Mroczniejsza strona Sojuza

Kilka dni temu straż pożarna otrzymała zawiadomienie, że 40 km od miasta Żezkazgan w Kazachstanie płonie step. Pożar został ugaszony jeszcze tego samego dnia, czyli 14 czerwca. Znaleziono dwóch ciężko poparzonych mężczyzn. Nazajutrz rosyjska Federalna Agencja Kosmiczna Roskosmos podała oficjalny komunikat, że jeden z rannych Kazachów zmarł. Okazało się, że obaj mężczyźni pracowali dla firmy NPO Maszinostrojenie i znaleźli się tam nieprzypadkowo. Ich zadaniem było usunięcie odłamków rakiety kosmicznej. O tej porze roku w tym regionie Kazachstanu panują wysokie temperatury. To był najgorszy moment na zetknięcie suchej trawy z rozżarzonymi odłamkami rakiety. Ciężarówka, którą prowadził jednej z pracowników, zajęła się na skutek silnego powiewu gorącego wiatru. Mężczyzna nie zdołał uciec.

Ale akcja wyniesienia na orbitę kapsuły zaopatrzeniowej Progress MS-06 została uznana za udaną. 16 czerwca statek dotarł do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Kapsuły transportowe Progress służą do zaopatrywania stacji trzy–cztery razy w roku. Dostarczają przebywającym na orbicie kosmonautom żywność, wodę, ubrania, środki higieny osobistej, sprzęt, nowe materiały do eksperymentów, paliwo do manewrów orbitalnych oraz gaz do utrzymywania sztucznej atmosfery.

Progress ma też automatyczny system dokowania. Zacumowany statek czeka na przybycie swojego następcy. Wypełniony zostaje odpadkami ze stacji i sprowadzony z orbity. Następnie ulega kontrolowanemu zniszczeniu w górnych warstwach atmosfery.

Długoterminowy pobyt kosmonautów na orbicie wymaga dużej ilości zaopatrzenia, którego nie sposób przechować na stacji. Jeden kosmonauta potrzebuje około 30 kg zaopatrzenia dziennie, czyli 5,4 tony na pół roku. Progress MS-06 po zacumowaniu do modułu Zwiezda dostarczył 2,5 tony świeżego ładunku. Zabrał również cztery satelity standardu CubeSat, które zostaną wypuszczone podczas rosyjskiego letniego spaceru kosmicznego. Kapsuła ma czekać na Progress MS-07 do grudnia tego roku.

Obecnie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej znajduje się trójka astronautów i do niedawa byli zajęci innymi bezzałogowymi statkami – uwalnianiem kapsuły Cygnus, by przyjąć konkurencyjnego dla niej Dragona.

Progress MS-06 to 35 rakieta, którą w tym roku wysłano w kosmos. Siedem z nich wystrzelili Rosjanie. USA ma na koncie nieco więcej, bo aż 11.

Radziecka cena podboju kosmosu

Kazach, który zginął, i jego ciężko ranny kolega nie są jedynymi ofiarami rozwoju przemysłu kosmicznego. Władze ZSRR przez ponad ćwierć wieku ukrywały dramat, jaki rozegrał się na kosmodromie Bajkonur 24 października 1960 r. Potężna eksplozja pozbawiła życia 126 osób. Nie jest to jednak dokładna liczba. Niektóre szacunki mówią nawet o 200 ofiarach.

Wszystko przez pośpiech i ambicje. „Do odpalenia musi dojść przed rocznicą rewolucji październikowej" – naciskał Nikita Chruszczow. To ZSRR rozpoczęło erę podboju kosmosu i należało tę przewagę utrzymać.

Rakieta międzykontynentalna R-16, znana też jako SS-7, była daleka od ideału. Pod wpływem paliwa jej zbiorniki zaczęły korodować i rozszczelniać się, co spowodowało wyciek łatwopalnej substancji. Centrala to zbagatelizowała. Gdy paliwo zapłonęło, co było tylko kwestią czasu, Bajkonur zmienił się w piekło na ziemi. Wybuch był widoczny z odległości 50 km. Jedni ginęli w płomieniach, inni od trujących oparów.

Wyścig za wszelką cenę

Radziecki kosmonauta Władimir Komarow był członkiem pierwszej wieloosobowej załogi w kosmosie. Władze ZSRR tak bardzo gonił czas, że wystrzelono kosmonautów bez skafandrów. W 1967 r. Komarow został pierwszym człowiekiem, który zginął podczas lotu w kabinie statku Sojuz 1. Jurij Gagarin ostrzegał: „Rakieta ma wiele usterek, które należy usunąć!". Naciskał, bo odnaleziono ich ponad 200. Breżniew był nieustępliwy i nie wyraził zgody na zwłokę w starcie. Dlatego 23 kwietnia 1967 r. statek z Komarowem na pokładzie wystartował, choć nie powinno było do tego dojść.