Horror w szkołach

Stan bezpieczeństwa w szkołach jest zatrważający. Uczniowie, jak w gangsterskim świecie, wymuszają od młodszych kolegów pieniądze, telefony komórkowe. W razie sprzeciwu grożą pobiciem, a nawet biją.

Z policyjnych statystyk, do których dotarła "Rz", wynika, że przestępstw w szkołach przybywa, a sprawcy są coraz młodsi i bardziej brutalni. - Coraz niższy jest wiek sprawców i coraz większa liczba przestępstw dokonywanych z dużą dozą agresji - przyznaje Grażyna Puchalska z KG Policji. - Przestępstw, zwłaszcza z użyciem przemocy, dopuszcza się więcej dziewczyn.

W szkołach podstawowych i gimnazjach (gdzie uczy się ok. 3,4 mln uczniów) w 2011 r. doszło do 28 tys. przestępstw, czyli blisko dwa tysiące więcej niż rok wcześniej.

Największy skok dotyczy wymuszeń i rozbojów. O ile w 2009 r. było ich 3,9 tys., to w ubiegłym już 7,5 tys. To oznacza, że rozbojów było o 93 proc. więcej niż dwa lata temu.

Przykłady można mnożyć. W szkole podstawowej w Lipnie (woj. kujawsko-pomorskie) 15-latka żądała pieniędzy od młodszych dzieci, strasząc je bratem, który siedzi w więzieniu. Groziła, że pobije ich, gdy nie zapłacą. Dwaj 14-latkowie z gimnazjum w Warszawie zabierali dzieciom gotówkę, kanapki i słodycze. Jednemu z chłopców wyznaczyli termin spłaty.

16-latka z gimnazjum pod Pabianicami (woj. łódzkie) wysyłała koleżankom esemesy z żądaniem pieniędzy i zaczepiała je na przerwach. Zastraszane 14- i 15-latki płaciły. Nieletnia przestępczyni miała na koncie ok. 100 takich wymuszeń.

- To nie była dziewczyna z patologicznej rodziny. Dostawała kieszonkowe, ale uważała, że za małe - mówi "Rz" Joanna Szczęsna, rzecznik policji w Pabianicach. - Takich spraw przybywa. Od dzieci są wymuszane kwoty od 2 do 10 zł.

Proceder trwa często miesiącami, bo nastolatki długo ukrywają problem.

- Jako społeczeństwo uznaliśmy dzieci za osoby dorosłe. Efekt jest taki, że zachowują się one jak dorośli. Obserwują ich świat, biorą z niego, co chcą - mówi prof. Mariusz Jędrzejko, socjolog z SGGW, specjalista terapii uzależnień.

Joanna, nauczycielka niemieckiego w gimnazjum w woj. kujawsko-pomorskim, przyznaje, że coraz trudniej zapanować nad uczniami. - W gimnazjum zgrupowano młodzież w najtrudniejszym wieku. Czują się bezkarni, bo i tak do 18. roku życia mają obowiązek szkolny i placówka musi ich tolerować - mówi. - Najgorzej jest w dużych szkołach. Tam nauczyciele są zastraszani przez uczniów. Potrafią zarysować lakier w aucie czy obrzucić dom jajkami.

W podstawówkach i gimnazjach więcej było też przestępstw narkotykowych - 669 w zeszłym roku, podczas gdy w 2010 r. 520. - Chodzi o przypadki, gdy uczeń posiadał lub rozprowadzał narkotyki - mówi stołeczny policjant zajmujący się zwalczaniem przestępczości narkotykowej.

Dlaczego mimo pogadanek i przepędzenia dilerów sprzed szkół, liczba tych przestępstw rośnie? - Nie wystarczy łapać dilerów, trzeba wciąż ostrzegać przed narkotykami, zamiast robić młodym zamęt w głowach i mówić, że marihuana nie szkodzi - mówi policjant.

Szkolne korytarze, szatnie i boiska w gimnazjach i podstawówkach w 2011 r. były miejscem ponad 1,5 tys, bójek. - Jeśli dochodzi do bójki, to zwykle jest to ostatni, widoczny sygnał, że w szkole dzieje się coś złego - uważa insp. Puchalska.

- Agresją są przesycone gry komputerowe. Dzieci nie wiedzą, że przemoc jest zła, więc zamiast powiedzieć koledze "nie dokuczaj mi", od razu biją - mówi Jędrzejko.

Tylko nieznacznie zwiększyła się liczba kradzieży - w 2011 r. było ich 2,6 tys. Ale dane policji nie obejmują spraw, gdzie straty są poniżej 250 zł, a takich drobnych kradzieży jest najwięcej.

Analizując przestępczość w szkołach, można wskazać jeden rok - 2007 - gdy było ich mniej. Rok wcześniej Roman Giertych, ówczesny minister edukacji, wprowadził program "Zero tolerancji dla przemocy w szkole".

- Niestety, pani minister Hall z niego zrezygnowała i ze względów politycznych zaczęła budować program edukacyjny na odwrotności tego, co ja robiłem. I mamy skutki - podkreśla w rozmowie z "Rz" Giertych. - Jeśli chodzi o politykę "stop przemocy w szkołach" rząd Donalda Tuska zanotował spektakularną klęskę.

Giertych uważa, że jedynym sposobem, by ukrócić to zjawisko, jest powrót do programu "Zero tolerancji". - Trzeba odejść od banialuk psychologiczno-pedagogicznych głoszonych przez resort edukacji i opinii, że zwalczy się przestępczość w szkołach rozmowami pedagogów z uczniami. Agnieszka Niewińska

Mniej gwałtów

Ponad 101 tysięcy czynów przestępczych dopuściło się blisko 50 tysięcy nieletnich w 2011 roku - wynika ze statystyk Komendy Głównej Policji.

Szkoły podstawowe i gimnazja były w ubiegłym roku miejscem popełnienia 28 tysięcy przestępstw, a szkoły średnie i zawodowe (uczy się w nich ok. 1,4 mln osób) - 2486, tj. o 443 mniej niż w 2010 roku.