Jak złożyć wniosek o interpretację podatkową

Nowość dla przedsiębiorców to możliwość składania wniosków o interpretację w sprawie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (szczegółowo pisaliśmy o tym w artykule "Jak prosić ZUS o wyjaśnienie przepisów składkowych"). Zasady ich wydawania określa ustawa o swobodzie działalności gospodarczej (dalej ustawa o sdg). Jeśli jednak chodzi o podatki, to art. 10a ust. 4 ustawy o sdg odsyła do przepisów ordynacji podatkowej. Natomiast nowelizacja ustawy o sdg wprowadziła w ordynacji podatkowej tylko jedną zmianę: zmniejszyła kwotę opłaty od wniosku o wydanie interpretacji z 75 na 40 zł (art. 14f § 1 ordynacji podatkowej).

Interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są przez ministra finansów, ale upoważnił do tego dyrektorów czterech izb skarbowych: w Bydgoszczy, Katowicach, Poznaniu i Warszawie. Wnioski składane w zależności od siedziby lub miejsca zamieszkania wnioskodawcy należy kierować, zgodnie ze wskazaniami formularza ORD-IN, do biur Krajowej Informacji Podatkowej odpowiednio w Toruniu, Bielsku-Białej, Lesznie i Płocku:

- Izba Skarbowa w Bydgoszczy, biuro KIP w Toruniu, ul. św. Jakuba 20, 87-100 Toruń,

- Izba Skarbowa w Katowicach, biuro KIP w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała,

- Izba Skarbowa w Poznaniu, biuro KIP w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno,

- Izba Skarbowa w Warszawie, biuro KIP w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Błędne zaadresowanie wniosku nie spowoduje co prawda jego odrzucenia; organ, który go otrzymał, powinien niezwłocznie przekazać wniosek właściwemu, informując o tym wnioskodawcę. Będzie to miało jednak wpływ na termin rozpatrzenia zapytania, który zaczyna biec od dnia otrzymania wniosku przez organ właściwy (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 8 marca 2007 r., III SA/Wa 4233/06).

Wniosek należy sporządzić na formularzu ORD-IN. Może być też potrzebny załącznik ORD-IN/A przeznaczony do uzupełnienia informacji, które nie mieszczą się w formularzu głównym. We wniosku trzeba wskazać m.in.

- czy pytamy o stan faktyczny, czy też zdarzenie przyszłe,

- liczbę tych stanów lub zdarzeń,

- podatek (podatki), którego sprawa dotyczy,

- konkretne przepisy ustaw podatkowych, których ma dotyczyć interpretacja.

Pominięcie obowiązkowych pól formularza to brak formalny wniosku, do którego usunięcia wezwie wnioskodawcę organ podatkowy.

Wnioskodawca musi wyczerpująco przedstawić stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe, o które pyta, oraz zaprezentować własne stanowisko w sprawie. Spełnienie tych przesłanek warunkuje rozpatrzenie wniosku.

Jak wskazano w orzecznictwie, „wyczerpujący to przedstawiający jakieś zagadnienie wszechstronnie, dogłębnie, szczegółowo; gruntowny, dokładny, a zatem w taki sposób, by wnioskodawca mógł zająć stanowisko w stosunku do prezentowanego stanu rzeczy, zaś organ podatkowy na tej podstawie udzielić jednoznacznej odpowiedzi” (wyrok WSA w Szczecinie z 4 lipca 2007 r., I SA/Sz 906/06). Sąd wskazał ponadto, że ponieważ każdy wniosek, przed rozpatrzeniem, jest badany pod kątem spełniania wymogów formalnych, to „pomyślne przejście wyżej opisanej procedury skutkuje obowiązkiem organu merytorycznego ustosunkowania się do wniosku” (wyrok został wydany w poprzednim stanie prawnym, jednak jest nadal aktualny).

Jednak wymóg wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego nie oznacza konieczności udowodnienia przez wnioskodawcę faktów, na które się powołuje.

Postępowanie interpretacyjne jest bowiem postępowaniem autonomicznym w stosunku do podatkowego, a „organ interpretacyjny nie jest uprawniony do dokonywania samodzielnych ustaleń faktycznych ponad to, co podała strona, jeżeli informacje wnioskodawcy są wystarczające do zajęcia stanowiska. Nie jest również uprawniony do wykraczania poza zakres zadanego pytania” (wyrok WSA w Gliwicach z 21 maja 2007 r., I SA/Gl 90/ 2007).

Sytuacja opisana we wniosku powinna jednak zgadzać się ze stanem rzeczywistym co do wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia elementów. Jeśli bowiem okaże się, że stan rzeczywisty istotnie różni się od przedstawionego we wniosku, podatnik może się spotkać z odmową przyznania ochrony przewidzianej w ordynacji podatkowej.

Kolejnym niezbędnym elementem wniosku jest oświadczenie, że opisane elementy stanu faktycznego w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. Oświadczenie to jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Jego złożenie następuje poprzez podpisanie formularza ORD-IN. W razie złożenia fałszywego oświadczenia interpretacja nie wywołuje skutków prawnych, a wnioskodawca podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.

We wniosku o interpretację możemy zapytać zarówno o zdarzenia przeszłe, jak i przyszłe. Ale różny jest zakres ochrony pytającego. Podatnik, który dostanie korzystną interpretację, nie musi się przejmować odsetkami za zwłokę i odpowiedzialnością karną skarbową w wypadku ewentualnej późniejszej decyzji wymiarowej fiskusa. Jeśli otrzymał odpowiedź jeszcze przed zdarzeniem, o które pyta, nie zapłaci też podatku. Inaczej będzie, gdy chodzi o zdarzenia, które wywołają skutki podatkowe przed wydaniem interpretacji. Nie grozi nam kara i odsetki, ale trzeba będzie zapłacić podatek wynikający z decyzji urzędu.

-wp

Zdaniem ministra finansów wysokość opłaty za interpretację zależy od ilości aktów prawnych, które trzeba ocenić. Z przepisów tak nie wynika

Art. 14f ordynacji podatkowej mówi, że opłata od wniosku o interpretację wynosi 40 zł (do 20 września br. 75 zł). Jak liczyć opłatę w razie wystąpienia w jednym wniosku odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych? Pobiera się ją od każdego przedstawionego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Wydawać by się mogło, że przepis ten jest jasny, jednak nic bardziej mylnego. Przede wszystkim samo określenie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego nie jest nigdzie zdefiniowane, a nietrudno sobie wyobrazić sytuację, w której takie stany lub zdarzenia mogą się zazębiać. Niezależnie od tego Ministerstwo Finansów uważa, że opłata jest należna nie tyle od każdego stanu faktycznego, ile od każdego aktu prawnego, o którego interpretację pyta wnioskodawca. Ministerstwo uzasadnia swoje stanowisko tym, że wnioski dotyczące więcej niż jednej ustawy są kierowane do różnych komórek kompetencyjnych w ramach danego biura KIP.

W efekcie pytanie o skutki podatkowe tego samego stanu faktycznego na gruncie np. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i ustawy o VAT traktowane jest jak pytanie o dwa stany faktyczne i podlega dwukrotnej opłacie.

Takie stanowisko, mające niewiele wspólnego z brzmieniem art. 14f ordynacji podatkowej, zostało przez Ministerstwo Finansów potwierdzone dwukrotnie w odpowiedziach (z 17 września 2007 r. oraz 2 lipca 2008 r.) na interpelacje poselskie.

Ale to jeszcze nie koniec problemów. Ze względu na to, że nieuiszczenie w terminie opłaty od wniosku prowadzi do pozostawienia go bez rozpatrzenia (bez wzywania do usunięcia tego braku), wielu podatników z ostrożności przelewa opłatę w wysokości iloczynu kwoty 75 zł i liczby pytań zadanych w odniesieniu do tego samego stanu faktycznego. W konsekwencji, zadając na gruncie tego samego stanu faktycznego trzy pytania dotyczące podatku VAT i jedno pytanie dotyczące podatku akcyzowego, wnioskodawca zamiast 75 zł płaci 300 zł (po 20 września br. zamiast 40 zł będzie to 160 zł). Trudno natomiast odzyskać te pieniądze, ponieważ brak jest procedury zwrotu nadpłaconej opłaty.

Tak więc zmniejszenie kwoty opłaty z 75 do 40 zł przy braku ustawowego rozstrzygnięcia, co należy uważać za odrębny stan faktyczny lub odrębne zdarzenie przyszłe, jest zmianą jedynie kosmetyczną, gdyż nie będzie dopóty prowadzić do efektywnego zmniejszenia kosztów uzyskania interpretacji, dopóki opłata ta będzie bezprawnie zwielokrotniana.

Jeśli fiskus nie zdąży w ciągu trzech miesięcy odpowiedzieć na pytanie, przyjmuje się, że prawidłowe jest stanowisko podatnika

Jak liczyć ten termin? Z art. 14d ordynacji podatkowej wynika, że od dnia otrzymania wniosku. Decyduje więc data wpływu pisma do danego biura KIP. Bardziej kontrowersyjne jest oznaczenie daty końcowej trzymiesięcznego terminu. Kwestia ta w orzecznictwie (dotyczącym stanu prawnego sprzed 1 lipca 2007 r., ale nadal aktualnym) rozstrzygana była w dość różnorodny sposób.

WSA w Warszawie w wyroku z 9 maja 2007 r. (III SA/Wa 4204/06)

wskazał, że „do udzielenia interpretacji niezbędne jest (…) doręczenie wnioskodawcy postanowienia”. W opinii sądu „oczywistym jest, że do udzielenia interpretacji nie może dojść poprzez samo wydanie postanowienia, rozumiane jako jego sporządzenie i podpisanie”. Podobnie stwierdzono w

wyroku z 18 maja 2008 r. (III SA/Wa 257/07)

: „zachowanie terminu do rozpoznania wniosku o udzielenie interpretacji oznacza, że w ciągu trzech lub w razie przedłużenia tego terminu czterech miesięcy od daty złożenia wniosku organowi podatkowemu postanowienie interpretacyjne powinno być nie tylko wydane, ale i doręczone”.

Inną koncepcję przedstawił WSA w Białymstoku w wyroku z 10 października 2007 r. (I SA/Bk 364/07). Jego zdaniem z pojęciem wydania postanowienia „musi iść w parze nie tylko element »imiennie oznaczonego adresata«, lecz także potwierdzony z datą fakt fizycznego »wyekspediowania« pisemnego postanowienia. Zatem gdy organ podatkowy zdecyduje się skierować postanowienie do podatnika, wykorzystując do tego celu pocztę, to momentem wydania tego postanowienia będzie chwila jego przyjęcia »do dalszego przesłania« przez uprawnioną osobę wymienionej instytucji. Jeżeli natomiast postanowienie ma być doręczone przez pracownika organu podatkowego, to momentem wydania postanowienia będzie chwila jego przyjęcia »do dalszego przesłania« przez pracownika tegoż organu podatkowego”.

Odmienne rozstrzygnięcie przyniósł wyrok NSA z 14 września 2007 r. (II FSK 700/07). Sąd uznał, że: „przepisy, które obligują organ podatkowy do wydania postanowienia interpretacyjnego w określonym terminie, dotyczą »wydania« rozumianego jako sporządzenie i podpisanie. Organ podatkowy nie uchybia terminowi do wydania postanowienia interpretacyjnego, jeżeli sporządzenie i podpisanie postanowienia następuje przed upływem terminu, a jedynie doręczenie postanowienia podatnikowi następuje po upływie terminu”.

Zatem w opinii sądu decydujący jest jednak termin podpisania interpretacji przez właściwy organ.

Interpretacja przepisów prawa podatkowego zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy oraz uzasadnienie prawne. Od jego sporządzenia fiskus może odstąpić jedynie w sytuacji, gdy uznaje w całości za prawidłowe stanowisko podatnika. W razie uznania stanowiska wnioskodawcy za błędne, organ nie może ograniczyć się jedynie do samego stwierdzenia jego nieprawidłowości, lecz powinien przedstawić interpretację przepisów będących przedmiotem zapytania, którą uznaje za właściwą.

Ponadto interpretacja musi zawierać pouczenie o prawie wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Ordynacja podatkowa nie wskazuje co prawda odpowiedniego zastosowania art. 214 do interpretacji podatkowych, należy jednak przyjąć, że również w tym wypadku błędne pouczenie co do drogi odwoławczej, jak również jego brak nie powinny szkodzić podatnikowi.

Jeżeli fiskus nie udzieli interpretacji w terminie, uznaje się, że w dniu następującym po dniu kończącym trzymiesięczny termin została wydana interpretacja stwierdzająca prawidłowość stanowiska wnioskodawcy w pełnym zakresie. Jak wskazał WSA w Warszawie w wyroku z 22 marca 2007 r. (III SA/Wa 4042/06): „przekroczenie terminu (…) do wydania postanowienia sprawia, że przestaje istnieć sprawa, którą organ mógłby załatwić swoim merytorycznym rozstrzygnięciem (…). Sprawa wszczęta wnioskiem o interpretację załatwiona zostaje tymże wnioskiem, przekształconym z mocy prawa w interpretację podatkową”.

Niekorzystną interpretację można zaskarżyć do sądu. Wcześniej jednak należy wezwać ministra finansów do usunięcia naruszenia prawa

Termin na takie wezwanie to 14 dni liczone od dnia, w którym wnioskodawca dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o niekorzystnym rozstrzygnięciu sprawy, a więc w praktyce od dnia doręczenia mu negatywnej interpretacji.

Od dnia wniesienia wezwania zaczyna swój bieg 60-dniowy termin na złożenie skargi do WSA. Nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku termin ten będzie wynosił właśnie 60 dni. Jeżeli organ odpowie na wezwanie, termin 60-dniowy przestaje podatnika obowiązywać, a rozpoczyna bieg nowy, 30-dniowy termin na złożenie skargi (liczony od dnia doręczenia odpowiedzi organu).

Jak wyjaśnił NSA w postanowieniu z 21 maja 2007 r. (II OSK 986/06), „przepis art. 53 § 2 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wprowadza dwa terminy do wniesienia skargi; pierwszy termin dotyczy sytuacji, gdy właściwy organ udzielił odpowiedzi na wezwanie (termin ten wynosi 30 dni i liczy się od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie), oraz drugi termin, który dotyczy sytuacji, gdy organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie (termin ten wynosi 60 dni i liczy się od dnia wniesienia do organu wezwania do usunięcia naruszenia). Analiza tego przepisu prowadzi do wniosku, że po wniesieniu wezwania do usunięcia naruszenia rozpoczyna już bieg drugi z tych terminów, jeżeli jednak przed jego upływem organ doręczy odpowiedź na wezwanie, termin ten staje się bezprzedmiotowy, a rozpoczyna bieg termin 30-dniowy liczony od dnia doręczenia odpowiedzi na wezwanie. Jeżeli natomiast organ nie doręczy odpowiedzi na wezwanie przed upływem 60 dni od dnia wniesienia wezwania, to w tym terminie (60 dni od dnia wniesienia wezwania) powinna być wniesiona skarga”.

Zatem, gdy uzyskamy odpowiedź organu w 60 dniu od złożenia wezwania, mamy jeszcze kolejnych 30 dni na złożenie skargi.

Interpretacje wydaje minister finansów poprzez upoważnione do tego izby skarbowe. Na otrzymanej interpretacji widnieje zwykle pieczątka i podpis osoby upoważnionej przez dyrektora danej izby skarbowej (np. wicedyrektora). Wynika to z odpowiedniego stosowania w sprawach dotyczących interpretacji indywidualnych art. 143 ordynacji podatkowej, który zezwala organowi podatkowemu na upoważnienie pracownika kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imieniu.

Kogo zatem należy wezwać do usunięcia naruszenia prawa (na podstawie art. 52 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) w razie uzyskania negatywnej interpretacji (naszym zdaniem nieprawidłowej)?

Niezależnie od tego, do kogo skierowaliśmy wniosek, interpretacja została wydana przez ministra finansów.

Przykładowo, jeśli tak jak we wzorze wniosku (DF 5-6) organem upoważnionym był dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, wezwanie należy zaadresować następująco:

Minister finansów

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Izba Skarbowa w Warszawie

Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku

ul. 1 Maja 10

09-402 Płock

Skargę do sądu wnosimy natomiast za pośrednictwem organu, który wydał skarżoną interpretację, a więc za pośrednictwem ministra finansów.

Wniesienie skargi bezpośrednio do sądu spowoduje jej przekazanie do ministerstwa, co może wpłynąć na zachowanie terminu, ponieważ za datę wniesienia skargi będzie uznana data przekazania skargi przez sąd właściwemu organowi (

postanowienie WSA w Poznaniu z 19 lutego 2008 r., IV SA/Po 46/08

Wzór wniosku o interpretację prawa podatkowego przedstawiamy na stronach 5/6.

Magdalena Mucha-Prymas jest menedżerem w Dziale Doradztwa Podatkowego Ernst & Young, oddział w Katowicach

Aleksandra Dyrek jest konsultantem w Dziale Doradztwa Podatkowego Ernst & Young, oddział w Katowicach