Poszkodowany przez firmę kurierską bez prawa do ulgi w VAT

Takie stanowisko zajęła Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 17 czerwca 2011 (IPPP3/443-623/11-2/JF).

Jest ono niekorzystne dla sprzedawców działających w Internecie. Dla nich dostawa towaru w opcji „za pobraniem” jest często podstawą prowadzenia działalności gospodarczej. Załóżmy, że Jan Kowalski prowadzi ze sporym sukcesem sprzedaż towarów na Allegro.

80 proc. klientów wybiera opcję „płatność przy odbiorze”. Trzy tygodnie temu firma kurierska zaprzestała przekazywać na konto Jana Kowalskiego należności pobrane na jego rzecz w momencie dostarczenia paczek.

Jeżeli nie jest to chwilowe opóźnienie i należności nie zostaną Janowi Kowalskiemu przekazane, nie będzie mógł odzyskać należnego podatku na podstawie art. 89a i art. 89b ustawy o VAT.

Przepisy te wprowadzają tzw. ulgę na złe długi. Zdaniem fiskusa nie można ich stosować, bo należność została zapłacona przez klientów Jana Kowalskiego, a niesolidność firmy kurierskiej jest bez znaczenia.

Możliwość korekty

Ulga na złe długi pozwala odzyskać VAT w przypadku nieotrzymania należności z faktury. Dzięki temu podatnik finalnie odzyskuje podatek od transakcji, która zakończyła się brakiem płatności, pomimo dostarczenia towaru albo wykonania usługi. Może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w stosunku do wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona.

Aby nabyć prawo do korekty wierzytelność musi wynikać ze sprzedaży towaru bądź usługi na rzecz dłużnika i być potwierdzona fakturą

Korekta jest możliwa również, gdy dłużnik nie zapłacił tylko części wierzytelności (koryguje się wtedy odpowiednią część VAT). Ustawodawca poszedł na rękę przedsiębiorcom, nie wymagając, aby niesolidność kontrahenta została potwierdzona np. ogłoszeniem upadłości.

Zamiast tego wprowadził zasadę, że nieściągalność uważa się za uprawdopodobnioną, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Nie było faktury

Nawet dopełnienie całej procedury skorzystania z ulgi na złe długi – uregulowanej w art. 89a ustawy o VAT – nie pozwala na skorzystanie z niej w przypadku, gdy firma kurierska zatrzymała należność pobraną od klienta po dostarczeniu paczki za pobraniem. W tej sytuacji nie można powiedzieć, że nabywca towaru nie zapłacił należności. W relacji klient/sklep internetowy wszystko zostało uregulowane – faktura wystawiona przez sklep nabywcy została zapłacona.

Fakt niewpłacenia tych pieniędzy na konto sprzedawcy przez niesolidnego pośrednika nie jest przesłanką skorzystania z ulgi na złe długi. Istota tej ulgi polega na tym, że z jednej strony poszkodowany przedsiębiorca odzyskuje VAT należny, z drugiej – niesolidny kontrahent oddaje VAT naliczony urzędowi skarbowemu.

W  razie zatrzymania pobranych pieniędzy przez firmę kurierską nie ma możliwości zadziałania tego mechanizmu w odniesieniu do faktury VAT dokumentującej transakcję między sklepem internetowym a jego klientem. Niesolidność firmy kurierskiej musiałaby zostać udokumentowana fakturą VAT.

Nic nie da zawiadomienie prokuratury

Przekonał się o tym podatnik w sprawie rozpatrywanej przez warszawską Izbę Skarbową. Sprzedawał okucia kaletnicze do galanterii skórzanej i dostarczał je za pośrednictwem firm kurierskich. Należności za wysłane towary, których firma kurierska mu nie przekazała, wyniosły 17 513,25 zł (brutto).

Podatnik twierdził, że tak jak on poszkodowanych firm są dziesiątki i suma należności zatrzymanych przez firmę kurierską wynosi miliony złotych. Dowodzi to pośrednio niewypłacalności tej firmy. Podatnik zawiadomił prokuraturę o zagarnięciu mienia przez firmę kurierską, ta skierowała akt oskarżenia do sądu.

Izba nie znalazła jednak uzasadnienia dla skorzystania przez podatnika z ulgi na złe długi. Prawo do korekty podatku należnego przysługuje podatnikowi w stosunku do istniejącej wierzytelności wynikającej z obrotu gospodarczego wykazanego w deklaracji podatkowej z tytułu sprzedaży na rzecz nabywcy, który nie dokonał zapłaty za otrzymany towar lub usługę.

W ocenianej sytuacji nabywca okuć kaletniczych wywiązał się z obowiązku zapłaty. Dokonał jej za pośrednictwem kuriera.

Nieprzekazanie przez niego otrzymanych pieniędzy nie oznacza powstania wierzytelności dostawcy wobec nabywcy. Mamy tu do czynienia z nową wierzytelnością, w której dłużnikiem staje się kurier. Zmiana dłużnika powoduje, że wierzytelność dostawcy towaru nie jest wierzytelnością wykazaną w deklaracji podatkowej jako obrót opodatkowany, bowiem ten dotyczył stosunku prawnego istniejącego pomiędzy dostawcą a nabywcą i ta wierzytelność została uregulowana. •