prawnie.

Reprezentujący Zakajewa mec. Radosław Baszuk powiedział dziennikarzom po wysłuchaniu postanowienia, że nie zmienił swego zdania. - Z jednej strony, sąd stwierdza, że dla prawidłowego toku postępowania niezbędne jest, aby Zakajew przebywał w Polsce, z drugiej strony, władza wykonawcza odmawia prawa wjazdu. Oceńcie państwo sami schizofreniczność tej sytuacji - powiedział mecenas.

- Będziemy wprawdzie rozważać kwestię wzruszenia prawomocnego postanowienia, ale te możliwości są bardzo ograniczone - zaznaczył Baszuk. Zgodnie z Kodeksem postępowania karnego w takim przypadku kasacje mogą wnieść jedynie prokurator generalny bądź Rzecznik Praw Obywatelskich.

Obecny na ogłoszeniu decyzji SA konsul honorowy Czeczenii Adam Borowski powiedział dziennikarzom, że w Polsce zabrakło odwagi powiedzieć Rosji: "nie dostaniecie Zakajewa, bo jesteście państwem niepraworządnym".

Rosyjska prokuratura stawia Zakajewowi dziewięć zarzutów, które miał popełnić w "bandach zbrojnych" w Czeczenii w latach 1991-2000, m.in.: zabójstw, próby oderwania części terytorium i działalności w zbrojnym gangu. Baszuk wskazywał już wcześniej, że są to te same zarzuty, których nie uznały w 2002 r. sądy w Kopenhadze i Londynie, odmawiając wtedy wydania Zakajewa Rosji.

Zakajew został zatrzymany 17 września zeszłego roku przez policję w Warszawie. Prokuratura okręgowa wystąpiła wtedy do sądu o aresztowanie go na czas procesu ekstradycyjnego - co uzasadniła wagą rosyjskich zarzutów. Jeszcze tego samego dnia Sąd Okręgowy w Warszawie odmówił aresztu, powołując się m.in. na fakt, że Zakajew dostał azyl w Wlk. Brytanii. Po zwolnieniu Zakajew wyjechał do tego kraju. Jego adwokat złożył pismo w prokuraturze, że stawi się on na każde wezwanie. W październiku sąd apelacyjny umorzył sprawę aresztu z powodów formalnych.

W listopadzie ub.r. prokuratura wysłała sądowi wniosek strony rosyjskiej o ekstradycję, wraz z własnym stanowiskiem, w którym wnosiła o wydanie postanowienia o jej dopuszczalności. 23 grudnia Sąd Okręgowy w Warszawie umorzył postępowanie o ekstradycję; powodem decyzji było to, że Zakajewa nie ma w Polsce. Jego obrońca wyjaśniał, że jedynym powodem nieobecności Zakajewa na posiedzeniu było niewydanie mu dotychczas przez władze Wlk. Brytanii nowego tzw. dokumentu podróży.