Czy za lot odwołany przez strajk należy się odszkodowanie? Jest wyrok NSA

Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wydał bardzo ważny wyrok dla pasażerów, którym odwołany lub opóźniony lot zrujnował wyczekiwany urlop czy pokrzyżował plany biznesowe. Niestety, wynika z niego jasno, że gdy podróż nie dochodzi do skutku przez strajk, nie ma co liczyć na odszkodowanie od przewoźnika. 

Czy za lot odwołany przez strajk należy się odszkodowanie?

Sprawa dotyczyła mężczyzny, który wykupił bilet na przelot ze Szczecina do Warszawy. Podróż nie doszła jednak do skutku. Pasażer na mniej więcej sześć godzin przed planowanym wylotem, późnym wieczorem, został poinformowany o odwołaniu lotu. W tej sytuacji zdecydował się na odstąpienie od umowy przewozu i otrzymał pełny zwrot niewykorzystanego biletu. Mężczyzna poszedł jednak za ciosem. Wniósł skargę na linię lotniczą, w której domagał się wypłaty dodatkowo 250 euro na podstawie unijnego rozporządzenia WE nr 261/2004, który reguluje wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład, odwołania lub dużego opóźnienia lotów.

Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC) zajął się jego sprawą, ale naruszenia unijnych regulacji się nie dopatrzył. Z ustaleń urzędników wynikało, że lot nie odbył się z powodu strajku części personelu pokładowego oraz załogi kokpitowej. Przewoźnik tłumaczył, że protest ten był nielegalny i były to okoliczności od niego niezależne, a pasażer został skutecznie poinformowany o odwołaniu rejsu. Co więcej, dostał też pełny zwrot poniesionych kosztów.

Czytaj więcej

Konsumenci

Co zrobić by uzyskać odszkodowanie za opóźniony lot

Aby uzyskać odszkodowanie za opóźniony lot, nie wystarczy przedłożyć jedynie umowy-zgłoszenia ucz...

Wspomniany strajk został zorganizowany przez międzyzwiązkowy komitet strajkowy i trwał ok. dwóch tygodni. Ostatecznie sąd apelacyjny zdecydował, że był on legalny. ULC nie kwestionował co prawda, że zgodnie z przepisami, na jakie powołał się skarżący pasażer odwołanego lotu, może on liczyć na odszkodowanie. Urząd zwrócił jednak uwagę, że przewoźnik nie zawsze jest zobowiązany do wypłaty rekompensaty. Zgodnie art. 5 ust. 3 unijnego rozporządzenia jest z tego zwolniony, jeżeli może dowieść, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć mimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Urzędnicy zauważyli, że strajk jako zdarzenie o charakterze nadzwyczajnej okoliczności, której przewoźnik nie był w stanie uniknąć, został potwierdzony przez sąd. W konsekwencji doszli do przekonania, że w sprawie nie doszło do naruszenia przepisów unijnego rozporządzenia w stosunku do pasażera, gdyż zaszła nadzwyczajna okoliczność uzasadniająca odwołanie lotu. Prezes ULC nie dopatrzył się też innych naruszeń tej regulacji. Pasażer dostał bowiem zwrot pełnej kwoty niewykorzystanego biletu, nie oczekiwał on też na alternatywne połączenie na lotnisku.

Kiedy należy się odszkodowanie za odwołany czy opóźniony lot?

Pechowy pasażer nie dał za wygraną. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Warszawie przekonywał, że przewoźnik nie zaproponował mu alternatywnego połączenia, a w treści SMS-a, który otrzymał późnym wieczorem, nie podano przyczyny odwołania lotu. Skarżący podkreślał też, że strajk nie rozpoczął się w przeddzień wylotu, lecz ponad tydzień od planowanej daty podróży. Dlatego w jego ocenie przewoźnik miał dużo czasu, aby zawiadomić go o odwołaniu lotu i powinien wypłacić mu 250 euro odszkodowania. Zwłaszcza że linia lotnicza nie odwołała wszystkich połączeń, zatem mogła rozsądnie ograniczyć zaplanowane rejsy. 

Zielonego światła dla odszkodowań za loty odwołane z powodu strajku najpierw nie dał warszawski WSA. Ostatecznie racji skarżącemu nie przyznał także NSA. Zauważył, że w świetle rozporządzenia nr 261/2004, podobnie jak w konwencji montrealskiej, zobowiązania przewoźników powinny być ograniczone lub ich odpowiedzialność wyłączona w przypadku, gdy zdarzenie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć mimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. 

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Ile czasu na walkę o odszkodowanie od linii lotniczych

Za opóźniony lub odwołany z winy linii lotniczych lot pasażerom przysługuje odszkodowanie. Ale pr...

I jak przypomniał NSA, okoliczności te mogą w szczególności zaistnieć w przypadku destabilizacji politycznej, warunków meteorologicznych uniemożliwiających dany lot, zagrożenia bezpieczeństwa, nieoczekiwanych wad mogących wpłynąć na bezpieczeństwo lotu, a także strajków mających wpływ na działalność przewoźnika. 

NSA podkreślił, że w spornym przypadku strajk pilotów i stewardes został zorganizowany przez międzyzwiązkowy komitet strajkowy. Zatem został zorganizowany przez związek zawodowy zrzeszający pracowników przewoźnika lotniczego, nie zaś przez niego samego (i nie przez jego pracowników). W konsekwencji w ocenie sądu nie można uznać go za zdarzenie wewnętrzne, na które przewoźnik miał wpływ i któremu mógł skutecznie zapobiec. Nie można także przyjąć, że ryzyko negatywnych konsekwencji tego strajku obciąża przewoźnika w ramach tzw. ryzyka pracodawcy. Wyrok jest prawomocny.